Bạn vừa nâng cấp mạng internet, có một bộ định tuyến (router) mới tinh từ nhà cung cấp dịch vụ hoặc tự mua sắm? Vậy thì chắc hẳn bạn đang tự hỏi: “Phải làm gì với chiếc router cũ kỹ này đây?”. Rất có thể nó đang nằm gọn trong một chiếc hộp, chiếm chỗ trong ngăn kéo hoặc bị lãng quên ở góc tủ quần áo nào đó.
Dù trong trường hợp nào đi nữa, chiếc router Wi-Fi cũ hoặc thiết bị tích hợp modem/router của bạn hoàn toàn có thể được tái sử dụng. Thay vì vứt bỏ hay để nó “đắp chiếu”, hãy cùng thuthuatmobile.net khám phá 14 cách thông minh để biến chiếc router cũ thành một công cụ hữu ích, từ việc mở rộng sóng Wi-Fi cho đến những dự án công nghệ phức tạp hơn, giúp bạn tiết kiệm chi phí và khai thác tối đa tiềm năng của thiết bị.
1. Biến thành Bộ Lặp Wi-Fi (Wireless Repeater)
Mạng Wi-Fi nhà bạn có vẻ không thể phủ sóng hết mọi ngóc ngách? Tín hiệu yếu ở phòng khách, ngoài ban công, hay thậm chí là trong bếp có thể khiến trải nghiệm sử dụng internet không mấy dễ chịu. Mặc dù bộ chuyển đổi Ethernet qua đường dây điện (powerline Ethernet adapters) là một lựa chọn, nhưng việc bổ sung một chiếc router thứ hai vào mạng lưới là một giải pháp thay thế hiệu quả và đơn giản hơn nhiều.
Bạn có thể kết nối chiếc router cũ với mạng không dây hiện có của mình bằng chính tín hiệu Wi-Fi. Chiếc router này sau đó sẽ chia sẻ quyền truy cập vào mạng Wi-Fi, giúp mở rộng phạm vi phủ sóng đáng kể. Dù có thể phát sinh một chút độ trễ, đây vẫn là một cách nhanh chóng và dễ dàng để tăng cường cường độ tín hiệu và mở rộng vùng phủ sóng Wi-Fi trong ngôi nhà bạn. Điều này đặc biệt hữu ích khi bạn muốn truyền phát video trên máy tính bảng khi thư giãn ngoài vườn hay đảm bảo kết nối ổn định cho các thiết bị ở xa router chính.
2. Tạo Mạng Wi-Fi Khách (Guest Wi-Fi Network)
Nếu bạn thường xuyên có khách đến nhà và sử dụng Wi-Fi, tại sao không cung cấp cho họ một mạng riêng biệt? Ý tưởng này tương tự như việc tạo bộ lặp không dây, nhưng với một sự điều chỉnh quan trọng. Chiếc router cũ sẽ kết nối với mạng chính được bảo vệ bằng mật khẩu của bạn nhưng cung cấp quyền truy cập không cần mật khẩu (hoặc mật khẩu riêng) cho các thiết bị của khách.
Tính năng này thường được tích hợp sẵn trên các router cũ. Mạng khách thường được cấu hình mặc định để ngăn khách truy cập vào các thiết bị khác trên mạng của bạn (như máy tính cá nhân, NAS hay các thiết bị nhà thông minh). Nếu mức độ bảo mật này chưa đủ, bạn có thể kiểm tra và điều chỉnh cài đặt tường lửa trên router chính để tăng cường an toàn cho mạng nội bộ. Việc này giúp bảo vệ dữ liệu cá nhân của bạn khỏi những truy cập không mong muốn từ bên ngoài.
Tùy chọn mạng khách trên router ASUS
3. Phát Radio Internet
Bạn có thể tận dụng chiếc router cũ để phát các đài radio trực tuyến yêu thích của mình. Một số router có thể được cấu hình để phát radio internet, đặc biệt là nếu bạn sẵn sàng cài đặt firmware thay thế (firmware tùy chỉnh) cho router. Bạn cũng sẽ cần thêm một số phần mềm khác, cũng như một card âm thanh USB để xuất âm thanh.
Mặc dù đây không phải là một dự án dễ dàng thực hiện và có rất nhiều tùy chọn radio internet khác hiện có, nhưng dự án này vẫn rất thú vị. Nó mang đến cho bạn cái nhìn sâu sắc về việc cài đặt firmware tùy chỉnh, cũng như hiểu rõ hơn về cách truyền phát nhạc.
4. Sử dụng làm Bộ Chia Mạng (Network Switch) Giá Rẻ
Hầu hết các router hiện nay không có nhiều hơn sáu cổng Ethernet, và với sự gia tăng của công nghệ không dây trong gia đình, con số này thậm chí có thể chỉ còn bốn. Tuy nhiên, với nhu cầu rõ ràng về việc kết nối các thiết bị qua Ethernet, bạn có thể nhanh chóng hết cổng.
Khi bạn đang cân nhắc giữa việc sử dụng Wi-Fi và Ethernet, tốt nhất là đưa ra quyết định dựa trên trường hợp sử dụng cụ thể. Ví dụ, chơi game trực tuyến với console hoặc PC sẽ ổn định hơn khi sử dụng Ethernet. Đầu thu TV của bạn sẽ cung cấp khả năng truyền phát tốt hơn qua Ethernet so với không dây.
Nếu bạn hết cổng Ethernet, bạn có thể thêm nhiều cổng hơn bằng cách sử dụng bộ chia mạng (network switch). Về cơ bản, nó giống như một ổ cắm điện cho mạng. Việc kết nối một chiếc router cũ với router hiện tại của bạn sẽ ngay lập tức tăng số lượng cổng có sẵn. Để tránh xung đột, đừng quên tắt tính năng mạng không dây trên router cũ.
5. Biến thành Cầu Nối Không Dây (Wireless Bridge)
Nếu router mới của bạn chỉ hỗ trợ kết nối không dây, hoặc nhà cung cấp dịch vụ internet của bạn không cung cấp router có cổng Ethernet, hoặc bạn đang sử dụng nhà cung cấp internet 4G/5G, thì một cầu nối không dây (wireless bridge) chính là câu trả lời khi bạn cần kết nối các thiết bị Ethernet vào mạng gia đình.
Đây là một dự án vừa thú vị vừa không tốn kém để biến một chiếc router cũ thành cầu nối không dây bằng cách sử dụng firmware miễn phí. Thiết bị này hoạt động hơi giống bộ lặp không dây, nhưng thay vì chia sẻ kết nối Wi-Fi, cầu nối không dây lại cung cấp kết nối Ethernet. Chiếc router cũ sẽ kết nối với mạng Wi-Fi hiện có của bạn, sau đó bạn chỉ cần kết nối các thiết bị (như máy tính bàn, TV thông minh, máy in) vào các cổng Ethernet của nó.
6. Chuyển đổi thành Ổ Đĩa NAS (Network Attached Storage)
Bạn đang tìm kiếm một cách để lưu trữ dữ liệu của mình trên một thiết bị duy nhất và truy cập từ bất cứ đâu trong nhà? Bạn cần một bộ nhớ gắn mạng (NAS), về cơ bản là một ổ đĩa cứng được gắn vào mạng của bạn.
Nếu bạn đang cố gắng quyết định giữa việc tự xây dựng NAS (DIY NAS) hoặc mua NAS có sẵn, bạn có thể tiết kiệm tiền bằng cách tận dụng một chiếc router cũ đang “đắp chiếu”. Lưu ý rằng điều này chỉ giới hạn ở các router có thể chạy firmware tùy chỉnh (như DD-WRT) và có cổng USB. Bạn cũng có thể duyệt nội dung của bất kỳ thiết bị USB nào được kết nối qua router. (Nếu không có cổng USB, sẽ không có cách dễ dàng để gắn thêm thiết bị lưu trữ).
Khi được thiết lập, NAS tự chế của bạn sẽ cho phép bạn truy cập tức thì vào các tệp của mình từ bất cứ đâu trong nhà, tạo ra một trung tâm lưu trữ dữ liệu tập trung tiện lợi và an toàn.
7. Sử dụng làm Máy Chủ Web (Web Server)
Ngoài tất cả những công dụng trên, router cũ của bạn còn có thể lưu trữ một trang web cơ bản. Đây có thể là một trang web chỉ dùng trong gia đình, nhằm chia sẻ thông tin quan trọng với các thành viên trong nhà. Hoặc, nó thậm chí có thể là một blog, vì firmware tùy chỉnh cho router sẽ hỗ trợ một máy chủ LAMP (Linux, Apache, MySQL, PHP). Do đó, bạn thậm chí có thể sử dụng phần cứng cũ của mình để cài đặt WordPress trên Ubuntu.
Nếu bạn đang điều hành một trang web và cần một khu vực thử nghiệm (staging area) giá cả phải chăng để kiểm tra các giao diện, plugin và mã mới, chiếc router cũ của bạn có thể là máy chủ cấu hình thấp mà bạn cần.
8. Tạo Router VPN Riêng
Những chiếc router cũ được hỗ trợ bởi firmware tùy chỉnh có thể được thiết lập với phần mềm VPN. Điều này có nghĩa là nếu bạn có tài khoản VPN với một nhà cung cấp nào đó, bạn có thể cấu hình nó ngay trên router.
Việc kích hoạt VPN ở cấp độ router giúp mọi thiết bị trong mạng của bạn đều được bảo vệ bởi VPN. Bạn không cần phải cài đặt các ứng dụng client riêng lẻ trên PC hoặc thiết bị di động khi kết nối với VPN thông qua mạng gia đình của mình.
Lưu ý rằng một số router cũ có sẵn tính năng VPN, nhưng điều này chỉ hoạt động khi chúng được đặt ở chế độ chỉ modem.
9. Kiếm tiền từ Router Cũ
Nếu bạn không muốn mất thời gian cố gắng thiết lập router cũ của mình với phần cứng hiện đại, tại sao không bán nó? Có nhiều kênh cho phép bạn kiếm được một khoản tiền từ các thiết bị công nghệ cũ, đáng chú ý nhất là các sàn thương mại điện tử.
Đơn giản chỉ cần liệt kê thiết bị với tên nhà sản xuất và số kiểu máy. Khách hàng của bạn thường sẽ là bất kỳ ai đang tìm kiếm một chiếc router giá cả phải chăng, nhưng những người đam mê mạng hoặc những nhà sưu tầm công nghệ cổ điển cũng có thể quan tâm. Việc biến các thiết bị cũ thành tiền mặt là một cách tuyệt vời để gây quỹ cho những tiện ích mới.
10. Thiết lập Mạng Riêng cho Thiết Bị IoT và Nhà Thông Minh
Như đã đề cập trước đó, hầu hết các router hiện tại sẽ cho phép bạn thiết lập một mạng phụ. Đây cũng là một ý tưởng hay nếu bạn sử dụng các thiết bị nhà thông minh (smart home) và thiết bị Internet of Things (IoT), đặc biệt nếu bạn lo lắng rằng các thiết bị thông minh của mình có thể là rủi ro an ninh mạng.
Nếu router hiện tại của bạn không hỗ trợ mạng không dây phụ, hãy thiết lập router cũ của bạn làm một mạng dành riêng cho các thiết bị nhà thông minh và IoT. Giống như việc tạo một cầu nối không dây, router có thể được liên kết với mạng chính của bạn, và sau đó bạn chỉ cần kết nối các thiết bị IoT của mình vào đó. Trong trường hợp xảy ra sự cố, bạn có thể dễ dàng rút phích cắm, trong khi tường lửa trên router có thể được sử dụng để cấu hình các kết nối, tăng cường bảo mật cho toàn bộ hệ thống nhà thông minh của bạn.
11. Tìm hiểu về Mạng Gia Đình
Router thường là thiết bị “cắm và chạy”. Chúng tự động cấu hình các kết nối mới, cho phép bạn truy cập internet một cách nhanh chóng và dễ dàng. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về mạng gia đình của mình, bạn sẽ xem màn hình quản trị. Nhưng nếu bạn nhấp sai tùy chọn, mọi thứ có thể trở nên tồi tệ.
Giải pháp? Sử dụng một chiếc router cũ để tìm hiểu thêm về mạng gia đình. Tường lửa, DMZ, bộ lọc MAC, và nhiều hơn nữa đều có thể được học hỏi bằng kinh nghiệm thực tế mà không làm gián đoạn toàn bộ mạng của bạn. Sử dụng một mạng được lưu trữ trên một router cũ, bạn không phải dựa vào việc khôi phục cài đặt gốc nếu mọi thứ diễn ra không như ý.
12. Cấu hình làm Điểm Phát Sóng Công Cộng (Public Hotspot)
Thay vì chỉ sử dụng router cũ làm điểm truy cập Wi-Fi khách tiêu chuẩn cho những người đến thăm nhà, bạn có thể có ý tưởng táo bạo hơn. Phần mềm chuyên dụng có thể được cài đặt trên một router chạy OpenWrt hoặc DD-WRT (các firmware khác cũng được hỗ trợ) cho phép bạn tạo một điểm phát sóng Wi-Fi cho doanh nghiệp của mình.
Điểm phát sóng này có thể cung cấp quyền truy cập internet miễn phí hoặc trả phí, cùng với các giao diện có thương hiệu và thậm chí là quảng cáo. Nó được chào đón bởi những khách truy cập muốn có Wi-Fi mà không cần nhà cung cấp dịch vụ internet. Đương nhiên, phải thực hiện các bước để tuân thủ CCPA, GDPR và các luật riêng tư tương tự. Tuy nhiên, nếu router cũ của bạn tương thích với các firmware như HotspotSystem, hãy cân nhắc tùy chọn này cho doanh nghiệp hoặc công việc phụ của bạn.
13. Biến Router thành Trung Tâm Tự Động Hóa Nhà Thông Minh
Với đúng loại router, bạn có thể mở rộng khả năng ngoài việc chỉ là một mạng IoT hoặc mạng nhà thông minh. Đừng chỉ coi nó là một thiết bị mạng đơn thuần – hãy xây dựng trung tâm tự động hóa của riêng bạn!
Một số công cụ tự động hóa có sẵn cho các router OpenWrt và DD-WRT. Ví dụ, một công cụ có tên Crelay có thể được cài đặt trên OpenWrt. Điều này cho phép bạn điều khiển các thẻ rơle USB và kích hoạt hoặc điều khiển từ xa các thiết bị được kết nối. Crelay là một trong số các công cụ tự động hóa mà bạn có thể cài đặt và điều khiển từ router của mình.
Một lần nữa, đây là một ứng dụng dành cho router cũ tương thích với OpenWrt hoặc DD-WRT. Nếu router của bạn không được hỗ trợ, bạn sẽ phải loại trừ khả năng nâng cấp này.
14. Quyên góp Router Cũ
Cuối cùng, tại sao không đơn giản là quyên góp chiếc router cũ của bạn cho một mục đích tốt đẹp? Các trường học, nhà trẻ, nhà thờ, tổ chức từ thiện và nhiều nơi khác đều có thể sử dụng nó.
Bất kỳ tổ chức nào dựa vào thiện chí đều có thể sử dụng router cũ của bạn để mở rộng mạng của họ, phát radio internet, thiết lập mạng Wi-Fi khách hoặc bất kỳ công dụng nào khác được liệt kê ở đây. Bạn có thể không kiếm được tiền từ việc này, nhưng bạn sẽ biết nó đang được sử dụng cho một mục đích tốt.
Kết Luận
Chiếc router cũ của bạn không chỉ là một khối nhựa và dây cáp lỗi thời. Như chúng ta đã khám phá, có vô số cách sáng tạo để “hồi sinh” và tận dụng tối đa thiết bị này. Từ việc tăng cường sóng Wi-Fi khắp ngôi nhà, tạo mạng khách an toàn, biến thành bộ chia mạng, hay thậm chí là xây dựng một trung tâm lưu trữ NAS cá nhân, khả năng là gần như vô hạn nếu bạn sẵn lòng tìm hiểu và khám phá.
Một số dự án đòi hỏi kiến thức kỹ thuật nâng cao hơn, đặc biệt là việc cài đặt firmware tùy chỉnh như DD-WRT hay OpenWrt, nhưng lợi ích mà chúng mang lại là rất lớn. Ngay cả khi bạn không phải là một “vọc sĩ” công nghệ, việc biến router cũ thành bộ lặp sóng hoặc bộ chia mạng vẫn là những giải pháp thiết thực, giúp cải thiện trải nghiệm internet tại nhà mà không tốn thêm chi phí.
Vậy, đừng vội vứt bỏ chiếc router cũ của bạn! Hãy cân nhắc một trong những ý tưởng trên để biến nó thành một tài sản quý giá, hoặc đơn giản là quyên góp để góp phần vào một việc làm ý nghĩa. Bạn đã từng thử cách nào trong số này chưa? Hãy chia sẻ kinh nghiệm của bạn và khám phá thêm các bài viết hướng dẫn chuyên sâu về tối ưu mạng tại thuthuatmobile.net nhé!
