Kết nối vào Wi-Fi công cộng thường mang lại cảm giác rủi ro, nhưng thực tế, việc truy cập mạng tại quán cà phê yêu thích của bạn không đáng sợ như nhiều người vẫn nghĩ. Tài khoản ngân hàng của bạn sẽ không lập tức bị rút cạn ngay khi bạn kết nối – tuy nhiên, vẫn có những mối đe dọa tiềm ẩn mà bạn cần nhận thức rõ.
Những Lầm Tưởng Phổ Biến Về Wi-Fi Công Cộng
Khi nhắc đến Wi-Fi công cộng, nhiều người ngay lập tức hình dung ra cảnh tin tặc đang chờ đợi để đánh cắp dữ liệu ngay khi bạn tham gia mạng. Nhưng trên thực tế, hầu hết các ứng dụng và trang web hiện đại đều bảo vệ bạn bằng mã hóa tích hợp như HTTPS, giúp giữ cho tin nhắn, thông tin đăng nhập và giao dịch mua sắm trực tuyến của bạn an toàn. Không ai ở gần đó có thể dễ dàng chặn mật khẩu ngân hàng hay tin nhắn mạng xã hội của bạn.
Tuy nhiên, vẫn có một vấn đề cần lưu ý. Mã hóa bảo vệ giao tiếp của bạn với hầu hết các trang web lớn, nhưng nó không thể che giấu mọi chi tiết. Ví dụ, thiết bị của bạn vẫn có thể chia sẻ những trang web bạn truy cập thông qua các yêu cầu DNS (Domain Name System), và một số dịch vụ trực tuyến nhỏ hơn vẫn chưa sử dụng mã hóa phù hợp. Mặc dù điều này có thể gây phiền toái, nhưng nó không thực sự đe dọa như hầu hết mọi người nghĩ.
Bản thân công nghệ Wi-Fi nhìn chung là an toàn để sử dụng. Vấn đề thực sự phát sinh khi người dùng không xác minh mạng hoặc cơ sở họ đang kết nối. Tin tặc thường giăng bẫy bằng cách thiết lập một điểm phát sóng giả mạo, bắt chước tên mạng hợp pháp của một doanh nghiệp hoặc dịch vụ. Mặc dù hầu hết các điểm truy cập giả mạo có thể được nhận diện, kẻ tấn công vẫn dựa vào những người dùng đang tìm kiếm kết nối nhanh chóng để dụ dỗ nạn nhân. Vì những điểm phát sóng Wi-Fi này được tin tặc thiết lập hoàn toàn, chúng có nhiều quyền kiểm soát hơn đối với những gì đi vào và ra khỏi mạng của chúng. Đây là lúc việc kết nối với Wi-Fi công cộng trở thành rủi ro thực sự đối với quyền riêng tư và bảo mật của bạn.
Khi Nào Wi-Fi Công Cộng Thực Sự Trở Thành Mối Đe Dọa?
Mối nguy hiểm lớn nhất của Wi-Fi công cộng thường xuất hiện ở những địa điểm như sân bay, khách sạn và nhà ga. Những địa điểm này thu hút khách du lịch, sinh viên hoặc nhân viên muốn truy cập internet nhanh chóng. Nhiều người kết nối mà không kiểm tra kỹ xem mạng có phải là xác thực hay không.
Một cuộc khảo sát từ Statista đã làm nổi bật vấn đề này. Bốn trong số mười người dùng Wi-Fi công cộng cho biết họ đã từng gặp phải sự cố vi phạm hoặc bị lộ dữ liệu khi sử dụng mạng chia sẻ. Các quán cà phê và phòng chờ sân bay thường ghi nhận nhiều trường hợp nhất, phần lớn là do người dùng có xu hướng chọn mạng có tín hiệu mạnh nhất. Kẻ tấn công lợi dụng lỗ hổng này bằng cách sử dụng các thiết bị điểm phát sóng Wi-Fi của riêng chúng để tạo ra các mạng giả mạo. Khi bạn kết nối, chúng có thể chặn hoạt động internet của bạn và chèn các cổng đăng nhập giả mạo để chiếm đoạt thông tin tài khoản của bạn.
Biểu đồ thống kê của Statista về các địa điểm thường xảy ra vi phạm dữ liệu khi sử dụng Wi-Fi công cộng tại Mỹ, cho thấy quán cà phê và phòng chờ sân bay có tỷ lệ cao nhất.
Không chỉ dừng lại ở việc đọc những gì bạn gõ. Một số tin tặc còn sử dụng Wi-Fi công cộng để chiếm đoạt các phiên làm việc đang mở của bạn. Bạn đăng nhập vào một tài khoản, và chúng sẽ lẻn vào phiên làm việc của bạn để mạo danh bạn, đôi khi không cần đến mật khẩu của bạn. Loại tấn công chiếm đoạt phiên này đặc biệt có khả năng xảy ra khi các trang web không sử dụng các biện pháp bảo mật cập nhật.
Hầu hết các cuộc tấn công thành công là do người dùng vội vàng hoặc quá mất tập trung—chứ không phải vì bản thân bảo mật Wi-Fi yếu kém.
Giải Pháp Toàn Diện Để Bảo Vệ Kết Nối Của Bạn Trên Wi-Fi Công Cộng
Bạn không cần phải tránh hoàn toàn Wi-Fi công cộng. Điều bạn cần là những thói quen giúp bạn đi trước những kẻ lừa đảo.
Đầu tiên, hãy luôn sử dụng mã QR do địa điểm cung cấp hoặc sử dụng phiếu voucher Wi-Fi bất cứ khi nào có thể trước khi kết nối. Những phương pháp này đảm bảo bạn có thông tin mạng chính thức trực tiếp từ nguồn. Nếu không có sẵn, hãy kiểm tra kỹ tên Wi-Fi chính xác với nhân viên trước khi cố gắng tham gia. Các mạng giả mạo dựa vào việc bạn chọn nhanh chóng, vì vậy hãy dành vài giây để chắc chắn. Khi kết nối, hãy cố gắng tắt các tùy chọn kết nối tự động và chia sẻ tệp nếu có thể.
Giao diện cài đặt Wi-Fi trên iPhone với một chiếc MacBook ở hậu cảnh, minh họa việc lựa chọn và quản lý mạng Wi-Fi công cộng để đảm bảo an toàn.
Mạng riêng ảo (VPN) cung cấp khả năng bảo vệ tốt hơn nữa. Chúng hoạt động như một đường hầm giữa thiết bị của bạn và các trang web bạn truy cập, mã hóa mọi thứ ở giữa. Nếu bạn vô tình tham gia một điểm phát sóng giả mạo, dữ liệu của bạn vẫn trông vô nghĩa đối với kẻ tấn công. Đó là lý do tại sao việc sử dụng VPN tiếp tục tăng trưởng trên toàn thế giới, đặc biệt là trong số những người thường xuyên đi lại hoặc làm việc từ xa.
Tuy nhiên, không phải tất cả các VPN đều như nhau. Các nhà cung cấp VPN miễn phí có thể sử dụng địa chỉ IP của bạn, ghi nhật ký hoạt động của bạn hoặc làm lộ thông tin chi tiết của bạn—đây chỉ là một số vấn đề với VPN miễn phí. Luôn chọn một dịch vụ uy tín và bật chế độ HTTPS Only để ngăn truy cập các trang web rủi ro không bảo mật kết nối của bạn. Mặc dù vậy, trong một số trường hợp nhất định, sử dụng VPN miễn phí vẫn tốt hơn là không có bất kỳ biện pháp bảo vệ nào.
Các cổng đăng nhập (login portals) là một “bãi mìn” khác. Hãy thận trọng với bất kỳ trang nào yêu cầu tài khoản mạng xã hội, email hoặc thông tin thẻ tín dụng của bạn để truy cập cơ bản. Nhiều mạng công cộng thực tế chỉ sử dụng một mã đơn giản từ hóa đơn của bạn hoặc chỉ là số phòng. Bỏ qua bất cứ thứ gì cảm thấy quá xâm phạm hoặc yêu cầu thông tin nhạy cảm không liên quan đến mạng.
Bất cứ khi nào có thể, hãy chờ đợi để xử lý các công việc bảo mật, chẳng hạn như giao dịch ngân hàng, mua sắm trực tuyến hoặc quản lý tệp khách hàng, cho đến khi bạn có kết nối đáng tin cậy tại nhà hoặc sử dụng dữ liệu di động của mình. Nếu bạn bắt buộc phải sử dụng Wi-Fi công cộng cho các hoạt động này, hãy dành một chút thời gian để kiểm tra kỹ địa chỉ web và tìm biểu tượng khóa trong trình duyệt của bạn. Biểu tượng này có nghĩa là trang web sử dụng mã hóa an toàn.
Cập nhật thường xuyên cũng rất quan trọng. Các nhà sản xuất thiết bị khắc phục các lỗ hổng bảo mật nhanh chóng, nhưng những bản sửa lỗi đó chỉ hữu ích nếu bạn đã cài đặt chúng. Hãy chạy cập nhật trước khi bạn bắt đầu một chuyến đi, chứ không phải sau khi hạ cánh ở một thành phố mới.
Kết Luận
Wi-Fi công cộng tự nó không phải là một mối đe dọa thường trực. Rủi ro thực sự nằm ở cách chúng ta sử dụng nó. Khách du lịch bận rộn và sinh viên thường nhấp chuột trước khi kiểm tra, tạo cơ hội hoàn hảo cho kẻ tấn công. Tin tặc lợi dụng sự vội vàng này bằng cách thiết lập các mạng giả mạo đầy thuyết phục chỉ với thiết bị rẻ tiền. Ngày nay, nhiều tin tặc sử dụng các chiêu trò kỹ thuật xã hội thay vì tấn công trực tiếp vào thiết bị. Lần tới khi bạn tìm kiếm Wi-Fi miễn phí, hãy tạm dừng một chút và đảm bảo bạn đang kết nối với một mạng hợp pháp—việc cẩn trọng hơn có thể giúp dữ liệu của bạn không bị tấn công.
Hãy chia sẻ kinh nghiệm của bạn về việc sử dụng Wi-Fi công cộng an toàn trong phần bình luận bên dưới!
