Mua chiếc điện thoại gập đầu tiên là một quyết định lớn, và có lẽ bạn đang rất háo hức trải nghiệm một yếu tố hình thức mới lạ sau nhiều năm gắn bó với những chiếc smartphone màn hình phẳng nhàm chán. Tuy nhiên, trước khi vội vàng “chốt đơn”, có một số điều quan trọng bạn cần cân nhắc kỹ lưỡng để hiểu rõ bạn thực sự sẽ nhận được gì từ một thiết bị như vậy.
1. Mục đích thực sự khi sở hữu điện thoại gập: Năng suất hay Đam mê?
Mục tiêu cuối cùng của điện thoại gập là kết hợp tiện ích của smartphone và máy tính bảng, cho phép bạn sử dụng điện thoại như bình thường trong hầu hết thời gian, nhưng có thể chuyển sang màn hình lớn hơn khi cần thực hiện các công việc nghiêm túc. Đó là khía cạnh “năng suất” (leverage) của phương trình. Bạn mua một chiếc điện thoại gập với kỳ vọng nó sẽ nâng cao hiệu quả công việc và góp phần (ít nhất là một phần) “hoàn vốn” cho chính nó.
Đa nhiệm và hiệu quả công việc trên màn hình lớn
Điều này có nghĩa là bạn sẽ phụ thuộc nhiều vào các tính năng đa nhiệm để hoàn thành công việc hiệu quả hơn, chẳng hạn như chế độ chia đôi màn hình (split-screen view), cửa sổ nổi (pop-up windows) và chế độ hình trong hình (picture-in-picture mode). Các hãng cũng ngày càng tìm ra những cách thông minh hơn để tận dụng tối đa không gian màn hình bổ sung. Ví dụ, Thanh tác vụ (TaskBar) của Samsung đã làm rất tốt việc khiến các điện thoại Galaxy Z Fold mang lại cảm giác giống máy tính Windows hơn.
Tính năng Open Canvas của OnePlus lại có cách tiếp cận mới mẻ hơn với đa nhiệm. Nó chạy hai ứng dụng ở chế độ chia đôi màn hình, chiếm gần như toàn bộ không gian hiển thị, trong khi một ứng dụng thứ ba nằm ở phía dưới để truy cập nhanh. Trên thực tế, cảm giác như các ứng dụng của bạn được ghim vào một bảng trắng khổng lồ, cho phép bạn chuyển đổi qua lại nhanh chóng và vô cùng trực quan.
Nếu bạn là một chuyên gia kinh doanh, các ứng dụng Microsoft Office hoạt động rất đẹp mắt trên màn hình lớn, vì chúng được thiết kế cho mục đích đó. Sử dụng Excel, Word hay PowerPoint trên một chiếc điện thoại thông thường không phải là trải nghiệm tuyệt vời, nhưng trên điện thoại gập thì khác. Nếu bạn là nhà giao dịch chứng khoán, việc đọc biểu đồ nến để phân tích biến động giá cổ phiếu cũng dễ dàng hơn trên màn hình lớn.
Trải nghiệm giải trí và sự “sang trọng”
Tất nhiên, năng suất nâng cao không phải là lý do duy nhất khiến một người cân nhắc mua điện thoại gập. Bạn cũng sẽ muốn sử dụng màn hình lớn hơn để hoàn toàn đắm chìm khi chơi game, xem video trực tuyến hoặc đọc truyện tranh, đó cũng là những mục đích sử dụng hoàn toàn hợp lý.
Tuy nhiên, trước khi chi gần 2000 USD (khoảng 50 triệu VNĐ), hãy dành chút thời gian suy nghĩ về động cơ của bạn. Bạn đang tìm kiếm một công cụ thực tế để nâng cao năng suất, hay bạn bị cuốn hút bởi sự quyến rũ của việc sở hữu một thiết bị công nghệ tiên tiến? Tôi không nói rằng yếu tố thứ hai không nên có chỗ trong quyết định mua hàng của bạn, nhưng yếu tố đầu tiên dễ biện minh hơn nhiều, đặc biệt là với mức giá như vậy.
Điện thoại gập dạng vỏ sò (Flip) và sự khác biệt
Các điện thoại gập dạng vỏ sò (flip phones) thường có giá rẻ hơn. Tuy nhiên, chúng gần như hoàn toàn tập trung vào yếu tố “sang trọng” vì chúng không nâng cao năng suất của bạn một cách đáng kể, trừ khi bạn là một nhà sáng tạo nội dung. Trong trường hợp đó, bạn sẽ thích khả năng dựng điện thoại lên bất cứ đâu để quay video, hoặc sử dụng camera chính để chụp ảnh selfie độ phân giải cao – điều mà điện thoại gập dạng sách cũng làm được, nhưng với giá gấp đôi.
2. Chi phí sửa chữa: Nỗi lo không thể bỏ qua
Bất kể các công ty tuyên bố điện thoại gập của họ bền bỉ đến mức nào, đừng mong đợi nó sẽ bền như một chiếc flagship thông thường. Đặc biệt, nếp gấp ở màn hình bên trong sẽ ngày càng rõ hơn qua quá trình sử dụng hàng ngày. Bạn có lẽ sẽ muốn cẩn thận hơn khi ở gần nước hoặc cát để bảo vệ bản lề, ngay cả khi thiết bị có xếp hạng IP cao hơn.
Điện thoại gập khó và đắt hơn nhiều để sửa chữa, và mọi người thường quên tính đến các chi phí sửa chữa này tại thời điểm mua hàng. Trên thực tế, chỉ riêng việc thay màn hình bên trong đã tốn khoảng một phần ba hoặc, trong một số trường hợp cực đoan, lên đến một nửa giá ra mắt của thiết bị.
Sự phức tạp và giá thành linh kiện
Điện thoại thông thường sử dụng nhiều bộ phận tiêu chuẩn hóa, rẻ hơn để sản xuất và dễ tìm hơn, nhưng điện thoại gập vẫn là một phát minh rất mới trong bức tranh tổng thể. Do đó, chúng yêu cầu các bộ phận tùy chỉnh mà các cửa hàng sửa chữa không phải lúc nào cũng có sẵn.
Thậm chí, ngay cả khi họ có linh kiện, chuyên môn kỹ thuật cần thiết để sửa chữa điện thoại gập là rất khan hiếm do sự phức tạp bổ sung, vì vậy lựa chọn duy nhất của bạn có khả năng là gửi thiết bị đến nhà sản xuất chính thức. Toàn bộ quá trình này có thể mất vài ngày, thậm chí cả tuần hoặc lâu hơn.
So với việc sửa chữa một chiếc điện thoại thông thường dễ dàng hơn nhiều, bạn chỉ cần đi bộ đến trung tâm bảo hành ủy quyền gần đó và đợi vài giờ trong khi kỹ thuật viên thay màn hình.
Tôi không muốn tất cả những điều này khiến bạn nản lòng khi mua chiếc điện thoại gập đầu tiên của mình. Thay vào đó, tôi đề nghị bạn nên giả định rằng điện thoại của mình sẽ cần sửa chữa vào một thời điểm nào đó và dành riêng một ngân sách cho việc đó ngay từ đầu, để nếu cần sửa chữa, nó sẽ không phải là một bất ngờ không mong muốn.
3. Tối ưu ứng dụng và tỷ lệ màn hình: Vấn đề còn tồn đọng
Như đã đề cập trước đó, một phần sức hấp dẫn của việc mua điện thoại gập là khả năng xem nội dung trên màn hình lớn hơn. Tuy nhiên, có một vấn đề ở đây. Điện thoại gập hiện đang ở một vị trí khó xử: khi gập lại, chúng không đủ mỏng để được coi là một chiếc điện thoại thông thường, nhưng khi mở ra, chúng cũng không đủ rộng để được coi là một chiếc máy tính bảng đúng nghĩa.
Thách thức về tỷ lệ khung hình
Nói cách khác, màn hình bên trong có tỷ lệ khung hình gần giống hình vuông hơn là hình chữ nhật – tỷ lệ mà hầu hết các bộ phim và chương trình được quay, và cũng là tỷ lệ mà hầu hết các ứng dụng được tối ưu hóa.
Người dùng trải nghiệm đa nhiệm chia đôi màn hình trên điện thoại gập OnePlus Open
Trên thực tế, điều này có nghĩa là bạn rất có thể sẽ thấy các thanh màu đen khổng lồ ở phía trên và phía dưới khi cố gắng xem video, và kích thước thực tế của video sẽ không lớn hơn nhiều so với những gì bạn nhận được trên, ví dụ, Galaxy S25 Ultra 6.9 inch. Tất nhiên, bạn có thể chụm để phóng to và lấp đầy toàn bộ màn hình, nhưng điều đó sẽ cắt bớt nội dung ở hai đầu, làm hỏng trải nghiệm xem của bạn. Đây là một trong những nhược điểm lớn nhất khi sở hữu điện thoại gập.
Nỗ lực từ Google và nhà phát triển
Tương tự, nếu các ứng dụng bạn sử dụng thường xuyên nhất không được tối ưu hóa cho tỷ lệ khung hình này, thì việc có thêm không gian màn hình đó có thể không mang lại trải nghiệm tốt hơn. Google đang cố gắng hết sức để khuyến khích các nhà phát triển tham gia (và nhiều người đã làm vậy), thậm chí còn xếp hạng các ứng dụng hỗ trợ yếu tố hình thức mới cao hơn trên Play Store. Tuy nhiên, tôi vẫn khuyên bạn nên tự kiểm tra điều này để chắc chắn.
4. Trọng lượng và độ dày: Vấn đề tiện lợi khi sử dụng hàng ngày
Điện thoại gập dạng vỏ sò (flip phones) nhẹ và có trọng lượng tương đương một chiếc điện thoại thông thường, nhưng điện thoại gập dạng sách (book-style foldables) thường dày hơn đáng kể (khi gập lại) và nặng hơn. Điều này khiến chúng kém thoải mái hơn trong sử dụng hàng ngày, đặc biệt nếu bạn có bàn tay nhỏ. Tất nhiên, bạn sẽ nhận được rất nhiều không gian màn hình đổi lại sự cồng kềnh thêm, nhưng hãy nhớ rằng bạn sẽ phải chịu đựng sự cồng kềnh này trong vài năm liên tiếp.
Sự “cồng kềnh” của điện thoại gập dạng sách
Samsung đã làm rất tốt việc giảm trọng lượng của dòng Fold qua mỗi thế hệ, đến mức Galaxy Z Fold6 chỉ nặng 239 gram – đó là mức nhẹ đối với một chiếc điện thoại gập, nhưng vẫn nặng hơn iPhone 16 Pro Max, một thiết bị mà nhiều người phàn nàn là quá cồng kềnh.
Tôi biết trọng lượng và độ dày có lẽ là những điều cuối cùng bạn nghĩ đến khi mua điện thoại gập, nhưng chúng thực sự quan trọng. Khi thiết bị được gập lại, bạn muốn nó mang lại cảm giác gần giống một chiếc điện thoại thông thường nhất có thể. Ngoài ra, đừng quên rằng việc lắp thêm ốp lưng sẽ làm tăng thêm sự cồng kềnh cho một thiết bị vốn đã khó cầm nắm.
Cải tiến và kỳ vọng trong tương lai
Ngay cả khi bạn quen với trọng lượng tăng thêm theo thời gian, bạn chắc chắn sẽ thấy độ dày hơi phiền toái khi nó tạo thành một cục lớn nhô ra khi cất trong túi quần. May mắn thay, các công ty đã nhận thức được vấn đề này và đang nỗ lực giảm độ dày hơn nữa, chẳng hạn như Oppo Find N5, chiếc điện thoại gập mỏng nhất thế giới.
5. Màn hình phụ: Tiện ích hay chỉ là “màn hình nhỏ”?
Tùy thuộc vào việc bạn mua điện thoại gập dạng vỏ sò (flip phone) hay dạng sách (book-style foldable), kỳ vọng của bạn về màn hình phụ sẽ khác nhau. Đối với loại dạng sách, trường hợp sử dụng đã được xác định rõ ràng: màn hình phụ nên giống một chiếc điện thoại thông thường nhất có thể, và hầu hết các điện thoại gập dạng sách đều đã làm được điều này.
Điện thoại gập Motorola Razr+ với màn hình phụ bên ngoài đang bật
Màn hình phụ của điện thoại gập dạng vỏ sò (Flip) và mục đích sử dụng
Nhưng mọi thứ trở nên phức tạp hơn một chút khi bạn chọn một chiếc điện thoại gập dạng vỏ sò, vì màn hình phụ của chúng nhỏ hơn nhiều và được quảng cáo là một cách để bạn sử dụng điện thoại ít hơn. Nếu bạn nằm trong số những người đang tìm cách giảm thời gian sử dụng màn hình, việc tốn thêm công sức để mở điện thoại có thể tạo ra đủ “sức cản” để ngăn bạn mở các ứng dụng gây nghiện như Instagram hay TikTok.
Tuy nhiên, màn hình phụ đã ngày càng lớn hơn trong những năm qua, đến mức giờ đây bạn có thể chạy hầu hết mọi ứng dụng trên đó, điều này lại đi ngược lại toàn bộ mục đích của yếu tố hình thức này.
Hạn chế thời gian sử dụng màn hình: Giải pháp từ hành vi
Tôi cũng nghĩ rằng có một vấn đề cơ bản với việc sử dụng điện thoại gập dạng vỏ sò để giảm thời gian sử dụng màn hình. Về cơ bản, bạn đang sử dụng một giải pháp công nghệ để khắc phục một vấn đề hành vi, và điều đó không phải lúc nào cũng hiệu quả vì bạn luôn có thể tìm ra các “lỗ hổng”.
Điều tôi thấy hiệu quả hơn trong việc giảm thời gian sử dụng màn hình là ẩn các ứng dụng cám dỗ khỏi ngăn kéo ứng dụng để chúng không bị nhìn thấy và chuyển màn hình sang chế độ Xám (Grayscale), khiến nó trở nên nhàm chán một cách có chủ đích.
6. Thời lượng pin: Điểm yếu cố hữu cần cân nhắc
Với kích thước của chúng, bạn có thể nghĩ rằng điện thoại gập sẽ có nhiều không gian bên trong khung máy để chứa một viên pin khổng lồ. Tuy nhiên, rất nhiều không gian đó thực tế bị chiếm bởi bản lề, và trong nỗ lực làm cho các thiết bị này mỏng hơn, bạn lại mất đi thêm không gian nội bộ quý giá.
Dung lượng pin và những hạn chế về không gian
Trên thực tế, Samsung đã không thay đổi kích thước pin của dòng Galaxy Z Fold (4400mAh) kể từ năm 2021 khi họ ra mắt Galaxy Z Fold3. Và vấn đề này không chỉ độc quyền của Samsung; Google Pixel 9 Pro Fold có viên pin 4650mAh, và OnePlus Open có 4805mAh, tốt hơn nhưng vẫn thấp hơn mức 5000mAh mà chúng ta đã quen coi là tiêu chuẩn.
Điều này khá bất tiện vì màn hình bên trong lớn hơn là lý do bạn mua điện thoại, nhưng nó cũng tiêu tốn nhiều năng lượng hơn. Vì vậy, bạn liên tục ở trong tình thế tiến thoái lưỡng nan: nên tiết kiệm pin và sử dụng màn hình phụ, hay tận dụng chính tính năng mà bạn đã trả thêm tiền để sở hữu?
Tương lai của công nghệ pin điện thoại gập
Đây vẫn là một vấn đề có thể khắc phục được về lâu dài khi ngành công nghiệp smartphone chuyển sang sử dụng pin silicon-carbon mới, vốn có mật độ năng lượng cao hơn và do đó có thể chứa nhiều năng lượng hơn trong cùng một kích thước. Trên thực tế, Vivo X Fold3 Pro đã sử dụng công nghệ này và cung cấp viên pin 5700mAh đáng nể.
Tất nhiên, điều này có vẻ không quá thú vị khi một số thương hiệu Trung Quốc đã cung cấp pin lên đến 8000mAh, chẳng hạn như Honor Power, nhưng xu hướng chung dường như đang có lợi cho người dùng.
Nếu thời lượng pin thực sự quan trọng đối với bạn, điều mà rất có thể là vậy, thì bạn có thể muốn đợi Samsung hoặc Google áp dụng công nghệ này. Apple cũng được kỳ vọng sẽ ra mắt chiếc điện thoại gập đầu tiên vào năm 2026, mặc dù tôi nghi ngờ công ty sẽ sử dụng công nghệ pin mới và do đó có khả năng rủi ro cho một sản phẩm thế hệ đầu tiên mà hàng triệu người đang chờ đợi.
Điện thoại gập là những kỳ công kỹ thuật, nhưng chúng không dành cho tất cả mọi người. Các phiên bản mới nhất quả thực rất bền bỉ, nhưng chúng vẫn còn tồn tại những vấn đề cố hữu liên quan đến yếu tố hình thức, bao gồm nếp gấp màn hình, thời lượng pin kém, tỷ lệ khung hình khó xử, và độ dày cùng trọng lượng dư thừa.
