Là một người dùng di động thông thái, tôi luôn dành một chút thời gian để kiểm tra các quyền mà một ứng dụng yêu cầu trước khi cài đặt. Nhiều ứng dụng thực sự cần quyền truy cập vào các tính năng cụ thể như vị trí, danh bạ, v.v., để hoạt động hiệu quả, nhưng không ít ứng dụng lại vượt quá giới hạn này. Việc dành vài phút để kiểm tra và quản lý quyền ứng dụng có thể giúp bạn tránh được vô số vấn đề về quyền riêng tư và bảo mật sau này.
Quyền Ứng Dụng: Cơn Ác Mộng Quyền Riêng Tư Tiềm Ẩn
Quyền ứng dụng về cơ bản là những yêu cầu cấp quyền truy cập vào các phần khác nhau của thiết bị của bạn — camera, micro, vị trí, danh bạ, và nhiều hơn nữa. Thoạt nhìn, chúng có vẻ vô hại, nhưng những quyền này có thể trở thành con đường để kẻ xấu truy cập dữ liệu cá nhân của bạn nếu bạn không cẩn thận hoặc không hiểu rõ cách thức hoạt động của chúng.
Tôi đã từng thấy những ứng dụng đèn pin yêu cầu quyền truy cập danh bạ, và các ứng dụng thư viện ảnh lại muốn biết vị trí chính xác. Điều này hoàn toàn vô lý, nhưng rất nhiều người trong chúng ta lại chấp nhận chúng một cách mù quáng mà không suy nghĩ kỹ. Chính sự bất cẩn này là điều mà một số nhà phát triển đang trông cậy vào.
Sự thật là, nhiều ứng dụng yêu cầu quyền truy cập vượt xa những gì chúng thực sự cần để hoạt động. Một ứng dụng thời tiết đơn giản có thể cần vị trí của bạn một cách hợp pháp, nhưng liệu nó có thực sự cần quyền truy cập vào lịch sử cuộc gọi của bạn không? Tôi nghĩ là không. Khi các ứng dụng có được quyền truy cập không cần thiết vào thông tin cá nhân của bạn, chúng có thể thu thập dữ liệu để bán cho các nhà quảng cáo, hoặc tệ hơn, có khả năng được sử dụng cho mục đích đánh cắp danh tính.
Điều đáng thất vọng là cách một số nhà phát triển cố tình thiết kế ứng dụng để thu thập càng nhiều dữ liệu người dùng càng tốt. Điều này không chỉ để cải thiện trải nghiệm của bạn mà còn là để kiếm tiền từ thông tin của bạn. Cá nhân tôi đã gỡ cài đặt một số ứng dụng sau khi phát hiện chúng đang thu thập dữ liệu hoàn toàn không liên quan đến chức năng cốt lõi của chúng.
Những rủi ro không chỉ dừng lại ở các vấn đề quyền riêng tư. Việc cấp quyền quá mức có thể làm hao pin, tiêu tốn dung lượng dữ liệu di động của bạn, hoặc thậm chí làm suy yếu bảo mật thiết bị. Vì vậy, việc cảnh giác với quyền ứng dụng không chỉ là một thói quen tốt; nó là một hành động bảo vệ quyền lợi cá nhân quan trọng.
Cách Kiểm Tra Quyền Ứng Dụng Trước Khi Cài Đặt (Google Play & App Store)
Tôi đã xây dựng một quy trình kiểm tra ứng dụng trước khi cài đặt chúng, và điều này giúp tôi tránh được những rắc rối về quyền riêng tư. Kiểm tra quyền chỉ mất một phút nhưng có thể bảo vệ bạn khỏi nhiều tháng thu thập dữ liệu không mong muốn. Dưới đây là quy trình cho Google Play, bạn có thể áp dụng tương tự cho các kho ứng dụng khác.
Trên Google Play Store (Android)
- Mở Google Play và tìm ứng dụng bạn muốn tải xuống.
- Cuộn xuống phần About this app (Thông tin về ứng dụng này).
- Tìm App permissions (Quyền ứng dụng) hoặc Data safety (An toàn dữ liệu).
- Chạm vào See more (Xem thêm) để mở rộng danh sách đầy đủ các quyền.
- Xem xét kỹ những gì ứng dụng đang yêu cầu truy cập.
- Tự hỏi bản thân: “Ứng dụng này có thực sự cần quyền này để hoạt động không?”.
Mục "Thông tin ứng dụng" của Facebook trên Google Play Store hiển thị tổng quan về ứng dụng và các phần liên quan đến quyền truy cập.
Danh sách chi tiết các quyền mà ứng dụng Facebook yêu cầu, hiển thị khả năng truy cập vào nhiều tính năng và dữ liệu trên điện thoại.
Đối với iOS (App Store)
Nếu bạn sử dụng iOS, App Store hoạt động hơi khác một chút, nhưng nguyên tắc cơ bản là như nhau — hãy luôn kiểm tra những gì bạn đồng ý trước khi nhấn nút cài đặt. Tuy nhiên, hệ sinh thái ứng dụng của Apple nhìn chung an toàn hơn Android. Dù vậy, việc kiểm tra quyền ứng dụng trên iPhone và iPad vẫn luôn đáng giá.
Khi xem xét các quyền, tôi ngay lập tức nghi ngờ bất kỳ ứng dụng nào yêu cầu quyền truy cập vào các tính năng hoàn toàn không liên quan đến chức năng của nó. Bất kỳ ứng dụng nào muốn truy cập tin nhắn SMS, nhật ký cuộc gọi hoặc vị trí chính xác đều nên khiến bạn tạm dừng và xem xét lại — trừ khi có lý do rõ ràng tại sao nó cần thông tin này.
Các quyền truy cập bộ nhớ và camera thường an toàn hơn, đặc biệt nếu mục đích của ứng dụng yêu cầu chúng. Tuy nhiên, tôi luôn cân nhắc xem một ứng dụng có cần truy cập liên tục hay tôi chỉ có thể cấp quyền khi cần.
Cách Quản Lý Quyền Đối Với Các Ứng Dụng Đã Cài Đặt
Cài đặt một ứng dụng với các quyền phù hợp chỉ là một nửa cuộc chiến. Nhiều ứng dụng có thể lén lút yêu cầu các quyền bổ sung sau các bản cập nhật, hy vọng bạn sẽ không để ý. Ví dụ, một trò chơi ban đầu chỉ cần quyền truy cập bộ nhớ có thể đột nhiên muốn biết vị trí và danh bạ của bạn sau một bản cập nhật. Đó là lý do tại sao tôi thường xuyên kiểm tra lại các quyền của các ứng dụng đã cài đặt.
Tôi đặt lịch nhắc nhở nửa năm một lần để kiểm tra các quyền mà ứng dụng của tôi hiện có. Dưới đây là quy trình từng bước cho thiết bị Android:
Trên Android
- Mở ứng dụng Cài đặt (Settings) trên thiết bị của bạn.
- Cuộn xuống và chạm vào Quyền riêng tư (Privacy) hoặc Bảo vệ quyền riêng tư (Privacy protection) trên một số thiết bị.
- Chọn Trình quản lý quyền (Permission manager) hoặc Quyền của ứng dụng (App permissions).
- Xem xét các quyền theo danh mục (Camera, Vị trí, Micro, v.v.).
- Chạm vào bất kỳ quyền nào để xem ứng dụng nào có quyền truy cập.
- Tắt quyền truy cập đối với bất kỳ ứng dụng nào không thực sự cần nó.
Cài đặt quyền riêng tư trên điện thoại Android, nơi người dùng có thể tìm thấy Trình quản lý quyền để điều chỉnh quyền truy cập của các ứng dụng.
Danh sách các ứng dụng đã được cấp quyền truy cập vào lịch trên điện thoại Android, cho phép người dùng kiểm soát và thu hồi quyền nếu cần.
Trên iPhone (iOS)
Đối với người dùng iPhone, quy trình tương tự — chỉ cần truy cập Cài đặt > Quyền riêng tư & Bảo mật, sau đó chọn từng loại quyền để xem xét ứng dụng nào có quyền truy cập.
Điều tôi thấy hiệu quả nhất là chuyển quyền từ “Luôn cho phép” (Allow all the time) sang “Chỉ cho phép khi sử dụng ứng dụng” (Allow only while using the app) bất cứ khi nào có thể. Việc theo dõi vị trí đặc biệt quan trọng cần hạn chế, vì một số ứng dụng theo dõi chuyển động ở chế độ nền mà không có lý do chính đáng.
Tôi đã học được rằng cách tiếp cận an toàn nhất là cực kỳ chọn lọc. Tôi thích tùy chọn “Hỏi mỗi lần” (Ask every time) khi có sẵn cho một số quyền nhạy cảm nhất định như truy cập camera và micro. Đúng là nó có nghĩa là bạn phải chạm thêm một lần xác nhận thỉnh thoảng, nhưng nó ngăn bất kỳ ứng dụng nào truy cập camera của tôi mà tôi không biết. Thực hiện một vài bước để tăng cường bảo mật cho việc sử dụng điện thoại đã mang lại cho tôi sự yên tâm mà không quá bất tiện.
Cuối cùng, bạn sẽ phát triển được trực giác về những quyền nào là hợp lý. Vài giây bổ sung để xem xét quyền trước khi nhấn cài đặt có thể giúp bạn không trở thành một điểm dữ liệu vô tình trong mô hình lợi nhuận của người khác.
Việc chủ động kiểm tra và quản lý quyền ứng dụng là một bước thiết yếu để bảo vệ quyền riêng tư và dữ liệu cá nhân của bạn trong thế giới số. Đừng để sự tiện lợi tạm thời đánh đổi bằng sự an toàn thông tin lâu dài. Hãy chia sẻ kinh nghiệm của bạn về việc quản lý quyền ứng dụng hoặc khám phá thêm các mẹo bảo mật di động hiệu quả trên thuthuatmobile.net!
