Khi năm chuẩn bị khép lại, đây là thời điểm lý tưởng để mỗi chúng ta nhìn lại hành trình phát triển, những thành tựu đạt được và cả những bài học quý giá đã tích lũy. Trong quá trình này, công nghệ đã trở thành một công cụ không thể thiếu, giúp tôi sắp xếp suy nghĩ, theo dõi tiến độ và nhận diện các khuôn mẫu trong thói quen của mình. Việc tổng kết năm không chỉ là nhìn lại những gì đã qua, mà còn là bước đệm quan trọng để đặt ra những mục tiêu rõ ràng, khả thi hơn cho năm mới, từ đó tối ưu hóa năng suất và định hình con đường phát triển bản thân.
Bài viết này sẽ đi sâu vào 8 phương pháp cụ thể mà tôi đã áp dụng, tận dụng tối đa các công cụ công nghệ hàng đầu để biến quá trình tổng kết năm từ một nhiệm vụ tẻ nhạt thành một trải nghiệm sâu sắc và đầy ý nghĩa.
I. Ghi Lại Thành Công và Thất Bại
Mỗi năm, dù thành công hay thất bại, đều chất chứa những chiến thắng và mất mát. Việc ghi nhận và phân tích chúng là yếu tố then chốt để định lượng tiến bộ của bản thân. Trong quá trình đánh giá cuối năm, tôi thường nhanh chóng ghi lại những thành công lớn nhất và những thất bại đáng nhớ nhất của mình. Thông thường, tôi sẽ thực hiện điều này trong Notion dưới dạng các gạch đầu dòng ngắn gọn. Điều quan trọng là tôi luôn cố gắng “định hình lại” những “thất bại” thành các bài học kinh nghiệm, từ đó hiểu rõ hơn mình cần làm gì để cải thiện trong năm tới. Cách tiếp cận này giúp chuyển hóa những trải nghiệm tiêu cực thành động lực tích cực, tạo tiền đề cho sự phát triển liên tục.
II. Đánh Giá Các Ứng Dụng Đã Sử Dụng
Tôi phụ thuộc vào nhiều ứng dụng khác nhau để duy trì sự tổ chức và theo dõi tiến độ của mình. Chẳng hạn, tôi sử dụng Things 3 để quản lý công việc hàng ngày và Strong để theo dõi quá trình tập gym. Việc xem xét lại dữ liệu từ các ứng dụng này là một cách tuyệt vời để đánh giá mức độ năng suất của bạn trong suốt cả năm, vì bạn có thể thấy mọi thứ mình đã hoàn thành.
Giao diện Things 3 hiển thị thông tin lịch sử hoạt động và công việc đã hoàn thành
Khi xem xét dữ liệu lịch sử, tôi thường suy nghĩ về cách các thói quen hàng ngày của mình đã đóng góp vào các mục tiêu lớn. Tôi sống theo triết lý “săn linh dương và ghi chú chuột đồng” (hunt antelopes and note field mice) – nghĩa là tập trung vào những mục tiêu lớn, quan trọng (“linh dương”) nhưng cũng không quên ghi nhận những chi tiết nhỏ, những hoạt động hàng ngày (“chuột đồng”). Nếu tôi nhận thấy mình dành quá nhiều thời gian cho những nhiệm vụ không mang lại giá trị đáng kể, tôi biết rằng cần phải có sự thay đổi trong năm tiếp theo. Ngược lại, nếu tôi có một năm đặc biệt thành công, việc xem lại dữ liệu lịch sử cũng giúp tôi xác định những yếu tố lớn nhất đã góp phần vào thành công đó.
III. Đánh Giá Mục Tiêu Đã Đặt Ra
Trong vài năm gần đây, tôi thường đặt ra 3-4 mục tiêu chính mà tôi muốn đạt được trong năm. Tuy nhiên, những mục tiêu này thường có thể thay đổi. Đôi khi, tôi sẽ thu thập thông tin mới và cân nhắc một cách tiếp cận khác; những lúc khác, tôi nhận ra rằng các mục tiêu ban đầu không còn đủ ý nghĩa đối với mình.
Các yếu tố bên ngoài cũng có thể ảnh hưởng đến mục tiêu của tôi. Năm 2020 là một ví dụ điển hình cho điều này, dù phải thừa nhận rằng tôi vẫn đạt được phần lớn những gì mình đã đặt ra từ đầu năm. Bất kể mục tiêu có thay đổi hay không, tôi luôn muốn đánh giá sự chênh lệch giữa ý định và kết quả. Tôi thường tự hỏi liệu mình có hài lòng khi đạt được hoặc không đạt được một mục tiêu nào đó; nếu không, tôi sẽ ghi lại lý do tại sao.
IV. Lập Danh Sách Công Việc Cho Việc Đánh Giá
Quá trình tổng kết cuối năm của tôi thường rất toàn diện và đôi khi kéo dài vài tuần. Để tránh cảm giác bị choáng ngợp, tôi thường tạo các mục việc cần làm cụ thể để tập trung vào từng lĩnh vực riêng biệt. Trong khi Things 3 rất tuyệt vời cho các nhiệm vụ ngắn hạn, tôi thường sử dụng Todoist cho các hạng mục dài hạn hơn.
Ứng dụng nào không quá quan trọng ở đây; tất cả đều phụ thuộc vào sở thích cá nhân. Lý do tôi thích Todoist là bạn có thể gõ ngày và đặt thời hạn hoàn thành mà không cần phải nhấn quá nhiều nút. Vì tôi thường bắt đầu quá trình đánh giá vào cuối tháng 10 hoặc đầu tháng 11, tôi thường đặt ra thời hạn hoàn thành mọi thứ muộn nhất là vào giữa tháng 12. Điều này đảm bảo tôi có đủ thời gian để suy ngẫm kỹ lưỡng mà không bị áp lực.
V. Tổ Chức Đánh Giá Với Mẫu Có Sẵn
Khi mới bắt đầu với việc tổng kết hàng năm, tôi luôn sử dụng các mẫu có sẵn để giữ cho quá trình đánh giá được tổ chức hơn. Đây là một ý tưởng tuyệt vời nếu bạn không biết bắt đầu từ đâu; chỉ cần điền thông tin vào từng phần, bạn sẽ có một bản tổng kết năm toàn diện.
Theo ý kiến của tôi, Notion là ứng dụng tốt nhất để tạo các mẫu tổng kết năm, và tôi đặc biệt yêu thích mẫu “Year in Review” của Chichi. Bạn có thể đánh giá năm của mình theo nhiều danh mục với hệ thống xếp hạng sao, và cũng có thể đề cập đến những điểm nổi bật nhất của mình.
Giao diện ứng dụng Notion với mẫu template tổng kết năm chi tiết
Khi sử dụng các mẫu này, tôi cũng thích thêm các khía cạnh khác – ví dụ như những bài hát yêu thích của mình. Nếu trang web hoặc dịch vụ yêu thích của bạn không có tính năng tổng kết năm kiểu Spotify Wrapped, đây là cách gần nhất bạn có thể thực hiện điều đó cho riêng mình.
VI. Tận Dụng AI Để Có Cái Nhìn Sâu Sắc
Bạn có thể làm rất nhiều điều thú vị với ChatGPT. Mặc dù nó chắc chắn không phải là sự thay thế cho tương tác của con người, nhưng tôi thích cách tôi có thể nhận được một góc nhìn cân bằng. Việc tìm kiếm lời khuyên trên các nền tảng mạng xã hội như Reddit cho bản tổng kết năm của mình có thể hiệu quả, nhưng thường thì lợi bất cập hại.
Sau khi đã hoàn thành bản tổng kết năm của mình, tôi yêu cầu ChatGPT xem xét chúng dựa trên các mục tiêu ban đầu của tôi. Nếu các mục tiêu của tôi thay đổi trong năm, tôi sẽ giải thích lý do.
Hình ảnh minh họa các đề xuất tổng kết năm từ ứng dụng ChatGPT
Tôi yêu cầu ChatGPT phải thật trung thực và đưa ra các khuyến nghị riêng về những gì nó sẽ cải thiện. Tôi sử dụng thông tin này để định hướng khi đặt ra các mục tiêu cho 12 tháng tiếp theo, biến những phân tích của AI thành hành động cụ thể cho sự phát triển.
VII. Khám Phá Kho Lưu Trữ và Dữ Liệu Tồn Đọng
Bên cạnh việc hoàn thành các nhiệm vụ trong danh sách việc cần làm, đôi khi tôi cũng lưu trữ thông tin hoặc đưa chúng vào một danh sách tồn đọng (backlog). Do đó, như một phần của quá trình tổng kết hàng năm, tôi thường xem xét lại các kho lưu trữ và danh sách tồn đọng của mình để tìm kiếm ý tưởng.
Tôi làm điều này vì hai lý do chính:
- Để tìm kiếm những ý tưởng có thể đã bị lãng quên.
- Để xác định những điều có thể đã được thực hiện khác đi nếu nhìn lại.
Một số công cụ phần mềm sẽ cho phép bạn duyệt qua các kho lưu trữ của mình. Tôi cũng khuyến nghị tạo một trang backlog trong Google Docs hoặc Notion nếu bạn không có quyền truy cập vào tính năng này. Thói quen đơn giản này đã giúp tôi khám phá lại những ý tưởng bị lãng quên và biến chúng thành những điều có ý nghĩa.
VIII. Trả Lời Các Câu Hỏi Gợi Mở Tư Duy
Trong khi nhiều bản tổng kết năm chỉ tập trung vào các tuyên bố khách quan, tôi thích đi sâu hơn và tự hỏi mình những câu hỏi nghiêm túc. Việc này thường rất kích thích tư duy đối với tôi, và vì hiện tại tôi đã có một mức độ tự nhận thức tốt, tôi có thể đưa ra những phản hồi hợp lý.
Đôi khi, tôi sẽ yêu cầu ChatGPT đưa ra những câu hỏi này cho tôi. Ví dụ, tôi đã sử dụng đoạn nhắc này trong bản tổng kết năm 2024 của mình:
Xin hãy đưa cho tôi 10 câu hỏi gợi mở tư duy để tự hỏi trong bản tổng kết năm của tôi. Hãy đi sâu và nghiêm túc nhất có thể.Một số câu hỏi hữu ích nhất mà nó đưa ra là:
- Tôi đã thiếu sót ở đâu so với kỳ vọng của mình, và những khuôn mẫu hoặc niềm tin tiềm ẩn nào đã góp phần vào điều đó?
- Khi nào tôi cảm thấy thỏa mãn nhất, và điều đó tiết lộ gì về các giá trị và ưu tiên của tôi?
- Nếu năm 2024 là năm cuối cùng trong cuộc đời tôi, tôi sẽ cảm thấy tự hào về điều gì, và tôi sẽ ước gì mình đã làm khác đi?
- Những nỗi sợ hãi, bất an hoặc nghi ngờ nào đã kìm hãm tôi, và làm thế nào tôi có thể đối mặt hoặc giải quyết chúng vào năm 2025?
Ngoài các công cụ AI, bạn cũng có thể sử dụng các mẫu có sẵn với các câu hỏi được cài đặt trước để đạt được kết quả tương tự.
Theo tôi, việc tổng kết năm là rất quan trọng trong việc giúp bạn đạt được những mục tiêu lớn nhất của mình. Dành thời gian để lên kế hoạch cho chúng là điều cần thiết, và tôi sử dụng công nghệ để hỗ trợ điều này theo nhiều cách khác nhau. Hãy bắt đầu hành trình tổng kết của bạn ngay hôm nay để sẵn sàng cho một năm mới đầy thành công!
