Các cảnh báo virus giả mạo thường lợi dụng sự lo sợ và tính cấp bách của người dùng để thực hiện hành vi lừa đảo. Tuy nhiên, việc phát hiện chúng không hề khó khăn như bạn nghĩ. Với những phương pháp đơn giản và hiệu quả, bạn hoàn toàn có thể nhận diện các thông báo lừa đảo này, giữ bình tĩnh và tránh trở thành nạn nhân của những kẻ lừa đảo trực tuyến. Việc nắm vững kiến thức này là vô cùng quan trọng để bảo vệ dữ liệu cá nhân và sự an toàn của thiết bị.
Cảnh Báo Từ Phần Mềm Diệt Virus Bạn Không Sở Hữu
Trong quá trình duyệt web, bạn có thể bất ngờ gặp một cửa sổ bật lên (pop-up) trên màn hình. Mặc dù trông rất giống một thông báo hợp lệ từ các phần mềm diệt virus uy tín như Norton AntiVirus Plus hay Bitdefender, và cảnh báo về virus trên máy tính của bạn, nhưng đây thường là một cái bẫy.
Người dùng xem thông báo lừa đảo virus trên màn hình laptop
Ngay cả khi thông báo đó đến từ một phần mềm diệt virus mà bạn thực sự sở hữu, bạn cũng không nên tin ngay lập tức. Các phần mềm diệt virus chính hãng không hiển thị cảnh báo theo cách đột ngột và gây giật mình như vậy. Thay vào đó, chúng sẽ thông báo cho bạn qua các kênh chính thức, ví dụ như hệ thống thông báo của Windows (System Tray) hoặc qua giao diện ứng dụng của phần mềm đó. Đối với các thiết bị iOS, hệ điều hành này thậm chí không cung cấp thông báo virus hệ thống theo cách tương tự. Nếu bạn là người không sử dụng phần mềm diệt virus bên thứ ba mà chỉ dựa vào bảo vệ tích hợp (như Windows 11 với Windows Defender), tốt nhất là hãy bỏ qua những pop-up này và thoát khỏi trang web nghi ngờ.
Thông Báo Khẩn Cấp, Yêu Cầu Hành Động “Ngay Lập Tức”
Những kẻ lừa đảo thường cố gắng tạo cảm giác sợ hãi và cấp bách bằng cách hiển thị các cảnh báo lớn, màu đỏ rực, và khẳng định bạn phải hành động “ngay lập tức” vì dữ liệu đang gặp nguy hiểm. Đây hoàn toàn là thông tin sai lệch. Bạn sẽ dễ dàng nhận thấy rất nhiều dấu chấm than, những từ ngữ như “MỐI ĐE DỌA NGHIÊM TRỌNG” hoặc “Máy tính của bạn bị nhiễm virus nguy hiểm!” được sử dụng quá mức để gây hoang mang.
Mục đích chính của những cảnh báo được ngụy trang khéo léo này là khiến bạn cảm thấy áp lực về thời gian và đưa ra quyết định vội vàng. Một dấu hiệu nhận biết khác là lỗi chính tả thường xuyên xuất hiện trong các thông báo này, cho thấy sự thiếu chuyên nghiệp của kẻ tấn công. Hơn nữa, nếu phần mềm diệt virus thực sự cần vài phút để quét toàn bộ máy tính, thì việc một trang web ngẫu nhiên có thể phát hiện virus chỉ trong vài giây là điều hoàn toàn phi lý. Nếu có bất kỳ điều gì cảnh báo bạn về virus, đó phải là phần mềm diệt virus chính hãng trên máy tính của bạn.
Yêu Cầu Thanh Toán Để Loại Bỏ Virus
Khi một cảnh báo yêu cầu bạn thanh toán để loại bỏ virus, đây là dấu hiệu rõ ràng nhất của một vụ lừa đảo. Có nhiều lý do cho điều này. Thứ nhất, phần mềm diệt virus uy tín không bao giờ tiếp thị sản phẩm theo cách này. Hầu hết các phần mềm diệt virus phổ biến đều cung cấp phiên bản dùng thử miễn phí hoặc phiên bản miễn phí với tính năng cơ bản.
Ví dụ thông báo đòi tiền chuộc (ransomware note) trên máy tính
Thứ hai, nếu bạn chưa thanh toán phí thuê bao, phần mềm diệt virus chính hãng sẽ ngừng cung cấp các tính năng bảo vệ và quét virus. Nó sẽ không chủ động thông báo có virus rồi đòi tiền để “sửa chữa”. Cuối cùng, những “kết quả” mà các chương trình giả mạo này đưa ra đều hoàn toàn sai sự thật. Nếu bạn cung cấp thông tin thẻ tín dụng, tài khoản ngân hàng của bạn có thể bị rút sạch, và máy tính của bạn sẽ thực sự bị lây nhiễm mã độc và virus. Phần mềm diệt virus chính hãng sẽ không bao giờ tống tiền để đổi lấy khả năng bảo vệ virus. Cùng lắm, chúng chỉ cung cấp các tính năng bảo vệ nâng cao hơn thông qua gói thuê bao trả phí.
Đừng Bị Lừa Bởi Chiêu Trò “Đóng Băng” Máy Tính
Việc nhận diện các cảnh báo giả mạo từ phần mềm không sở hữu hoặc có lỗi chính tả có thể dễ dàng, nhưng những loại virus giả có thể gây phiền toái hơn bằng cách can thiệp vào hoạt động của máy tính. Ví dụ, chúng có thể tự động mở một cửa sổ trình duyệt thứ hai và ngăn bạn đóng nó, hoặc tệ hơn, chặn bạn thực hiện bất kỳ thao tác nào khác. Đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy một loại virus giả đang cố gắng lừa bạn.
Trong tình huống này, máy tính của bạn chưa bị nhiễm virus thực sự. Nếu bạn không thể nhấp chuột để thoát khỏi cửa sổ đó, hãy thử sử dụng tổ hợp phím CTRL + ALT + DELETE để mở Task Manager và tắt trình duyệt. Nếu cách này cũng thất bại, hãy khởi động lại máy tính. Tuy nhiên, bạn nên khởi động ở Chế độ An toàn (Safe Mode). Từ Chế độ An toàn, bạn có thể an toàn chạy phần mềm quét virus để đảm bảo máy tính không bị lây nhiễm. Nếu bạn không muốn chi tiền cho phần mềm diệt virus, có rất nhiều công cụ quét virus trực tuyến miễn phí đáng tin cậy.
Yêu Cầu Bạn Thực Hiện Cuộc Gọi Điện Thoại
Một số loại hình lừa đảo qua virus giả mạo còn yêu cầu bạn liên hệ qua điện thoại, đôi khi đe dọa thanh toán hoặc sẽ có hậu quả. Chúng thường kèm theo một số điện thoại miễn phí, cùng với lời thúc giục bạn gọi ngay lập tức (kèm theo rất nhiều dấu chấm than và lỗi chính tả). Bất kỳ yêu cầu nào liên quan đến việc liên hệ với bộ phận hỗ trợ kỹ thuật cũng là một dấu hiệu đáng ngờ và là cờ đỏ lớn của các vụ lừa đảo giả mạo (phishing scam).
Về cơ bản, mục tiêu của những kẻ lừa đảo là khiến bạn gọi điện để chúng có thể moi móc thông tin cá nhân. Virus có thể rất tinh vi, nhưng việc nắm rõ các dấu hiệu nhận biết sẽ giúp bạn bảo vệ bản thân và thiết bị của mình. Ngay cả với những mẹo này, bạn vẫn nên sử dụng phần mềm diệt virus uy tín, đặc biệt khi có rất nhiều lựa chọn miễn phí đáng tin cậy như Malwarebytes (cũng có phiên bản trả phí với nhiều tính năng nâng cao hơn).
