Tận Dụng Cổng USB Router: Biến Thiết Bị Mạng Thành NAS Cơ Bản Hiệu Quả

Bạn có biết rằng bộ định tuyến Wi-Fi (router) không chỉ là thiết bị phát sóng internet? Với hầu hết các mẫu router hiện đại, một cổng USB nhỏ phía sau có thể biến chúng thành một trung tâm sao lưu và chia sẻ dữ liệu tuyệt vời cho ngôi nhà bạn. Bài viết này của thuthuatmobile.net sẽ đi sâu vào cách bạn có thể khai thác tối đa tiềm năng này, biến router sẵn có thành một giải pháp lưu trữ mạng (NAS) cơ bản, đồng thời phân tích cặn kẽ những ưu điểm và hạn chế của phương pháp độc đáo này.

Khám Phá Tiềm Năng Lưu Trữ USB Trên Router

Tùy thuộc vào nhà sản xuất và model router của bạn, cổng USB thường hỗ trợ các loại ổ đĩa flash USB ngoài hoặc thậm chí là ổ cứng di động, miễn là chúng sử dụng các hệ thống tập tin (file system) phổ biến như FAT32, NTFS, hoặc exFAT. Mặc dù có nhiều thiết bị khác có thể cắm vào cổng USB của router, lưu trữ USB thường là mục đích chính được nhà sản xuất hướng đến.

Cài đặt cho tính năng này khá đơn giản. Sau khi cắm ổ đĩa USB vào cổng tương ứng trên router, bạn chỉ cần truy cập vào trang quản trị (admin page) của router. Địa chỉ IP cục bộ của router, chẳng hạn như 192.168.1.1 hoặc 192.168.0.1, thường là cách để bạn truy cập giao diện firmware này qua trình duyệt web. Sau đó, tìm và kích hoạt tính năng hỗ trợ USB, thường nằm dưới mục như “USB Application”, “USB Sharing” hoặc tương tự.

Cận cảnh cổng USB trên bộ định tuyến Wi-Fi hiện đại

Thông tin đăng nhập mặc định và địa chỉ IP thường được in trên nhãn dán ở mặt sau của router. Để tăng cường bảo mật cho mạng gia đình, bạn nên thay đổi các thông tin đăng nhập này ngay lập tức nếu chưa từng làm.

Sau khi thiết lập thành công, ổ đĩa USB của bạn sẽ xuất hiện như một ổ đĩa mạng (network drive) trên các hệ điều hành như Windows hoặc macOS. Đối với các thiết bị di động như Android, iPhone hay iPad, bạn có thể sử dụng các ứng dụng quản lý tệp tin của bên thứ ba có hỗ trợ giao thức FTP, ví dụ như FTPManager trên iPhone hoặc Solid Explorer trên Android, để truy cập các tập tin của mình. Một số router còn cung cấp tùy chọn cho phép bạn truy cập ổ đĩa này từ xa thông qua Internet, tính năng này thường có sẵn trong cùng một menu cài đặt.

Giao diện cài đặt tùy chọn ổ đĩa USB trên router ASUS

Giải Pháp Lưu Trữ Router-USB: Ưu Điểm và Hạn Chế Cần Biết

Việc biến router thành một trung tâm NAS cơ bản có thể là một giải pháp tiết kiệm thời gian và chi phí đáng kể, đặc biệt nếu bạn chỉ có nhu cầu chia sẻ các loại tệp tin và kích thước nhất định trong mạng gia đình.

Vì sao nên cân nhắc sử dụng USB với router?

• Tiết kiệm chi phí và tài nguyên: So với việc đầu tư vào một thiết bị NAS chuyên dụng đắt đỏ, hoặc phải chuyển đổi một máy tính/laptop cũ thành NAS (điều này khiến bạn không thể sử dụng nó cho mục đích khác), việc tận dụng router hiện có là một lựa chọn kinh tế hơn nhiều.
• Luôn sẵn sàng 24/7: Router của bạn hoạt động liên tục, đồng nghĩa với việc bộ nhớ USB gắn kèm cũng luôn có sẵn để truy cập mà không tốn thêm không gian hay “chiếm dụng” một PC hữu ích.
• Giải pháp đơn giản, dễ tiếp cận: Nếu bạn muốn một giải pháp lưu trữ cơ bản nhưng hiệu quả, có thể truy cập từ bất kỳ thiết bị nào kết nối với router, việc sử dụng bộ nhớ USB là lựa chọn tối ưu.
• Tính năng bổ sung: Một số router còn hỗ trợ các tính năng sao lưu theo lịch hoặc sao lưu thời gian thực từ các thư mục mạng sang ổ USB đã gắn.
• “Đám mây cá nhân” tại chỗ: Dữ liệu của bạn được bảo vệ trong mạng nội bộ, hoạt động như một “đám mây cá nhân” mà không cần phải trả phí đăng ký hàng tháng.

Những hạn chế và rủi ro cần lưu ý

Mặc dù mang lại nhiều tiện ích, phương pháp này cũng có những nhược điểm cần được xem xét kỹ lưỡng:

• Tốc độ truyền dữ liệu chậm: Hầu hết các router vẫn chỉ được trang bị cổng USB 2.0, giới hạn tốc độ truyền tải dữ liệu ở mức 20 đến 30 MB/s. Nếu router của bạn có cổng USB 3.0, tốc độ sẽ tốt hơn, nhưng vẫn không thể sánh bằng một hệ thống NAS chuyên dụng hoặc việc cắm trực tiếp ổ đĩa vào PC/smartphone.
• Ảnh hưởng hiệu suất mạng: Việc truyền tải các tệp tin dung lượng lớn liên tục qua mạng có thể làm giảm hiệu suất của các thiết bị khác đang cố gắng truy cập bộ nhớ hoặc sử dụng mạng. Bộ xử lý (CPU) của router thường được tối ưu hóa cho các tác vụ mạng, và lưu trữ USB chỉ là một chức năng phụ.
• Vấn đề về độ tin cậy và nguồn điện: Ổ đĩa USB có xu hướng tiêu thụ dòng điện cao hơn so với khả năng cung cấp của cổng USB trên router khi tải nặng. Điều này có thể dẫn đến mất kết nối hoặc thậm chí hỏng dữ liệu trong quá trình truyền tải.
• Giới hạn hệ thống tập tin (File System): Không phải tất cả các router đều hỗ trợ mọi hệ thống tập tin. Trong khi FAT32, NTFS và exFAT thường được hỗ trợ, các định dạng chuyên biệt hơn như EXT3 hoặc EXT4 của Linux có thể không hoạt động. Điều này thường có thể giải quyết bằng cách định dạng lại ổ đĩa sang một hệ thống tập tin tương thích.
• Rủi ro bảo mật khi truy cập qua Internet: Nếu bạn thiết lập cho phép truy cập ổ đĩa qua Internet, bạn sẽ đối mặt với nguy cơ bị tin tặc xâm nhập mạng. Để bảo vệ dữ liệu, cần có tường lửa mạnh, sử dụng mật khẩu mạnh, thiết lập tài khoản chia sẻ riêng biệt và luôn cập nhật firmware cho router.
• Không phải giải pháp sao lưu off-site thực sự: Giải pháp “đám mây cá nhân” tạm thời này không phải là một phương án sao lưu off-site đúng nghĩa. Nếu bản sao lưu duy nhất của bạn nằm trên ổ USB gắn vào router, một sự cố như hỏa hoạn, lũ lụt hoặc trộm cắp có thể khiến bạn mất cả dữ liệu gốc và bản sao lưu. Một bản sao lưu off-site thực sự cần được lưu trữ ở một vị trí bên ngoài ngôi nhà bạn.

Các thành phần cơ bản để tạo NAS từ router: bộ định tuyến và ổ cứng USB

Tóm lại, cổng USB của router không thể thay thế một thiết bị NAS chuyên dụng. Tuy nhiên, nó hoàn toàn đủ tốt để chia sẻ các tệp tin có kích thước nhỏ hơn giữa các thiết bị trong mạng của bạn. Đây không hẳn là vấn đề, vì việc sao lưu thường xuyên giúp giữ kích thước tệp tin ở mức tối thiểu và giải quyết hầu hết các vấn đề về lưu trữ. Điều quan trọng là bạn cần nhận thức rõ những giới hạn đi kèm với phương pháp này.

Hướng Dẫn Biến Router Thành Trung Tâm Sao Lưu Dữ Liệu Gia Đình

Để thiết lập bộ nhớ USB trên router, đầu tiên bạn cần định dạng ổ đĩa lưu trữ của mình sang một hệ thống tập tin được hỗ trợ. thuthuatmobile.net khuyến nghị sử dụng NTFS vì nó tương thích với hầu hết các kích thước ổ đĩa và phần lớn các router. Tuy nhiên, bạn nên kiểm tra sách hướng dẫn của router để có thông tin chính xác nhất.

Trong ví dụ dưới đây, chúng tôi sử dụng ổ đĩa flash USB 8GB được định dạng NTFS với router TP-Link Archer C5. Các bước chính xác có thể khác nhau tùy theo hãng và model router của bạn, nhưng quy trình tổng thể vẫn tương tự:

1. Cắm USB và truy cập giao diện quản trị: Cắm ổ USB vào cổng USB của router. Sau đó, mở trình duyệt web và nhập địa chỉ IP của giao diện quản trị router (ví dụ: 192.168.0.1).
2. Vào tab chia sẻ USB: Khi giao diện quản trị mở ra, tìm và nhấp vào tab “USB Sharing” hoặc một mục có tên tương tự.
3. Quét tìm thiết bị: Trong phần “Device Settings” (Cài đặt thiết bị), nhấp vào nút “Scan” để đảm bảo router của bạn đã nhận diện được ổ đĩa USB.
4. Thiết lập tài khoản chia sẻ: Tại mục “Sharing Account” (Tài khoản chia sẻ), chọn “Use New Account” (Sử dụng tài khoản mới). Nhập tên người dùng và mật khẩu cho tài khoản mới này, sau đó nhấp “Save” (Lưu). Nếu bạn là người duy nhất sử dụng bộ nhớ này, bạn có thể chọn sử dụng tài khoản mặc định (thường là cùng thông tin đăng nhập với router). Tuy nhiên, nếu bạn chia sẻ bộ nhớ này hoặc có ý định cho phép truy cập qua Internet, việc tạo một tài khoản riêng là rất cần thiết để tăng cường bảo mật.
5. Cấu hình cài đặt chia sẻ: Trong phần “Sharing Settings” (Cài đặt chia sẻ), hãy đảm bảo các tùy chọn “Media Server”, “Network Neighborhood” và “FTP Server” đã được bật. Nếu bạn muốn truy cập ổ đĩa qua Internet, hãy bật thêm “FTP (via internet)”. Bạn cũng có thể đổi tên máy chủ đa phương tiện bằng cách chỉnh sửa trường “Network/Media Server Name”.

Giờ đây, ổ đĩa USB của bạn đã có thể truy cập được qua kết nối Wi-Fi hoặc Ethernet của router. Có nhiều cách để truy cập ổ đĩa, nhưng giao thức FTP thường là đáng tin cậy nhất. Nếu bạn đang sử dụng Windows, hãy làm theo các bước sau:

1. Mở File Explorer: Mở File Explorer và nhấp vào tùy chọn “Network” (Mạng) ở bảng điều khiển bên trái.
2. Bật khám phá mạng: Bạn có thể được nhắc bật “Network discovery and file sharing” (Khám phá mạng và chia sẻ tệp). Nhấp vào lời nhắc để thực hiện.
3. Thêm vị trí mạng: Quay lại “This PC” (Máy tính này), nhấp chuột phải vào bất kỳ không gian trống nào và chọn “Add a network location” (Thêm vị trí mạng).
4. Bắt đầu trình hướng dẫn: Nhấp “Next” trên trình hướng dẫn “Add Network Location”.
5. Chọn vị trí tùy chỉnh: Chọn “Choose a custom network location” (Chọn một vị trí mạng tùy chỉnh). Nhấp “Next” để tiếp tục.
6. Nhập địa chỉ ổ đĩa: Nhập địa chỉ ổ đĩa, bạn có thể tìm thấy nó trong cài đặt chia sẻ của giao diện quản trị router. Theo mặc định, đây là địa chỉ IP cục bộ của router kèm theo cổng FTP. Nếu bạn không thay đổi, theo ví dụ của chúng tôi, địa chỉ ổ đĩa của bạn sẽ là ftp://192.168.0.1:21.
7. Thiết lập thông tin đăng nhập: Trên màn hình tiếp theo, bỏ chọn tùy chọn “Log on anonymously” (Đăng nhập ẩn danh) và nhập tên người dùng bạn đã tạo cho tài khoản chia sẻ trên router.
8. Đặt tên và hoàn tất: Nhập tên cho ổ đĩa và nhấp “Next”. Cuối cùng, nhấp “Finish” trên màn hình tiếp theo.

Bây giờ, bạn đã có thể truy cập ổ đĩa mà không gặp bất kỳ sự cố nào. Nếu được nhắc, hãy nhập mật khẩu của bạn và bạn đã sẵn sàng.

Việc sử dụng cổng USB trên router để biến một ổ đĩa lưu trữ thành nơi truy cập được cho tất cả các thiết bị trong nhà là một cách nhanh chóng và tiện lợi để mô phỏng một NAS, dù là để chia sẻ tệp tin hay thực hiện các bản sao lưu. Mặc dù nó có thể không phải là cách nhanh nhất để chia sẻ tệp qua mạng, nhưng ưu điểm là dễ thiết lập, không yêu cầu chi phí phần cứng bổ sung và có thể hoạt động hiệu quả cho các nhu cầu sao lưu nhanh chóng. Hãy khám phá và tận dụng tối đa những gì router của bạn có thể mang lại!