Trong những năm gần đây, Microsoft đã dần chuyển hầu hết các tính năng và tùy chọn thiết yếu vào ứng dụng Settings hiện đại. Tuy nhiên, đối với người dùng Windows kỳ cựu hay những ai muốn tận dụng tối đa hệ điều hành của mình, các lệnh Run truyền thống vẫn là một công cụ vô cùng mạnh mẽ. Chúng cho phép bạn bỏ qua các bước nhấp chuột rườm rà, truy cập nhanh chóng các cài đặt hệ thống, và thậm chí khám phá những tính năng ẩn vẫn còn được tích hợp sâu bên trong Windows. Với tư cách là một chuyên gia tại Thuthuatmobile.net, chúng tôi tin rằng việc nắm vững các lệnh chạy này sẽ giúp bạn tối ưu hiệu suất, khắc phục sự cố và kiểm soát máy tính của mình một cách chuyên nghiệp hơn.
Bài viết này sẽ tổng hợp 10 lệnh Run “kinh điển” mà bất kỳ người dùng Windows nào cũng nên biết, từ việc gỡ bỏ phần mềm, tùy chỉnh âm thanh, đến quản lý tài khoản và dọn dẹp hệ thống. Hãy cùng khám phá cách các lệnh này có thể thay đổi trải nghiệm sử dụng Windows của bạn, mang lại hiệu quả và sự tiện lợi vượt trội so với giao diện Settings hiện hành.
1. appwiz.cpl – Gỡ Cài Đặt Ứng Dụng Hiệu Quả Hơn
Giao diện Programs and Features truyền thống trên Windows
Lệnh appwiz.cpl sẽ mở cửa sổ Programs and Features (Chương trình và Tính năng) cổ điển. Đây là cách truyền thống để gỡ cài đặt ứng dụng trên các phiên bản Windows cũ hơn, trước khi ứng dụng Settings hiện đại ra đời với giao diện bóng bẩy.
So với ứng dụng Settings, lệnh appwiz.cpl mang đến một cái nhìn mạnh mẽ, trực quan hơn về mọi thứ được cài đặt trên PC của bạn. Thay vì phải “đào bới” qua Settings > Apps > Installed apps, chờ đợi tải và cuộn vô tận, cửa sổ Programs and Features hiển thị một danh sách rõ ràng, thẳng thắn.
Nó hiển thị tất cả các chi tiết liên quan như ngày cài đặt, tên nhà phát hành và kích thước tệp. Bạn thậm chí có thể truy cập các tùy chọn như Change (Thay đổi) hoặc Repair (Sửa chữa) đối với một số chương trình nhất định, điều mà không phải lúc nào cũng xuất hiện trong ứng dụng Settings.
2. timedate.cpl – Điều Chỉnh Ngày Giờ Và Múi Giờ Nâng Cao
Cửa sổ cài đặt Ngày và Giờ cổ điển trên Windows
Lệnh timedate.cpl mở hộp thoại Date and Time (Ngày và Giờ) trên Windows. Mặc dù ứng dụng Settings cũng cho phép bạn điều chỉnh cài đặt ngày giờ, nhưng bảng điều khiển kiểu cũ này cung cấp thêm một vài tùy chọn và khả năng kiểm soát chi tiết hơn.
Ví dụ, nó bao gồm tab Additional Clocks (Đồng hồ bổ sung) cho phép bạn thêm tối đa hai múi giờ phụ vào thanh tác vụ. Điều này có thể tiện lợi nếu bạn thường xuyên đi công tác, làm việc với các đội quốc tế, hoặc muốn theo dõi thời gian của bạn bè, gia đình ở các vùng khác. Sau khi kích hoạt, bạn có thể di chuột qua đồng hồ trên thanh tác vụ để xem các múi giờ phụ bên cạnh đồng hồ chính của mình.
Bạn cũng có thể vào Change date and time > Change calendar settings để thay đổi định dạng ngày giờ, chẳng hạn như chuyển sang định dạng 24 giờ, thay đổi thứ tự ngày-tháng-năm, hoặc tùy chỉnh dấu phân cách. Về mặt kỹ thuật, các tùy chọn này cũng tồn tại trong ứng dụng Settings hiện đại, nhưng Microsoft đã “giấu” chúng khá sâu dưới cài đặt Language and Region (Ngôn ngữ và Khu vực).
3. main.cpl – Tùy Biến Chuột Theo Cách Cổ Điển
Hộp thoại cài đặt chuột Mouse Properties trên Windows 11
Gõ main.cpl vào hộp thoại Run, bạn sẽ thấy cửa sổ Mouse Properties (Thuộc tính chuột) cổ điển. Bạn có thể nhớ nó từ thời Windows XP và Windows 7. Mặc dù không hào nhoáng, nhưng nó tập hợp tất cả các cài đặt chuột thiết yếu của bạn vào một nơi, từ tốc độ con trỏ và bố cục nút, đến cuộn bánh xe và thậm chí cả chẩn đoán phần cứng cơ bản.
Hơn nữa, nó bao gồm các tính năng không hiển thị trong ứng dụng Settings hiện đại. Bạn có thể điều chỉnh tốc độ nhấp đúp, bật ClickLock (cho phép bạn chọn hoặc kéo mà không cần giữ nút chuột), và tùy chỉnh con trỏ chuột của mình.
Nếu bạn từng muốn đưa con trỏ đồng hồ cát cổ điển của Windows 2000 trở lại hoặc cài đặt một gói con trỏ kiểu macOS, đây là nơi bạn thực hiện điều đó. Bạn cũng có thể điều chỉnh tốc độ con trỏ, tốc độ cuộn và các cài đặt khác nếu muốn.
4. mmsys.cpl – Điều Chỉnh Cài Đặt Âm Thanh Chuyên Sâu
Bảng điều khiển cài đặt âm thanh Sound Settings quen thuộc trên Windows 11
Nếu bạn đã từng cố gắng điều chỉnh cài đặt âm thanh trong Windows, có lẽ bạn đã phải nhấp qua hàng tá menu và submenu. Điều đó không chỉ tẻ nhạt mà còn cực kỳ khó hiểu.
Lệnh mmsys.cpl đưa bạn thẳng đến bảng cài đặt âm thanh cổ điển, nơi bạn có thể dễ dàng bật, tắt và cấu hình các thiết bị đầu vào và đầu ra âm thanh của mình. Bạn có thể nhanh chóng đặt hoặc kiểm tra loa, tai nghe hoặc micrô mặc định của mình, và thậm chí điều chỉnh định dạng âm thanh của chúng.
Nhưng còn hơn thế nữa. Trong tab Sounds (Âm thanh), bạn có thể thực hiện các hành động như tắt tiếng khởi động Windows, tùy chỉnh âm thanh thông báo hệ thống hoặc tắt tiếng “Ding” khó chịu mỗi khi bạn điều chỉnh âm lượng hệ thống. Hầu hết mọi người không nhận ra các tùy chọn này tồn tại trừ khi họ tình cờ tìm thấy bảng điều khiển này.
5. msconfig – Cấu Hình Hệ Thống Để Khắc Phục Lỗi
Menu Cấu hình Hệ thống (System Configuration) trong Windows
Lệnh msconfig là viết tắt của System Configuration (Cấu hình Hệ thống). Đây không phải là thứ bạn sẽ cần thường xuyên, nhưng khi PC của bạn bắt đầu có vấn đề, nó có thể là một “vị cứu tinh”.
Tab Boot (Khởi động) cho phép bạn khởi động vào Safe Mode (Chế độ An toàn) mà không cần phải tìm kiếm trong các menu nâng cao hoặc sử dụng các lệnh phức tạp. Bạn cũng sẽ tìm thấy các tùy chọn như Selective Startup (Khởi động Chọn lọc) và Diagnostic Startup (Khởi động Chẩn đoán), cả hai đều hữu ích để xác định các vấn đề khi hệ thống của bạn không hoạt động bình thường.
Sau đó là tab Services (Dịch vụ), cung cấp cho bạn một cách nhanh chóng để tắt các dịch vụ chạy nền. Điều này đặc biệt hữu ích khi bạn đang cố gắng tìm hiểu điều gì đang làm chậm hệ thống của mình hoặc gây ra các lỗi không mong muốn.
Cuối cùng, tab Tools (Công cụ) cung cấp các phím tắt đến các tiện ích như Event Viewer, Registry Editor, Command Prompt và nhiều hơn nữa. Mỗi mục đều có một mô tả ngắn gọn để giúp bạn biết chúng làm gì. Nhiều công cụ trong số đó cũng có các phím tắt riêng mà bạn có thể sử dụng trong menu Run.
6. cleanmgr – Công Cụ Dọn Dẹp Ổ Đĩa Mạnh Mẽ
Công cụ Dọn dẹp ổ đĩa (Disk Cleanup) của Windows
Giải phóng dung lượng lưu trữ không nhất thiết phải có nghĩa là xóa các ứng dụng, ảnh và tệp yêu thích của bạn. Lệnh cleanmgr mở công cụ Disk Cleanup (Dọn dẹp ổ đĩa), cho phép bạn lấy lại không gian lưu trữ bằng cách xóa các tệp tạm thời khỏi PC của mình.
Bạn có thể xóa các tệp internet tạm thời, các tệp nhật ký do hệ thống tạo và các bản sao lưu Windows Update cũ bằng công cụ này. Tất cả đều được chia thành các hộp kiểm, vì vậy bạn có thể chọn chính xác những gì bạn muốn xóa.
Nếu bạn cần nhiều hơn, hãy nhấp vào nút Clean up system files (Dọn dẹp tệp hệ thống) và vào tab More Options (Tùy chọn khác) để xóa tất cả trừ điểm khôi phục hệ thống gần đây nhất của bạn. Đây là một cách đơn giản khác để giải phóng thêm không gian lưu trữ.
7. %temp% – Dọn Dẹp File Tạm Thời Ngay Lập Tức
Hộp thoại xác nhận xóa tệp trong thư mục Temp của Windows
Nếu PC của bạn bắt đầu có cảm giác hơi ì ạch hoặc thanh lưu trữ của bạn đang dần chuyển sang màu đỏ, bạn nên thử kiểm tra bên trong thư mục Temp của mình. Windows — và nhiều ứng dụng — sử dụng nó để lưu trữ dữ liệu ngắn hạn, nhưng theo thời gian, nó có thể âm thầm tích tụ và làm chậm hệ thống của bạn.
Chạy lệnh %temp% sẽ mở một thư mục đầy các tệp tạm thời mà hệ thống và ứng dụng của bạn từng cần, nhưng có lẽ không còn nữa. Chúng có thể bao gồm các tệp cài đặt còn sót lại, hình ảnh được lưu trong bộ nhớ cache, tàn dư cập nhật và đủ loại rác kỹ thuật số. Theo thời gian, nó có thể phát triển đáng ngạc nhiên, chiếm dụng dung lượng lưu trữ quý giá của bạn mà không báo trước.
Khi thư mục mở ra, bạn có thể chọn mọi thứ bằng Ctrl + A và nhấn Delete. Windows có thể ngăn bạn xóa một vài tệp đang được sử dụng, nhưng điều đó là bình thường. Bạn có thể bỏ qua các tệp đó và xóa phần còn lại. Nếu bạn vừa chạy công cụ Disk Cleanup, bạn có thể sẽ không thấy nhiều ở đây cho đến khi bạn sử dụng máy tính của mình một thời gian nữa.
8. netplwiz – Tùy Chỉnh Đăng Nhập Và Quản Lý Tài Khoản Người Dùng
Cửa sổ Tài khoản Người dùng (User Accounts) trên Windows 11
Nếu bạn là người duy nhất sử dụng máy tính của mình và cảm thấy mệt mỏi khi phải nhập mật khẩu mỗi khi khởi động, lệnh netplwiz có thể giúp ích. Nó mở cửa sổ User Accounts (Tài khoản Người dùng), nơi bạn có thể xem và quản lý tất cả các hồ sơ người dùng trên hệ thống của mình.
Để bật đăng nhập tự động, chọn tài khoản của bạn, bỏ chọn hộp Users must enter a user name and password to use this computer (Người dùng phải nhập tên người dùng và mật khẩu để sử dụng máy tính này), sau đó nhấp vào Apply (Áp dụng). Bạn sẽ được nhắc nhập mật khẩu lần cuối để xác nhận.
Lệnh netplwiz cũng cho phép bạn truy cập một số công cụ quản lý người dùng cơ bản. Bạn có thể thêm hoặc xóa tài khoản, đặt lại mật khẩu và thay đổi tài khoản, vì vậy không cần phải mở ứng dụng Settings cho việc đó.
9. shell:startup – Quản Lý Ứng Dụng Khởi Động Cá Nhân
Thư mục Khởi động (Startup) của Windows
Windows cung cấp cho bạn một vài cách để quản lý ứng dụng khởi động, nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu bạn muốn mở các trang web cụ thể hoặc chạy một script mỗi khi khởi động vào Windows? Lệnh shell:startup có thể giúp bạn điều đó.
Nó mở thư mục Startup (Khởi động) cho tài khoản người dùng của bạn; bất kỳ thứ gì bạn đặt ở đó sẽ tự động khởi chạy khi bạn đăng nhập. Đó có thể là danh sách việc cần làm, một script, ứng dụng yêu thích của bạn hoặc thậm chí là một thư mục bạn muốn luôn mở. Tất cả những gì bạn phải làm là thêm một lối tắt đến đó.
Ngoài ra, nếu có điều gì đó ngẫu nhiên hoặc khó chịu cứ mở khi khởi động và bạn không thể tìm ra lý do, kiểm tra thư mục này là một nơi tuyệt vời để bắt đầu.
10. msinfo32 – Xem Thông Tin Hệ Thống Toàn Diện
Menu Thông tin Hệ thống (System Information) trong Windows
Nếu bạn cần xem chi tiết về những gì bên trong PC của mình, lệnh msinfo32 sẽ mở công cụ System Information (Thông tin Hệ thống). Nó hiển thị mọi thứ từ kiểu CPU, RAM, phiên bản BIOS đến chi tiết bo mạch chủ và phiên bản Windows của bạn.
Bạn cũng sẽ tìm thấy thông tin về trình điều khiển, dịch vụ đang chạy, thiết lập mạng và các lỗi hệ thống gần đây. Mọi thứ được phân loại gọn gàng, vì vậy bạn không phải cuộn vô tận. Khi bạn đang tìm kiếm thứ gì đó cụ thể, có một công cụ tìm kiếm tích hợp ở cuối để giúp bạn tìm thấy nó nhanh chóng.
Kết luận
Các lệnh Run tuy đã có mặt từ lâu nhưng vẫn chứng tỏ sức mạnh và giá trị không thể thay thế trong việc quản lý, tối ưu hóa hệ điều hành Windows. Từ việc gỡ cài đặt ứng dụng một cách hiệu quả với appwiz.cpl, tùy chỉnh cài đặt chuột và âm thanh chuyên sâu bằng main.cpl và mmsys.cpl, cho đến việc khắc phục sự cố hệ thống thông qua msconfig hay giải phóng dung lượng với %temp% và cleanmgr, những công cụ này mang lại khả năng kiểm soát chi tiết và tốc độ truy cập vượt trội so với giao diện Settings hiện đại.
Việc nắm vững 10 lệnh Run “cổ điển” này không chỉ giúp bạn tiết kiệm thời gian mà còn nâng cao kỹ năng sử dụng máy tính, biến bạn thành một người dùng Windows thực sự chuyên nghiệp. Đừng ngần ngại thử nghiệm và áp dụng chúng vào công việc hàng ngày để thấy rõ sự khác biệt.
Bạn đã từng sử dụng những lệnh Run nào trong danh sách này? Hay bạn có khám phá nào thú vị khác về các lệnh ẩn của Windows? Hãy chia sẻ ý kiến và kinh nghiệm của bạn trong phần bình luận bên dưới để cùng Thuthuatmobile.net xây dựng cộng đồng người dùng công nghệ ngày càng mạnh mẽ!
