Với vai trò là chuyên gia tại thuthuatmobile.net, sự tò mò về ẩn danh trực tuyến luôn thôi thúc tôi tìm hiểu sâu hơn. Tôi đã quyết định thử thách bản thân: dành trọn một tuần duy nhất sử dụng Trình duyệt Tor, gác lại trình duyệt thông thường của mình. Mặc dù đã dự đoán được khả năng bảo vệ quyền riêng tư ấn tượng của Tor, tôi không ngờ rằng trải nghiệm này lại thay đổi sâu sắc nhận thức của tôi về chính internet. Đây không chỉ là một thử nghiệm công nghệ đơn thuần, mà còn là một hành trình khám phá về cách dữ liệu của chúng ta được xử lý và cảm giác thực sự khi duyệt web mà không bị theo dõi.
Tor Đã Thay Đổi Cách Tôi Duyệt Web Như Thế Nào?
Trình duyệt Tor nổi tiếng với khả năng bảo vệ quyền riêng tư vượt trội. Ngay từ lần đầu thiết lập và sử dụng, tôi nhận ra nó đơn giản như Chrome hay bất kỳ trình duyệt phổ biến nào khác. Tuy nhiên, Tor mang đến một giá trị cốt lõi mà các trình duyệt tiêu chuẩn không có sẵn: sự riêng tư tuyệt đối. Việc ưu tiên quyền riêng tư đã thay đổi nhiều khía cạnh trong trải nghiệm duyệt web của tôi, mang đến một cái nhìn mới mẻ về cách chúng ta tương tác với thế giới số.
Nâng Cao Nhận Thức Về Theo Dõi Trực Tuyến
Một trong những điều đầu tiên tôi nhận thấy khi sử dụng Tor là mức độ theo dõi người dùng được “đóng gói” sâu sắc trong trải nghiệm duyệt web hàng ngày. Khi dùng trình duyệt thông thường, tôi hiếm khi để ý rằng mỗi cú nhấp chuột, tìm kiếm hay cuộn trang đều được ghi lại. Chúng ta thường bị “tấn công” bởi các biểu ngữ yêu cầu chấp thuận cookie và lầm tưởng mình có quyền kiểm soát những gì bị theo dõi, phải không? Thực tế không hẳn như vậy. Nhiều trang web không vô hiệu hóa tất cả các trình theo dõi, ngay cả khi bạn đã từ chối chúng qua biểu ngữ.
Biểu ngữ chấp thuận cookie của Google trên trình duyệt Tor, với lựa chọn từ chối chi tiết
Phần lớn việc theo dõi diễn ra trong nền, thường là âm thầm và không cần sự đồng ý rõ ràng của người dùng. Nhưng với Tor, các trình theo dõi trực tuyến gần như bị vô hiệu hóa hoàn toàn. Trình duyệt này chặn hiệu quả các công cụ theo dõi, và điều này thật sự mở mang tầm mắt khi tôi thấy những biểu ngữ mà trước đây chưa bao giờ xuất hiện. Chẳng hạn, tôi chỉ phát hiện ra rằng Google có tùy chọn từ chối cookie và các hình thức theo dõi khác khi truy cập vào dịch vụ của họ thông qua Tor. Màn hình như ảnh trên chưa từng hiển thị ở quốc gia của tôi trước đây!
Cảm Giác “Vô Hình” Trên Internet
Sử dụng Tor mang lại cho tôi cảm giác “vô hình” kỹ thuật số mà tôi chưa từng trải nghiệm trước đây. Không giống các trình duyệt phổ biến liên kết hoạt động của bạn với địa chỉ IP, vị trí hoặc thậm chí thói quen duyệt web của bạn, Tor ẩn danh tất cả thông tin đó bằng cách chuyển hướng lưu lượng truy cập của bạn qua nhiều nút (node) khắp thế giới. Bằng cách này, Tor khiến bất kỳ ai cũng khó có thể truy dấu hoạt động trực tuyến của bạn về nguồn gốc.
Do đó, sử dụng Tor là một trải nghiệm mới mẻ và thú vị. Đột nhiên, vị trí thực của tôi không còn hiển thị, điều này buộc tôi phải thỉnh thoảng thay đổi ngôn ngữ trên một số trang web, vì chúng hiển thị nội dung bằng các ngôn ngữ lạ dựa trên vị trí “ảo” của tôi. Quảng cáo cũng trở nên kỳ lạ, vì không có sự cá nhân hóa, và đó là một điều tuyệt vời. Trong Tor, tôi thậm chí có thể thiết lập lại danh tính của mình ngay lập thì, bổ sung thêm một lớp ẩn danh nữa. Đạt được sự “vô hình” như vậy trên các trình duyệt thông thường mà không cần tùy chỉnh đáng kể là điều rất khó. Đây là lý do chính khiến Tor trở thành một trong những trình duyệt được lựa chọn để duyệt web đen (dark web).
Thay Đổi Thói Quen Duyệt Web
Một tuần trải nghiệm Tor đã khiến tôi trở nên thận trọng hơn rất nhiều trong cách sử dụng internet. Vì biết mình đang hoạt động trong một môi trường ưu tiên quyền riêng tư cao, tôi tự nhiên bắt đầu điều chỉnh hành vi của mình cho phù hợp. Đầu tiên, tôi tránh đăng nhập vào các tài khoản cá nhân, bởi vì điều đó dường như đi ngược lại ý tưởng duyệt web ẩn danh. Dù tôi có dùng Tor hay không, việc đăng nhập vào các dịch vụ như Gmail và Facebook vẫn đồng nghĩa với việc hoạt động của tôi bị liên kết với danh tính thật. Sử dụng Tor cũng khiến tôi nhận thức rõ hơn về lượng thông tin chúng ta trao đi mà không thực sự suy nghĩ. Khi duyệt web trong một môi trường riêng tư được kiểm soát chặt chẽ, tôi trở nên cẩn trọng hơn trong việc chia sẻ thông tin cá nhân với các trang web. Nếu một trang yêu cầu tôi điền vào một biểu mẫu trước khi cấp quyền truy cập nội dung, tôi sẽ rời đi ngay lập tức. Tôi cũng tránh xa những trang web yêu cầu bắt buộc chấp thuận cookie để tiếp tục.
Khả Năng Truy Cập Nội Dung Bị Chặn Địa Lý
Ngoài tính ẩn danh và khả năng truy cập Dark Web, tôi không nghĩ Tor còn có lý do nào khác để sử dụng. Đáng ngạc nhiên, nó còn mở ra những phần của internet mà tôi bình thường không thể truy cập trên web mở. Vì Tor định tuyến kết nối của bạn qua nhiều nút chuyển tiếp, kết quả là các trang web không thấy vị trí thực của bạn mà thay vào đó là vị trí của nút thoát (exit node). Điều này có nghĩa là tôi có thể xem nội dung thường không truy cập được ở quốc gia của mình, dù là do kiểm duyệt, giới hạn bản quyền hoặc chặn khu vực. Thật mở mang tầm mắt khi biết rằng internet không giống nhau đối với mọi người, và Tor cố gắng cân bằng sân chơi một chút. Dĩ nhiên, có những cách khác để vượt qua kiểm duyệt internet, bạn không nhất thiết phải dùng Tor. Và đúng như mong đợi, tôi cũng có thể truy cập Dark Web một cách an toàn, đây là lý do chính mà nhiều người sử dụng Tor ngay từ đầu.
Nhược Điểm Lớn: Tốc Độ Duyệt Web Chậm Chạp
Hạn chế lớn nhất mà tôi gặp phải trong thử nghiệm Tor kéo dài một tuần là mọi thứ trở nên cực kỳ ì ạch. Các trang web mà tôi thường truy cập, vốn thường tải gần như ngay lập tức, lại mất nhiều thời gian hơn, đôi khi lên đến vài trăm mili giây, trước khi tôi có thể nhìn thấy nội dung. Thậm chí có lúc, việc tải trang còn mất nhiều thời gian hơn dự kiến và cuối cùng thất bại do hết thời gian chờ (timeout). Tuy nhiên, điều này chỉ xảy ra một vài lần.
Video YouTube đang tải chậm chạp trên trình duyệt Tor, hiển thị biểu tượng quay vòng loading
Tình trạng này không phải do kết nối internet của tôi chậm—khi tôi truy cập cùng các trang đó bằng trình duyệt thông thường của mình, Vivaldi, mọi thứ đều tải nhanh chóng. Mạng Tor làm chậm lưu lượng truy cập do cơ chế định tuyến đa tầng và mã hóa, nhưng đây lại là yếu tố không thể thiếu để đảm bảo quyền riêng tư của nó. Việc phải “nhảy” thêm từ một nút chuyển tiếp này sang nút chuyển tiếp khác, cùng với quá trình mã hóa và giải mã bổ sung, tạo thêm gánh nặng cho một kết nối đáng lẽ chỉ là điểm-đối-điểm đơn giản.
Những Giới Hạn Của Tor Trong Trải Nghiệm Thực Tế
Mặc dù Tor đã thay đổi đáng kể cách tôi sử dụng internet, nó không làm biến đổi mọi thứ. Một số khía cạnh vẫn không thay đổi, từ những phiền toái thực tế cho đến những thói quen cá nhân vẫn giữ vững bất kể kết nối của tôi riêng tư đến mức nào.
Danh Tính Thật Vẫn Tồn Tại Khi Đăng Nhập
Tor được thiết kế để bảo mật và ẩn danh, nhưng ngay cả với tất cả các lớp mã hóa, danh tính trực tuyến của tôi vẫn giữ nguyên. Mặc dù nó bảo vệ hoạt động, địa chỉ IP và qua đó là vị trí của tôi, điều đó không ngăn được một số trang web yêu cầu danh tính thực của tôi để sử dụng dịch vụ của họ. Nếu tôi đăng nhập vào Facebook hoặc Gmail, danh tính của tôi vẫn không đổi. Tôi có thể tạo một tài khoản ẩn danh cho Netflix và các dịch vụ khác, nhưng tôi không thể giả mạo thông tin thanh toán của mình. Vì vậy, đừng nghĩ rằng sử dụng Tor là một cây đũa thần khiến bạn trở nên hoàn toàn vô hình. Để đạt được sự ẩn danh hoàn toàn trên internet, bạn cần nhiều hơn là chỉ khởi chạy Tor.
Nhu Cầu Về Tốc Độ và Tiện Lợi Vẫn Là Ưu Tiên
Ngay cả với tất cả những lợi thế về quyền riêng tư và khả năng vượt qua các giới hạn địa lý, tôi không thể bỏ qua việc mình khao khát tốc độ và sự tiện lợi của trình duyệt thông thường đến mức nào. Các trang web mất nhiều thời gian hơn để tải, và video đôi khi bị đệm (buffer) đến mức tôi không thể làm gì trong vài phút.
Tôi cũng gặp phải vấn đề với nhiều trang web, chúng hoặc bị lỗi hoặc từ chối mở. Một số trang web, như YouTube, không hoạt động, đặc biệt khi bật chế độ bảo mật “An toàn nhất” (Safest) của Tor (vốn tắt JavaScript và các tính năng khác theo mặc định). Đôi khi, tôi còn bị chặn khỏi một số trang web ngay lần đầu truy cập, vì chúng gắn cờ tôi là robot, điều này trở nên rất khó chịu.
Biểu ngữ hạn chế từ socradar.io khi truy cập bằng Tor, cho thấy quyền truy cập bị từ chối
Cuối cùng, việc sử dụng Tor làm trình duyệt chính trong một tuần là một trải nghiệm mở mang tầm mắt, đặc biệt là về mức độ phổ biến của việc theo dõi trong bối cảnh web hiện tại. Tuy nhiên, dù Tor mang lại cảm giác ẩn danh cao hơn và kiểm soát tốt các trình theo dõi trực tuyến, nó cũng đi kèm với những đánh đổi. Với vai trò chuyên gia tại thuthuatmobile.net, tôi sẽ không khuyến nghị sử dụng Tor làm trình duyệt chính cho mọi hoạt động, nhưng chắc chắn nó sẽ là một lựa chọn dự phòng lý tưởng cho những phiên duyệt web cần sự riêng tư tối đa. Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về Tor Browser và cách bạn sử dụng nó trong công việc hoặc đời sống hàng ngày!
