Trong suốt nhiều năm phát triển, Windows đã trải qua vô vàn thay đổi về giao diện và tính năng. Tuy nhiên, một số công cụ kinh điển, được tích hợp sẵn từ lâu vẫn chứng minh được giá trị vượt thời gian của mình. Dù là để giám sát hiệu suất, dọn dẹp hệ thống hay thực hiện các tinh chỉnh nhanh chóng, những tiện ích này vẫn hữu ích như ngày chúng được ra đời. Bài viết này của thuthuatmobile.net sẽ cùng bạn khám phá 9 công cụ tích hợp Windows tưởng chừng cũ kỹ nhưng vẫn vô cùng hiệu quả trong việc duy trì và tối ưu hóa chiếc PC của bạn.
9. Disk Cleanup (Dọn Dẹp Đĩa)
Windows 11 hiện cho phép bạn xóa các tệp tạm thời ngay trong ứng dụng Cài đặt (Settings), thậm chí kích hoạt Storage Sense để tự động hóa các tác vụ dọn dẹp. Dù vậy, Disk Cleanup vẫn là công cụ được nhiều người tin dùng nhờ giao diện đơn giản và trực quan.
Disk Cleanup cung cấp phân tích chi tiết về những gì đang chiếm dụng dung lượng trên ổ đĩa của bạn, bao gồm các tệp tạm thời, nhật ký lỗi hệ thống, hình thu nhỏ (thumbnails) và nhiều hơn nữa. Mỗi mục đều đi kèm mô tả ngắn gọn, giúp bạn luôn biết mình sắp xóa đi những gì. Hơn nữa, bạn có thể sử dụng công cụ này để xóa tất cả các điểm khôi phục cũ, chỉ giữ lại điểm gần nhất. Nhìn chung, đây là một cách tuyệt vời để giải phóng dung lượng lưu trữ mà không xóa nhầm bất cứ dữ liệu quan trọng nào.
Công cụ Disk Cleanup trên giao diện Windows
8. File History (Lịch Sử Tệp)
Có nhiều cách để sao lưu dữ liệu trên máy tính Windows, nhưng nếu bạn không cần một bản sao lưu toàn bộ hệ thống hay lưu trữ đám mây, File History là một giải pháp đơn giản hơn. Tiện ích này tự động lưu các bản sao của tệp từ những vị trí quan trọng – như thư viện, màn hình nền, danh bạ và mục yêu thích – vào một ổ đĩa ngoài hoặc vị trí mạng được chỉ định.
Không giống như các dịch vụ đồng bộ hóa đám mây cập nhật theo thời gian thực, File History chạy theo các khoảng thời gian đã định. Điều này giúp nó nhẹ hơn về tài nguyên hệ thống nhưng vẫn đảm bảo an toàn dữ liệu. Bạn có thể loại trừ các thư mục không muốn sao lưu, thêm các thư mục khác, và thậm chí tinh chỉnh tần suất tạo bản sao lưu. Nếu lỡ xóa nhầm hoặc ghi đè một tệp quan trọng, bạn có thể dễ dàng khôi phục phiên bản trước đó bằng File History.
Giao diện File History đang khôi phục tập tin PowerPoint
7. Quick Assist (Trợ Giúp Nhanh)
Quick Assist là một công cụ có thể bạn không cần dùng hằng ngày, nhưng khi cần, bạn sẽ rất vui vì nó được tích hợp sẵn. Việc sử dụng nó rất đơn giản: khi bạn bè, thành viên gia đình hoặc đồng nghiệp cần hỗ trợ với máy tính của họ, bạn có thể dùng Quick Assist để dễ dàng kết nối và cung cấp sự hỗ trợ trực tiếp.
Vì được tích hợp sẵn trong Windows, bạn không cần tải xuống hay thiết lập các công cụ máy tính từ xa của bên thứ ba như AnyDesk hay TeamViewer. Cả bạn và người được hỗ trợ chỉ cần khởi động Quick Assist, nhập mã bảo mật, và sẵn sàng kết nối chỉ trong vài giây. Người hỗ trợ chọn “Help someone” để tạo mã bảo mật, trong khi người được hỗ trợ nhập mã đó vào mục “Get help”. Sau khi kết nối, người hỗ trợ có thể điều khiển máy tính của người kia và sử dụng các công cụ như con trỏ laser, chú thích và trò chuyện để hướng dẫn giải quyết vấn đề.
Ứng dụng Quick Assist trên Windows 11
6. Character Map (Bảng Ký Tự)
Bàn phím của bạn có lẽ chứa tất cả các chữ cái, số cơ bản và một vài ký hiệu thông dụng. Nhưng còn những ký tự đặc biệt mà bạn thỉnh thoảng cần dùng, như ©, ™, hay œ thì sao? Nếu may mắn, ứng dụng hoặc trang web bạn đang dùng có thể bao gồm một công cụ cho phép bạn chèn chúng. Nhưng nếu không, bạn có thể sử dụng Character Map để tìm chính xác những gì mình cần.
Bạn có thể mở công cụ này qua menu tìm kiếm của Windows. Sau đó, chọn một phông chữ, cuộn qua lưới các ký tự và nhấp đúp vào những ký tự bạn muốn sử dụng. Chúng sẽ xuất hiện trong một hộp văn bản nơi bạn có thể sao chép vào clipboard và dán vào bất cứ đâu bạn muốn. Công cụ này đặc biệt hữu ích khi bạn làm việc với các tài liệu kỹ thuật, sáng tạo nội dung hoặc văn bản đa ngôn ngữ. Nếu không muốn mở Character Map mỗi lần, bạn có thể sử dụng mã Alt code của Windows để chèn ký tự đặc biệt nhanh hơn.
Bảng ký tự Character Map trên hệ điều hành Windows
5. Resource Monitor (Giám Sát Tài Nguyên)
Nếu máy tính của bạn đột nhiên chạy chậm mà bạn không rõ nguyên nhân, Resource Monitor chính là công cụ cần tìm đến. Trong khi Task Manager cung cấp cái nhìn tổng quan nhanh chóng, Resource Monitor đi sâu hơn nhiều và cho phép bạn theo dõi việc sử dụng tài nguyên hệ thống theo thời gian thực.
Bạn có thể thấy chính xác mỗi tiến trình đang sử dụng bao nhiêu tài nguyên CPU, bộ nhớ, ổ đĩa và mạng. Chuyển đổi giữa các thẻ để xác định ứng dụng nào đang tiêu thụ nhiều tài nguyên nhất, phát hiện các tiến trình chạy ngầm không cần thiết, hoặc giám sát hoạt động mạng nếu có điều gì đó bất thường. Chẳng hạn, bạn có thể sử dụng thẻ Memory để xem chính xác mỗi tiến trình đang sử dụng bao nhiêu RAM và phát hiện các vấn đề rò rỉ bộ nhớ tiềm ẩn. Và nếu các tệp của bạn mất quá nhiều thời gian để mở hoặc lưu, thẻ Disk có thể giúp bạn xác định tiến trình nào đang gây căng thẳng cho ổ đĩa lưu trữ.
Giao diện Resource Monitor của Windows 11 hiển thị mức sử dụng mạng
4. Windows Reliability Monitor (Giám Sát Độ Tin Cậy)
Reliability Monitor có thể không nổi tiếng bằng Task Manager hay Performance Monitor, nhưng nó lại vô cùng hữu ích. Nếu bạn đã từng muốn có một bản báo cáo nhanh về “sức khỏe” của PC, đây chính là công cụ để sử dụng.
Reliability Monitor cung cấp một dòng thời gian trực quan, rõ ràng về sự ổn định của hệ thống. Nó hiển thị biểu đồ hằng ngày theo dõi tình trạng hệ thống, làm nổi bật các sự kiện quan trọng, cảnh báo và cập nhật thành công bằng các biểu tượng dễ hiểu. Bạn có thể nhấp vào bất kỳ điểm nào trên dòng thời gian để xem chính xác những gì đã xảy ra vào ngày đó. Hơn nữa, mỗi ngày được đánh dấu trên biểu đồ bằng chỉ số ổn định từ 1 đến 10, giúp bạn nhanh chóng nắm bắt mức độ hoạt động trơn tru của máy tính.
Cửa sổ Reliability Monitor trong Windows 11 hiển thị độ ổn định hệ thống
3. Photos Legacy (Ảnh Cũ)
Ứng dụng Photos mới trong Windows 11 đi kèm với nhiều tính năng ấn tượng, như nhận dạng văn bản OCR, đồng bộ iCloud và thậm chí các công cụ hỗ trợ AI. Tuy nhiên, Microsoft vẫn giữ lại ứng dụng Photos cũ (Photos Legacy), và có một vài lý do chính đáng để sử dụng nó.
Đầu tiên, nó ít gây xao nhãng hơn vì không bao gồm các tính năng nâng cao có trong ứng dụng Photos mới. Thứ hai, nó cung cấp một trình chỉnh sửa video tích hợp sẵn cho phép bạn cắt, tách và ghép các clip, cũng như thêm bộ lọc, hiệu ứng và nhạc nền. Mặc dù không phải là một công cụ thay thế cho các phần mềm chỉnh sửa video chuyên dụng, nhưng đối với các chỉnh sửa cơ bản, nó hoàn toàn có thể đáp ứng được. Không giống như các công cụ khác trong danh sách này, Photos Legacy không được cài đặt sẵn trên Windows 11. Để sử dụng, bạn cần tải xuống từ menu cài đặt trong ứng dụng Photos mới (dưới mục “Photos Legacy”) hoặc trực tiếp từ Microsoft Store.
Thẻ chỉnh sửa video trong ứng dụng Photos Legacy của Windows
2. Windows Media Player Legacy (Trình Phát Đa Phương Tiện Windows Cũ)
Trước khi các playlist Spotify và luồng YouTube chiếm lĩnh thị trường, Windows Media Player là cách để thưởng thức âm nhạc và video trên PC. Và mặc dù Microsoft đã giới thiệu một Media Player hiện đại và tinh tế hơn trong Windows 11, phiên bản Windows Media Player Legacy kinh điển vẫn còn hiện diện.
Phiên bản cũ này chú trọng vào tốc độ, sự đơn giản và tính quen thuộc. Một trong những ưu điểm lớn nhất của nó là khả năng tương thích; nó hỗ trợ nhiều định dạng tệp và codec cũ hơn mà ứng dụng mới có thể gặp khó khăn. Vì vậy, nếu bạn có một bộ sưu tập các tệp âm thanh cổ điển hoặc định dạng đặc biệt, rất có thể trình phát này có thể xử lý chúng một cách dễ dàng. Ứng dụng cũng hỗ trợ các tính năng kinh điển như trực quan hóa âm thanh, trích xuất đĩa CD, quản lý danh sách phát và thậm chí ghi đĩa CD âm thanh.
Ứng dụng Windows Media Player Legacy trên Windows 11
1. Control Panel (Bảng Điều Khiển)
Nếu có một công cụ truyền thống mà những người dùng Windows chuyên nghiệp vẫn yêu thích, đó chính là Control Panel. Chắc chắn, ứng dụng Cài đặt (Settings) hiện nay đã bao gồm hầu hết các tính năng thiết yếu, nhưng nó vẫn chưa thể thay thế hoàn toàn Control Panel.
Một lý do khiến mọi người tiếp tục tìm đến Control Panel là sự đơn giản và trực quan của nó. Trong khi ứng dụng Settings có giao diện hiện đại hơn, bạn thường phải mò mẫm qua nhiều menu chỉ để tinh chỉnh một thứ gì đó đơn giản, như thay đổi cài đặt bộ điều hợp mạng hoặc điều chỉnh thiết bị âm thanh. Trên thực tế, đối với nhiều tác vụ nâng cao, như quản lý tùy chọn nguồn, truy cập File History hoặc khởi chạy System Restore, Windows vẫn điều hướng bạn trở lại Control Panel. Đó là lý do tại sao, đối với nhiều người, việc sử dụng Control Panel ngay từ đầu vẫn có ý nghĩa hơn.
Cửa sổ Control Panel hiển thị tất cả mục trong Windows 11
Kết luận
Hầu hết các công cụ này vẫn còn tồn tại trong Windows không phải vì sự hoài niệm, mà vì chúng tiếp tục hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình. Bạn có thể không sử dụng chúng thường xuyên như File Explorer hay Command Prompt, nên chúng dễ bị bỏ qua – nhưng việc biết chúng ở đâu và cách sử dụng chúng có thể tạo nên sự khác biệt lớn khi bạn cần. Tất cả những gì bạn cần làm là tìm kiếm chúng trong hệ thống của mình. Hãy tận dụng những tiện ích tích hợp sẵn này để giữ cho chiếc PC Windows của bạn luôn hoạt động trơn tru và hiệu quả.
