Năm 2024 chứng kiến một loạt sản phẩm mới từ công ty Raspberry Pi, và có vẻ như làn sóng này sẽ không chậm lại trong năm 2025. Giờ đây, bạn đã có thể sở hữu một chiếc Raspberry Pi 5 với bộ nhớ 16GB tích hợp, mở ra vô số dự án thú vị và biến Raspberry Pi 5 thành một chiếc máy tính để bàn thực thụ! Đây là một bước tiến quan trọng, khẳng định vị thế của Raspberry Pi không chỉ là một bo mạch đơn giá rẻ mà còn là một nền tảng điện toán mạnh mẽ, linh hoạt, đủ sức đáp ứng các nhu cầu cao hơn trong kỷ nguyên công nghệ hiện đại.
1. Trải Nghiệm Máy Tính Để Bàn Thực Thụ
Màn hình giao diện Raspberry Pi OS hiển thị các ứng dụng đang chạy, minh họa khả năng trải nghiệm desktop trên Raspberry Pi 5 16GB.
Chiếc máy tính bo mạch đơn Raspberry Pi đầu tiên, Model B, được phát hành vào tháng 10 năm 2012 với 256MB RAM. Nó hầu như không đủ để sử dụng cho các tác vụ điện toán thông thường, nhưng lại rẻ, hiệu quả và dễ tùy biến. Mãi đến Raspberry Pi 4 Model B, hãng mới bắt đầu hứa hẹn một trải nghiệm máy tính để bàn, nhưng với 8GB RAM, nó vẫn còn hạn chế trong việc sử dụng thực tế.
Với mức giá 120 USD từ các nhà bán lẻ Raspberry Pi chính thức, phiên bản Raspberry Pi 5 16GB tăng 40 USD so với phiên bản 8GB. Tuy nhiên, mức tăng này hoàn toàn xứng đáng với những gì nó mang lại. Sự kết hợp giữa 16GB RAM và bộ xử lý lõi tứ ARM Cortex-A76 64-bit tốc độ 2.4GHz mạnh mẽ giúp Raspberry Pi 5 trở thành một đối thủ đáng gờm cho vai trò máy tính cá nhân hàng ngày.
Bạn có thể chạy đồng thời Firefox và Chrome, sử dụng VS Code trong khi mở Stack Overflow, và truyền phát video hướng dẫn trên YouTube mà không gặp phải tình trạng giật lag. Nếu không thích Raspberry Pi OS, bạn có thể dễ dàng cài đặt một hệ điều hành đòi hỏi nhiều tài nguyên hơn như Ubuntu để tận hưởng giao diện hoặc các tính năng đặc biệt khác.
2. Chạy Các Mô Hình AI và LLM
Theo Eben Upton, nhà sáng lập và CEO của Raspberry Pi Ltd, trí tuệ nhân tạo (AI) và các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) là một trong những ứng dụng được mong đợi nhất cho phiên bản Raspberry Pi 5 16GB mới.
Quá trình suy luận của học máy (machine learning inference) thường đòi hỏi rất nhiều tài nguyên tính toán, và việc có nhiều RAM hơn luôn là một lợi thế. Mặc dù Raspberry Pi 5 không phải là lựa chọn tốt nhất để đào tạo các mô hình phức tạp, nhưng nó hoàn toàn có thể được sử dụng để chạy một số mô hình học máy nhỏ cho các ứng dụng thị giác máy tính, nhận diện giọng nói và nhiều tác vụ khác. Việc bổ sung các phần cứng chuyên dụng như bộ kit Raspberry Pi Hailo hoặc camera AI Raspberry Pi còn mở ra nhiều khả năng hơn nữa trong lĩnh vực này.
Một chiếc Raspberry Pi 5 với 16GB RAM có thể chạy hầu hết các mô hình ngôn ngữ dưới 7 tỷ tham số, chẳng hạn như ChatGLM, OpenLLaMA, Code Llama và Microsoft Phi-3, đồng thời vẫn còn đủ tài nguyên cho các tác vụ khác.
3. Thiết Kế và Mô Hình Hóa 3D
Vỏ Raspberry Pi không cần ốc vít được thiết kế bằng phần mềm mô hình hóa 3D, minh họa khả năng thiết kế 3D trên Raspberry Pi 5.
Mặc dù Raspberry Pi 5 không nhắm đến đối tượng các nhà thiết kế hay nghệ sĩ đồ họa chuyên nghiệp, nhưng nó hoàn toàn có thể được sử dụng cho các tác vụ thiết kế đồ họa 2D và 3D đơn giản. Một máy tính bo mạch đơn giá 120 USD sẽ không thể sánh bằng hiệu năng của một render farm chuyên dụng, nhưng nó rất phù hợp cho các công việc thiết kế nhẹ và các dự án nhỏ. Lượng RAM bổ sung cho phép bạn làm việc với các tệp lớn hơn một chút, tải nhiều tài nguyên hơn và hoàn thành dự án nhanh hơn so với các phiên bản cũ.
Bạn có thể sử dụng phần mềm mô hình hóa 3D trên Raspberry Pi để thiết kế các vỏ và hộp đựng cho Raspberry Pi của mình để in 3D.
Một số ứng dụng mô hình hóa 3D có sẵn cho Raspberry Pi bao gồm FreeCAD, OpenSCAD, BlocksCAD và TinkerCAD. Blender không được hỗ trợ nguyên bản trên Pi, nhưng có thể chạy được với một số tinh chỉnh. Trang web của Raspberry Pi cũng cung cấp các hướng dẫn về mô hình hóa và thiết kế 3D.
4. Tự Lưu Trữ Dịch Vụ (Self-Hosting)
“Đám mây là máy tính của người khác.” Vì lý do riêng tư, bảo mật và cả mục đích giáo dục, bạn nên cân nhắc tự lưu trữ một số dịch vụ mà bạn thường xuyên sử dụng trên Raspberry Pi chạy cục bộ.
16GB RAM là đủ lớn để chạy nhiều dịch vụ trên cùng một Raspberry Pi mà không cần xây dựng các cụm hoặc sử dụng phần mềm điều phối phức tạp. Bạn có thể vận hành Home Assistant, Pi-hole, Nextcloud, Jellyfin và trang web WordPress cá nhân của mình trên một Pi duy nhất mà không làm cạn kiệt băng thông bộ nhớ.
Tuy nhiên, tự lưu trữ không phải lúc nào cũng dễ dàng và có thể là một nguồn gây đau đầu liên tục. Nó đòi hỏi một nguồn điện ổn định và kết nối Internet đáng tin cậy. Bạn cũng sẽ cần thực hiện sao lưu và cập nhật phần mềm thường xuyên. Ngoài ra, bạn cần có đủ kiên nhẫn và kiến thức kỹ thuật để khắc phục mọi sự cố phát sinh.
Dù sao đi nữa, tự lưu trữ là một cách tuyệt vời để phát triển các kỹ năng quản trị hệ thống hữu ích, đồng thời giải phóng bản thân khỏi các giải pháp độc quyền.
5. Chơi Game và Giả Lập
Giao diện cài đặt hệ điều hành RetroPie từ trình quản lý hệ điều hành Raspberry Pi, thể hiện khả năng giả lập game.
Chơi game retro là một xu hướng lớn trong cộng đồng Raspberry Pi. Có các bản phân phối game retro chuyên dụng (như RetroPie) và bộ kit phần cứng dành riêng cho Raspberry Pi. Raspberry Pi 5 vượt trội hơn hẳn Raspberry Pi 4 về hiệu năng và có thể giả lập các phần cứng phức tạp hơn như Sega Saturn, GameCube, PS2, PSP và Dreamcast.
Về mặt kỹ thuật, bạn không cần đến 16GB RAM để chạy hầu hết các game retro. Tuy nhiên, việc có dung lượng RAM lớn hơn đồng nghĩa với việc bạn không cần phải tắt các ứng dụng khác trước khi chơi game trên Raspberry Pi. Đối với mục đích chơi game retro, 16GB RAM là một tính năng “có thì tốt”, giúp cải thiện trải nghiệm tổng thể, mang lại sự mượt mà và tiện lợi hơn.
6. Chạy Máy Ảo (VM) & Container
Với 16GB RAM, bạn có thể chạy các máy ảo (VM) và container trên Raspberry Pi. Điều này cho phép bạn tạo ra các môi trường cô lập cho các ứng dụng và tùy chỉnh mọi thứ ở cấp độ hệ thống. Proxmox là một nền tảng ảo hóa mã nguồn mở để quản lý máy ảo và container. Mặc dù không có sẵn trực tiếp cho Raspberry Pi, nhưng với một số tinh chỉnh, bạn có thể cài đặt nó thông qua Pimox.
Một chiếc Raspberry Pi 16GB sẽ chạy một vài máy ảo một cách mượt mà, mặc dù hiệu suất có thể bắt đầu suy giảm khi yêu cầu tài nguyên tăng lên. Vì Proxmox không được hỗ trợ chính thức, việc thiết lập có thể không ổn định và không được khuyến nghị cho triển khai chuyên nghiệp.
Docker giúp việc thiết lập và quản lý container trên Raspberry Pi trở nên dễ dàng. Điều này đặc biệt hữu ích cho việc tự lưu trữ dịch vụ, vì nó đảm bảo rằng các ứng dụng chạy độc lập mà không can thiệp vào nhau. Docker cũng có thể giúp giảm thiểu thiệt hại trong trường hợp bị tấn công phần mềm độc hại và cung cấp một môi trường lý tưởng để khám phá và thử nghiệm.
7. An Ninh và Giám Sát Gia Đình
Cài đặt thông báo email trong motionEyeOS, minh họa tính năng giám sát và an ninh gia đình trên Raspberry Pi.
Hệ thống giám sát gia đình thường không đòi hỏi một mẫu Raspberry Pi cấu hình cao, đặc biệt nếu bạn chỉ truyền phát từ một vài camera. Các mẫu Raspberry Pi cũ hơn vẫn là lựa chọn tuyệt vời cho mục đích camera an ninh gia đình.
Tuy nhiên, nếu bạn cần truyền phát video 1080p từ nhiều camera độ phân giải cao, bạn có thể cần đến một chiếc Raspberry Pi 5 với 16GB RAM để xử lý băng thông bổ sung. Với sức mạnh này, bạn cũng có thể chạy các tác vụ xử lý nâng cao như phát hiện chuyển động và nhận diện khuôn mặt.
motionEye là phần mềm giám sát mã nguồn mở phổ biến nhất để quản lý nhiều camera cùng lúc. Mặc dù dự án motionEyeOS hiện không còn hoạt động, bạn vẫn có thể chạy giao diện này trực tiếp trên một bản cài đặt Raspberry Pi OS.
Dòng Raspberry Pi đã có một chặng đường dài phát triển cả về giá và hiệu năng. Raspberry Pi 5 16GB đắt gấp khoảng ba lần so với Model B gốc nhưng cũng có khả năng vượt trội hơn nhiều lần. Mặc dù sự tăng giá là đáng kể, nhưng khoảng cách hiệu năng mà nó mang lại cũng rộng lớn không kém. Hãy khám phá tiềm năng của Raspberry Pi 5 16GB để biến mọi ý tưởng công nghệ thành hiện thực!
