Tôi từng nghĩ tốc độ internet chậm là do nhà cung cấp dịch vụ mạng (ISP) của mình. Tôi đã đổ lỗi cho họ vì những lần phát trực tuyến bị giật lag, cuộc gọi video bị ngắt quãng hay đơn giản là việc tải trang web mất quá nhiều thời gian. Mãi cho đến khi tôi nhận ra, vấn đề thực sự lại nằm ngay trong chính căn phòng khách nhà mình. Chỉ sau vài điều chỉnh đơn giản, kết nối internet của tôi đã chuyển từ trạng thái “đáng bực bội” sang “nhanh như chớp”. Bạn cũng có thể trải nghiệm sự khác biệt tương tự mà không cần tốn thêm tiền cho gói cước cao hơn hay đổi nhà mạng. Bài viết này sẽ chia sẻ 6 bí quyết hiệu quả mà bất kỳ ai cũng có thể áp dụng để tăng tốc độ WiFi tại nhà, biến ngôi nhà bạn thành một trung tâm kết nối ổn định và mạnh mẽ.
1. Luôn Cập Nhật Phần Mềm Router (Firmware)
Cũng giống như điện thoại hay máy tính, router của bạn hoạt động dựa trên một phần mềm riêng, hay còn gọi là firmware, và nó cũng cần được cập nhật thường xuyên. Việc này cực kỳ quan trọng vì các bản cập nhật firmware giúp giải quyết nhiều vấn đề khác nhau. Chúng có thể bổ sung các tính năng mới, sửa lỗi, vá các lỗ hổng bảo mật nghiêm trọng và cải thiện đáng kể hiệu suất cũng như độ ổn định của thiết bị. Trước đây, tôi thường bỏ qua bước này cho đến khi nhận ra rằng firmware lỗi thời chính là nguyên nhân đằng sau những lần mất kết nối ngẫu nhiên và tốc độ mạng trì trệ.
Hãy kiểm tra và cài đặt các bản cập nhật ngay khi chúng có sẵn. Một số router đời mới có tính năng tự động cập nhật, nhưng nhiều mẫu cũ hơn yêu cầu bạn phải đăng nhập thủ công vào trang quản trị của router—thường là bằng cách nhập địa chỉ IP như 192.168.1.1 vào trình duyệt web. Bạn có thể tham khảo sách hướng dẫn sử dụng đi kèm router để biết chi tiết các bước thực hiện. Việc duy trì firmware mới nhất không chỉ đảm bảo router hoạt động hiệu quả tối đa mà còn bảo vệ mạng nhà bạn khỏi các mối đe dọa an ninh mạng tiềm ẩn, giúp trải nghiệm internet của bạn luôn mượt mà và an toàn.
2. Thường Xuyên Khởi Động Lại Router
Nghe có vẻ đơn giản, nhưng việc khởi động lại router có thể giải quyết một lượng lớn các vấn đề liên quan đến internet một cách đáng ngạc nhiên. Tương tự như việc khởi động lại điện thoại có thể khắc phục nhiều sự cố nhỏ, việc làm mới router cũng có thể giải quyết các trục trặc tạm thời.
Cận cảnh cổng USB trên router Wi-Fi, gợi ý việc khởi động lại thiết bị để cải thiện hiệu suất mạng
Router, giống như bất kỳ thiết bị điện tử nào khác, có thể tích tụ các lỗi bộ nhớ nhỏ, các tiến trình chạy nền không cần thiết và các lỗi nhỏ khác có thể làm chậm hiệu suất của chúng. Việc khởi động lại sẽ xóa bộ nhớ tạm thời, làm mới lại toàn bộ kết nối mạng và giúp router hoạt động hiệu quả hơn rất nhiều. Cá nhân tôi thường xuyên khởi động lại router mỗi khi gặp vấn đề về internet, chỉ để đảm bảo rằng vấn đề nằm ở mạng của ISP chứ không phải do thiết bị của tôi.
Bạn không nhất thiết phải khởi động lại router mỗi ngày, nhưng thực hiện việc này mỗi vài tuần—hoặc bất cứ khi nào bạn cảm thấy internet chậm chạp—có thể giúp mọi thứ chạy trơn tru. Cách đơn giản nhất là rút phích cắm điện của router, chờ khoảng 10 giây, sau đó cắm lại. Một số router hiện đại còn cho phép bạn lên lịch tự động khởi động lại vào những thời điểm ít sử dụng, ví dụ như vào đêm khuya, để bạn không cần phải bận tâm về việc này. Đây là một mẹo nhỏ nhưng vô cùng hiệu quả để duy trì tốc độ và sự ổn định của kết nối WiFi tại nhà.
3. Hạn Chế Số Thiết Bị Kết Nối
Mặc dù tốc độ Wi-Fi của bạn có thể rất nhanh trên lý thuyết, nhưng mỗi thiết bị kết nối vào mạng đều chia sẻ cùng một lượng băng thông giới hạn—và đây chính là lúc mọi thứ có thể bắt đầu chậm lại. Hãy hình dung băng thông như một chiếc bánh pizza duy nhất: càng nhiều thiết bị kết nối, mỗi thiết bị sẽ nhận được một lát bánh nhỏ hơn. Nếu quá nhiều thiết bị đang cố gắng phát trực tuyến (streaming), tải xuống (download) hoặc cập nhật đồng thời, mỗi thiết bị sẽ nhận được một phần nhỏ hơn trong tổng băng thông khả dụng.
Trong nhà tôi, tôi nhận thấy rằng các cuộc gọi video của mình thường xuyên bị lag hoặc bị ngắt kết nối khi các thiết bị khác đang tích cực thực hiện các tác vụ tốn nhiều băng thông. Ngay cả các thiết bị ở trạng thái chờ (idle) cũng có thể sử dụng băng thông cho các bản cập nhật nền hoặc đồng bộ hóa đám mây. Các thiết bị nhà thông minh như camera an ninh, bộ điều nhiệt thông minh hay trợ lý giọng nói vẫn liên tục kết nối với internet ngay cả khi không được sử dụng tích cực. Điện thoại và máy tính xách tay thường chạy các bản cập nhật tự động hoặc đồng bộ hóa dữ liệu lên đám mây mà bạn không hề hay biết.
Bất cứ khi nào internet của tôi trở nên chậm chạp, tôi sẽ ngắt kết nối các thiết bị không cần thiết để giải phóng băng thông cho những thiết bị đang được sử dụng. Tuy nhiên, bạn không nhất thiết phải ngắt kết nối tất cả mọi thứ nếu router của bạn có cài đặt Chất lượng Dịch vụ (Quality of Service – QoS). Tính năng này cho phép bạn ưu tiên lưu lượng mạng cho các ứng dụng hoặc thiết bị cụ thể, đảm bảo rằng các tác vụ quan trọng như gọi video hoặc chơi game luôn nhận được đủ băng thông cần thiết, giúp tối ưu hóa tốc độ WiFi tại nhà.
4. Giữ Thiết Bị Gần Router Hơn
Một trong những cách đơn giản nhất để đạt được internet nhanh hơn và đáng tin cậy hơn là giảm khoảng cách giữa thiết bị của bạn và router. Tín hiệu Wi-Fi bị suy yếu khi chúng đi qua tường, trần nhà, đồ nội thất và thậm chí cả con người. Điều này đặc biệt đúng đối với các băng tần 5GHz và 6GHz nhanh hơn, vốn có phạm vi phủ sóng ngắn hơn đáng kể so với băng tần 2.4GHz. Bạn càng ở xa router, tốc độ và cường độ tín hiệu của bạn càng giảm mạnh.
Hệ thống router Wi-Fi Mesh Google Nest Pro, giải pháp mở rộng vùng phủ sóng và ổn định kết nối cho ngôi nhà lớn
Một dấu hiệu rõ ràng của Wi-Fi yếu là việc các vạch tín hiệu trên thiết bị của bạn biến mất khi bạn di chuyển ra xa router. Trong trường hợp của tôi, mỗi khi tôi bước vào phòng ngủ, biểu tượng Wi-Fi từ đầy vạch bỗng chỉ còn một hoặc hai vạch. Điều đó nghe có vẻ không phải là vấn đề lớn, nhưng nó ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ, khiến ngay cả những tác vụ đơn giản như nhắn tin với bạn bè trên WhatsApp cũng trở nên khó chịu.
Bất cứ khi nào tôi cần thực hiện hoạt động tốn nhiều băng thông, chẳng hạn như phát trực tuyến nội dung 4K, tôi đều phải ở trong phòng khách hoặc các phòng lân cận để có trải nghiệm tốt nhất. Cách sắp xếp này phù hợp với tôi và tôi không bận tâm đến sự bất tiện nhỏ đi kèm, vì router của tôi đã được đặt ở trung tâm ngôi nhà và tôi hiếm khi sử dụng điện thoại hoặc máy tính xách tay trong phòng ngủ.
Nếu router của bạn đang ở một vị trí xa xôi trong văn phòng tại nhà, hãy thử di chuyển nó đến một vị trí trung tâm hơn trong nhà. Ví dụ, nếu phòng khách của bạn ở giữa, còn phòng ngủ và văn phòng ở hai bên, bạn nên đặt router ở phòng khách. Nếu việc di chuyển router đến vị trí trung tâm hơn không khắc phục được vấn đề, tôi khuyên bạn nên xem xét sử dụng hệ thống Wi-Fi Mesh như ASUS ZenWiFi AX6600 hoặc Amazon eero 7. Các hệ thống này giúp mở rộng vùng phủ sóng Wi-Fi đồng đều khắp ngôi nhà, loại bỏ các điểm chết và đảm bảo tốc độ ổn định ở mọi nơi, giúp bạn khắc phục WiFi chậm hiệu quả.
5. Sử Dụng Băng Tần Wi-Fi Phù Hợp
Các router hiện đại có thể phát sóng trên tối đa ba băng tần tần số khác nhau: 2.4GHz, 5GHz và 6GHz (thường thấy ở các router mới hơn). Mỗi băng tần có những ưu điểm riêng và việc chọn đúng băng tần có thể tạo ra sự khác biệt đáng kể về tốc độ và độ tin cậy của internet của bạn.
Băng tần 2.4GHz cung cấp phạm vi phủ sóng xa hơn và khả năng xuyên tường tốt hơn, lý tưởng cho các thiết bị ở xa router hoặc ở những khu vực có tường dày. Tuy nhiên, nó chậm hơn và dễ bị nhiễu hơn vì nhiều thiết bị gia dụng—như lò vi sóng, thiết bị theo dõi trẻ em và các tiện ích Bluetooth—cũng hoạt động ở băng tần này. Băng tần 5GHz, mặt khác, cung cấp tốc độ nhanh hơn và ít nhiễu hơn nhưng lại có phạm vi ngắn hơn. Băng tần 6GHz là băng tần nhanh nhất và ít bị tắc nghẽn hơn nữa, dẫn đến ít nhiễu hơn nữa.
Router Wi-Fi của tôi là loại băng tần kép, sử dụng một băng tần 2.4GHz và một băng tần 5GHz, điều này mang lại cho tôi sự linh hoạt tùy thuộc vào vị trí của tôi trong nhà hoặc những gì tôi đang làm trực tuyến. Tuy nhiên, tôi chủ yếu kết nối với băng tần 5GHz vì nó mang lại hiệu suất tốt hơn khi tôi phát trực tuyến hoặc tải xuống nội dung.
Nếu bạn có router băng tần kép, hãy đảm bảo bạn sử dụng băng tần 5GHz cho các tác vụ cần tốc độ cao. Tuy nhiên, nếu router của bạn hỗ trợ băng tần 6GHz, bạn thậm chí có thể đạt được hiệu suất tốt hơn khi sử dụng nó thay vì băng tần 5GHz, đặc biệt là với các thiết bị tương thích mới nhất, giúp tối ưu trải nghiệm sử dụng internet.
6. Ưu Tiên Kết Nối Có Dây (Ethernet) Khi Có Thể
Mặc dù Wi-Fi rất tiện lợi, nhưng không phải lúc nào nó cũng là lựa chọn nhanh nhất hoặc đáng tin cậy nhất—đặc biệt nếu bạn đang chơi game, phát trực tuyến 4K hoặc làm việc với các tệp tải lên lớn. Đó là lý do tại sao tôi luôn ưu tiên sử dụng kết nối Ethernet bất cứ khi nào có thể. Kết nối Ethernet có dây cung cấp một đường truyền trực tiếp từ thiết bị của bạn đến router, loại bỏ nhiễu, mất tín hiệu và tắc nghẽn có thể xảy ra với mạng không dây.
Các kết nối có dây thường mang lại độ trễ thấp hơn (low latency) và kết nối ổn định hơn cho các tác vụ đòi hỏi cao so với Wi-Fi. Điều này có thể tạo nên sự khác biệt giữa cuộc gọi video mượt mà và cuộc gọi bị giật, hoặc giữa việc giành chiến thắng trong một trận đấu game và bị lag đúng khoảnh khắc quyết định. Đó cũng là lý do tại sao tôi đã chuyển sang sử dụng Ethernet cho TV thông minh của mình.
Người dùng cắm cáp Ethernet vào router, minh họa việc sử dụng kết nối có dây để có tốc độ internet ổn định và nhanh hơn
Nếu router của bạn ở một phòng khác, bạn không nhất thiết phải chạy dây cáp xuyên qua nhà. Các bộ chuyển đổi Powerline (Powerline adapters) hoặc bộ kit MoCA (Multimedia over Coax) có thể mở rộng kết nối có dây của bạn bằng cách sử dụng hệ thống dây điện hoặc cáp đồng trục hiện có trong nhà—không cần phải khoan đục.
Chắc chắn, việc sử dụng Ethernet có thể không khả thi trong mọi tình huống, vì không phải tất cả các thiết bị đều hỗ trợ công nghệ này. Tuy nhiên, đối với các thiết bị có thể, chẳng hạn như máy tính xách tay, máy tính để bàn, TV thông minh và máy chơi game, việc sử dụng thiết lập có dây thực sự là một “game-changer” (yếu tố thay đổi cuộc chơi). Đối với các thiết bị không có cổng Ethernet, bạn có thể sử dụng bộ chuyển đổi USB sang Ethernet như UGREEN USB to Ethernet adapter hoặc một bộ chuyển đổi tương tự.
Kết nối internet nhanh và đáng tin cậy không chỉ phụ thuộc vào gói cước bạn đăng ký. Bạn có thể đang trả tiền cho tốc độ gigabit, nhưng nhiễu, tắc nghẽn và cách thiết lập kém có thể làm giảm đáng kể tốc độ thực tế mà bạn nhận được. Nhưng với những điều chỉnh đơn giản này, bạn hoàn toàn có thể tận dụng tối đa những gì mình đã chi trả. Hãy thử áp dụng các mẹo này, và bạn có thể sẽ ngạc nhiên về mức độ nhanh hơn và mượt mà hơn của kết nối mạng nhà mình!
Hãy chia sẻ những mẹo yêu thích của bạn để cải thiện tốc độ WiFi hoặc những kinh nghiệm của bạn khi áp dụng các giải pháp trên trong phần bình luận bên dưới nhé!
