Trong số tất cả những vật dụng bạn mang theo hàng ngày, điện thoại di động là một trong những món đồ dễ bị đánh cắp nhất. Mặc dù cả Android và iOS đều được trang bị các biện pháp theo dõi thiết bị hiện đại như Find My (Tìm của tôi) của Apple hay Find Device (Tìm thiết bị) của Google, nhưng thực tế đáng buồn là kẻ gian vẫn có vô vàn cách để ngăn bạn định vị và tìm lại chiếc điện thoại đã mất của mình. Hiểu rõ những thủ đoạn tinh vi này sẽ giúp bạn nâng cao cảnh giác và có biện pháp phòng ngừa tốt hơn.
1. Chế Độ Máy Bay: Ngắt Mọi Kết Nối Ngay Lập Tức
Một trong những hành động đầu tiên mà kẻ trộm thường thực hiện sau khi có được chiếc điện thoại của bạn là bật chế độ máy bay (Airplane Mode). Đây là cách nhanh nhất và dễ dàng nhất để vô hiệu hóa tất cả các kết nối mạng di động, Bluetooth và Wi-Fi mà điện thoại đang có. Điều đáng nói là cả iOS và Android đều cho phép truy cập nhanh vào công tắc chế độ máy bay từ Trung tâm điều khiển (Control Center) hoặc thanh thông báo (notification shade) mà không cần phải mở khóa điện thoại.
Màn hình điện thoại Pixel 9a hiển thị Chế độ máy bay được bật trong thanh thông báo, minh họa cách ngắt kết nối.
Điện thoại của bạn cần có kết nối internet để cập nhật vị trí trên mạng lưới Find My của Apple hoặc Find Device của Google. Mặc dù một số thiết bị mới hơn có khả năng cập nhật vị trí ngay cả khi đã tắt nguồn, nhưng trừ khi bạn sở hữu một chiếc điện thoại tương đối hiện đại, thiết bị của bạn rất có thể sẽ “biến mất” khỏi bản đồ ngay khi chế độ máy bay được kích hoạt.
Để đối phó với nguy cơ này, hãy cân nhắc vô hiệu hóa quyền truy cập vào các điều khiển thiết bị khi điện thoại của bạn đang khóa. Trên iPhone, bạn có thể thay đổi cài đặt này tại Cài đặt > Face ID & Mật mã > Cho phép truy cập khi khóa và tắt Trung tâm điều khiển. Khi ở đây, bạn cũng nên xem xét những mục khác mà bạn không muốn kẻ trộm truy cập. Đối với Android, cài đặt này có thể khác nhau tùy thuộc vào từng dòng máy; hãy thử tìm trong phần Màn hình khóa hoặc một mục tương tự trong Cài đặt.
2. Vứt Bỏ Thẻ SIM Vật Lý: Cắt Đứt Mạng Di Động
Thẻ SIM là cách duy nhất để điện thoại của bạn có thể truy cập internet khi bạn ở ngoài và không kết nối với mạng Wi-Fi. Nếu bạn mất kết nối di động, việc theo dõi thiết bị sẽ trở nên cực kỳ khó khăn, cho dù là qua internet hay qua phương pháp định vị tam giác sóng di động – một phương pháp thường được cơ quan thực thi pháp luật sử dụng để theo dõi số điện thoại hoặc thiết bị thông qua số IMEI của chúng.
Đây là một trong những lý do lớn nhất mà chúng tôi khuyên bạn nên sử dụng eSIM để tăng cường bảo mật cho smartphone trước nguy cơ trộm cắp. eSIM không thể bảo vệ dữ liệu của bạn khỏi bị truy cập hay điện thoại của bạn khỏi bị đánh cắp hoàn toàn, nhưng chúng không dễ dàng bị tháo ra và thay thế như SIM vật lý. Điều này có nghĩa là điện thoại của bạn vẫn sẽ đăng ký trên mạng của nhà mạng và, nếu bạn đã bật dữ liệu di động, nó sẽ có thể cập nhật vị trí trên bất kỳ dịch vụ theo dõi nào bạn đang sử dụng. Điều này giúp bạn và cơ quan thực thi pháp luật dễ dàng theo dõi một thiết bị bị mất.
Tuy nhiên, eSIM không phải là không có điểm yếu; một người có đủ chuyên môn kỹ thuật vẫn có thể can thiệp và vô hiệu hóa chúng. Nhưng mức độ chuyên môn kỹ thuật cần thiết để làm điều đó là rất cao và thường không phải là thứ mà một tên trộm điện thoại thông thường có thể sở hữu. Hơn nữa, việc này cũng khiến chiếc điện thoại đó trở nên vô dụng trên thị trường đồ cũ, đồng nghĩa với việc kẻ trộm không thể bán nó ngay lập tức sau khi đánh cắp.
3. Khôi Phục Cài Đặt Gốc và Flash ROM Mới: “Biến” Điện Thoại Thành Thiết Bị Khác
Trên các thiết bị cũ không có các biện pháp bảo vệ khôi phục cài đặt gốc hiện đại, kẻ trộm có thể khôi phục cài đặt gốc điện thoại hoặc cài đặt một hệ điều hành mới (flash ROM) để biến nó thành một thiết bị hoàn toàn mới. Đây không phải là một quá trình dễ dàng nhất, nhưng chắc chắn dễ hơn việc thay đổi một chiếc eSIM. Hầu hết các cửa hàng sửa chữa điện thoại đều có thể flash một ROM mới trên một chiếc điện thoại hiện có để bỏ qua tất cả các biện pháp bảo vệ đang hoạt động.
Điện thoại Android thường dễ bị ảnh hưởng bởi phương pháp này hơn so với iPhone, đặc biệt khi xét đến số lượng ROM tùy chỉnh có sẵn để tải xuống trực tuyến. Lưu ý rằng việc này yêu cầu bộ nạp khởi động (bootloader) của thiết bị phải được mở khóa, vì vậy một lần nữa, một số kiến thức kỹ thuật là cần thiết để thực hiện thao tác này.
Tuy nhiên, với một số kẻ trộm thực hiện các sửa đổi phần cứng trên điện thoại để thay thế các vi xử lý và mạch cụ thể, điều đó vẫn có thể xảy ra. Android cũng có tính năng bảo vệ khôi phục cài đặt gốc (Factory Reset Protection – FRP) được cho là sẽ làm cho điện thoại của bạn không thể sử dụng được bằng cách khóa quy trình khôi phục trong trường hợp bị trộm. Nhưng FRP không phải là hoàn hảo, và vẫn có những cách để bỏ qua các biện pháp bảo vệ này để tội phạm có thể sử dụng điện thoại bị đánh cắp mà không cần cung cấp bất kỳ bằng chứng sở hữu nào.
4. Thay Đổi Mã IMEI: Thay Đổi “Căn Cước” Của Thiết Bị
Một phương pháp hiệu quả khác, mặc dù khó khăn về mặt kỹ thuật, để ngăn bạn theo dõi điện thoại của mình là thay đổi số IMEI (International Mobile Equipment Identity). IMEI là một mã số gồm 15 chữ số duy nhất xác định điện thoại của bạn trên mạng của nhà mạng. Miễn là điện thoại của bạn có thẻ SIM đang hoạt động và kết nối với mạng, nó sẽ báo cáo số IMEI của mình và do đó có thể được theo dõi.
Mã số IMEI 15 chữ số hiển thị trên điện thoại Android, định danh duy nhất của thiết bị.
Việc thay đổi số IMEI là bất hợp pháp ở một số quốc gia như Vương quốc Anh, nhưng không có luật chống lại nó ở Hoa Kỳ. Tuy nhiên, việc thực hiện đúng cách không hề dễ dàng; làm như vậy là một trong những hành động phức tạp nhất về mặt kỹ thuật mà kẻ trộm có thể thực hiện để “lật” một thiết bị bị đánh cắp nhằm bán nó trên thị trường đồ cũ. Có những công cụ có sẵn trên internet có thể sửa đổi số IMEI của thiết bị, nhưng điều này thường chỉ là tạm thời và không che giấu được số thật.
Đây là một phương pháp cũng áp dụng nhiều hơn cho các thiết bị Android so với iPhone, mặc dù nó còn phụ thuộc vào loại chipset mà thiết bị Android của bạn sử dụng.
5. Sửa Đổi Phần Cứng: Can Thiệp Sâu Vào Bo Mạch Chủ
Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, có thể hoán đổi hoặc loại bỏ các vi xử lý/linh kiện trên bo mạch chủ của điện thoại để bỏ qua các biện pháp bảo vệ và mở khóa/khôi phục một thiết bị bị đánh cắp. Cá nhân tôi đã có kinh nghiệm trực tiếp về điều này khi điều tra vụ mất cắp chiếc Pixel 7a của mình gần đây. Tôi đã tìm đến một cửa hàng sửa chữa điện thoại mờ ám, nơi hứa hẹn khả năng “sửa chữa” gần như vượt quá giới hạn pháp luật.
Rất nhiều giải pháp bảo vệ ở cấp độ nhân hệ điều hành (kernel-level) hoặc cấp độ phần cứng hoạt động dựa trên các thành phần riêng lẻ. Vì vậy, nếu ai đó thay thế toàn bộ một mạch tích hợp trên bo mạch chủ của điện thoại, về lý thuyết, nó có thể bỏ qua các biện pháp bảo vệ đó. Phương pháp này đáng ngạc nhiên là khá hiệu quả về mặt chi phí để thực hiện, và bất kỳ kỹ thuật viên sửa chữa nào làm việc với bo mạch chủ điện thoại đều có thể xác định các thành phần dễ bị tổn thương với một chút nghiên cứu.
Điểm tích cực duy nhất ở đây là các phương pháp như vậy phần lớn phụ thuộc vào khả năng của kẻ trộm hoặc mạng lưới liên kết của chúng. Đây là một thực trạng phổ biến ở Ấn Độ, quốc gia vốn là một trong những thị trường điện thoại thông minh cạnh tranh nhất (và lớn nhất) thế giới.
Rất nhiều người tìm kiếm các dịch vụ sửa chữa giá rẻ thay vì vứt bỏ điện thoại của họ, và các kỹ thuật viên đã tìm ra cách sửa chữa hoặc làm việc với nhiều loại bo mạch chủ điện thoại và các chip khác nhau. Nếu việc thay thế một con chip có thể làm cho điện thoại của bạn “sống lại từ cõi chết”, thì nó cũng có thể mở khóa hoặc vô hiệu hóa khả năng theo dõi thiết bị.
Kỹ thuật viên đang kiểm tra bo mạch chủ của smartphone, minh họa khả năng sửa đổi phần cứng tinh vi.
Khi các thiết bị điện thoại thông minh ngày càng trở nên thông minh hơn, việc theo dõi chúng khi bị mất cũng trở nên dễ dàng hơn. Tuy nhiên, kẻ trộm điện thoại cũng ngày càng trở nên xảo quyệt hơn trong việc tìm cách đưa chúng ra khỏi phạm vi theo dõi. Biện pháp phòng thủ tốt nhất của bạn vẫn là đơn giản nhất: hãy cảnh giác ở nơi công cộng và tránh để điện thoại của bạn bị đánh cắp ngay từ đầu. Đó là một tình huống gây khó chịu – và thường tốn kém – như tôi đã học được từ kinh nghiệm cá nhân.
Lời khuyên từ Thuthuatmobile.net: Dù công nghệ bảo mật có tiến bộ đến đâu, sự cảnh giác cá nhân vẫn là yếu tố then chốt để bảo vệ tài sản của bạn. Hãy luôn theo dõi và cập nhật thông tin về các thủ đoạn mới của tội phạm công nghệ để tự trang bị kiến thức tốt nhất. Bạn có kinh nghiệm nào về việc tìm lại điện thoại bị mất hay các biện pháp phòng tránh hiệu quả không? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới nhé!
