Quản lý các phân vùng ổ đĩa có vẻ là một tác vụ phức tạp, nhưng trên thực tế, nó là một quá trình khá đơn giản nếu bạn có trong tay những công cụ phù hợp. Hệ điều hành Windows cung cấp sẵn các tiện ích tích hợp, giúp việc quản lý phân vùng trở nên dễ dàng, cho dù bạn đang thiết lập một chiếc PC mới, tối ưu hóa không gian lưu trữ, hay khắc phục sự cố liên quan đến ổ đĩa.
Các Công Cụ Quản Lý Phân Vùng Tích Hợp Sẵn Trong Windows
Windows trang bị hai công cụ mạnh mẽ cho phép bạn quản lý phân vùng ổ đĩa mà không cần cài đặt thêm bất kỳ phần mềm nào. Những tùy chọn bản địa này cung cấp mọi thứ cần thiết cho các tác vụ phân vùng cơ bản như tạo, xóa, định dạng và thay đổi kích thước ổ đĩa.
Trước khi thực hiện bất kỳ thay đổi nào đối với các phân vùng của mình, chúng tôi khuyến nghị bạn nên sao lưu dữ liệu quan trọng trên PC. Các thao tác phân vùng luôn tiềm ẩn rủi ro, và mặc dù các công cụ tích hợp của Windows rất đáng tin cậy, những sự cố bất ngờ như mất điện đột ngột hoặc lỗi phần cứng vẫn có thể dẫn đến mất dữ liệu. Hãy dành vài phút để lưu các tệp quan trọng của bạn vào ổ đĩa ngoài hoặc dịch vụ lưu trữ đám mây.
Nếu bạn đang sử dụng máy tính để bàn với nhiều khoang ổ đĩa, bạn có thể thích sử dụng các ổ đĩa vật lý riêng biệt hơn là phân vùng. Nhiều người cảm thấy phân vùng ổ đĩa là không cần thiết với các tùy chọn lưu trữ hiện đại. Tuy nhiên, phân vùng là lựa chọn duy nhất cho các laptop chỉ có một ổ SSD. Việc phân vùng là quan trọng vì nó giúp tách hệ điều hành của bạn khỏi dữ liệu cá nhân, làm cho việc cài đặt lại hệ thống dễ dàng hơn mà không ảnh hưởng đến các tệp của bạn. Điều này cũng giúp ngăn hệ thống của bạn gặp sự cố nếu bạn vô tình lấp đầy phân vùng dữ liệu, vì hệ điều hành của bạn vẫn nằm trên một phân vùng riêng với đủ không gian để hoạt động.
Tin tốt là bạn không cần phải là một chuyên gia công nghệ để xử lý hầu hết các tác vụ phân vùng. Tiện ích Disk Management (Quản lý Đĩa) với giao diện đồ họa của Windows cung cấp một giao diện trực quan, làm cho quá trình này dễ hiểu, trong khi PowerShell cung cấp các tùy chọn nâng cao hơn nếu bạn thoải mái với các lệnh văn bản.
Công Cụ Disk Management (Quản lý Đĩa)
Tiện ích Disk Management là công cụ chính của Windows để xử lý các phân vùng mà không cần gõ lệnh. Nó cung cấp một biểu diễn trực quan về các ổ đĩa và phân vùng của bạn, giúp bạn dễ dàng hiểu bố cục lưu trữ.
Có nhiều cách để mở Disk Management. Cách dễ nhất là nhấp chuột phải vào nút Start (Bắt đầu) và chọn Disk Management từ menu. Thao tác này sẽ liệt kê tất cả các ổ đĩa và thông tin phân vùng của chúng, bao gồm kích thước, hệ thống tệp và trạng thái.
Dưới đây là cách thực hiện các tác vụ phân vùng phổ biến:
- Thu nhỏ một Volume (Shrink a volume): Nhấp chuột phải vào phân vùng bạn muốn giảm kích thước và chọn Shrink Volume. Windows sẽ tính toán không gian thu nhỏ tối đa có sẵn, nhưng bạn có thể nhập một lượng nhỏ hơn nếu cần. Thao tác này bảo toàn dữ liệu của bạn trong khi giải phóng không gian.
- Mở rộng một Volume (Extend a volume): Nhấp chuột phải vào phân vùng bạn muốn mở rộng và chọn Extend Volume. Bạn chỉ có thể mở rộng vào không gian chưa cấp phát (unallocated space) liền kề ở bên phải của phân vùng—đây là một hạn chế đáng kể của công cụ tích hợp sẵn.
- Tạo một phân vùng mới (Create a new partition): Nhấp chuột phải vào bất kỳ không gian chưa cấp phát nào, chọn New Simple Volume, và làm theo hướng dẫn để đặt kích thước, gán ký tự ổ đĩa và định dạng nó với hệ thống tệp ưa thích của bạn.
- Xóa một phân vùng (Delete a partition): Nhấp chuột phải vào phân vùng và chọn Delete Volume. Hãy tuyệt đối chắc chắn rằng bạn không cần bất kỳ dữ liệu nào trên phân vùng này, vì thao tác này sẽ xóa mọi thứ.
Disk Management hiển thị không gian theo MB, trong đó 1024MB bằng 1GB và 1024GB bằng 1TB. Hãy ghi nhớ quy đổi này khi chỉ định kích thước phân vùng để tránh tạo ra các phân vùng quá nhỏ hoặc quá lớn so với nhu cầu của bạn.
Mặc dù hữu ích, Disk Management vẫn có những hạn chế. Bạn không thể di chuyển các phân vùng, gộp các không gian chưa cấp phát không liền kề, hoặc chuyển đổi giữa các hệ thống tệp nhất định mà không cần công cụ của bên thứ ba.
Công Cụ Dòng Lệnh DiskPart
Nếu bạn thích gõ lệnh, Windows cung cấp một công cụ dòng lệnh mạnh mẽ gọi là DiskPart. Tiện ích này cung cấp cho bạn quyền kiểm soát chính xác hơn đối với các thiết bị lưu trữ của mình. Nó có thể thực hiện các thao tác mà Disk Management không thể xử lý.
Để truy cập DiskPart, nhấn Win + X và chọn Terminal (Admin) hoặc Windows PowerShell (Admin). Sau đó gõ “diskpart” và nhấn Enter để khởi chạy tiện ích. Không giống như Disk Management, DiskPart sử dụng một chuỗi các lệnh để thực hiện các thao tác.
Dưới đây là các lệnh DiskPart cơ bản để quản lý phân vùng:
- Liệt kê ổ đĩa và phân vùng: Gõ “list disk” để xem tất cả các ổ đĩa vật lý, sau đó “select disk X” (trong đó X là số ổ đĩa). Tiếp theo là “list partition” để xem tất cả các phân vùng trên ổ đĩa đã chọn.
- Tạo một phân vùng mới: Sử dụng “create partition primary size=X” (trong đó X là kích thước tính bằng MB). Sau đó, bạn có thể gán ký tự ổ đĩa bằng “assign letter=Y” (trong đó Y là ký tự bạn muốn).
- Xóa một phân vùng: Đầu tiên chọn ổ đĩa, sau đó gõ “select partition X” (trong đó X là số phân vùng), tiếp theo là “delete partition.” Thao tác này xóa vĩnh viễn tất cả dữ liệu trên phân vùng mà không cần xác nhận.
- Mở rộng hoặc thu nhỏ Volume: Sau khi chọn một volume, sử dụng “extend size=X” để làm cho nó lớn hơn hoặc “shrink desired=X” để làm cho nó nhỏ hơn (X là kích thước tính bằng MB).
Giao diện Windows PowerShell Terminal hiển thị danh sách các phân vùng ổ đĩa
DiskPart thực thi các lệnh ngay lập tức mà không yêu cầu xác nhận. Một lệnh sai—đặc biệt là lệnh “clean” xóa tất cả thông tin phân vùng—có thể dẫn đến mất dữ liệu hoàn toàn. Luôn kiểm tra kỹ các lệnh của bạn và sao lưu các tệp quan trọng trước khi sử dụng DiskPart.
DiskPart đặc biệt hữu ích cho việc tạo script các thao tác hàng loạt trên nhiều máy tính, nhưng tính chất không khoan nhượng của nó khiến nó rủi ro cho người mới bắt đầu. Nếu bạn không chắc chắn, hãy sử dụng giao diện đồ họa của Disk Management.
Khi Nào Cần Sử Dụng Phần Mềm Quản Lý Phân Vùng Của Bên Thứ Ba?
Mặc dù các công cụ tích hợp sẵn của Windows xử lý các tác vụ quản lý phân vùng cơ bản, chúng vẫn có những hạn chế đáng kể. Các trình quản lý phân vùng của bên thứ ba, như NIUBI Partition Editor, EaseUS Partition Master, hoặc MiniTool Partition Wizard, cung cấp các tính năng nâng cao giúp đơn giản hóa các thao tác phức tạp.
Những công cụ này rất hữu ích khi bạn cần di chuyển các phân vùng mà không mất dữ liệu—một điều mà các công cụ của Windows không thể làm được. Ví dụ, nếu bạn có một phân vùng khôi phục chặn ổ đĩa hệ thống của bạn truy cập không gian chưa cấp phát liền kề, một công cụ của bên thứ ba có thể di chuyển an toàn phân vùng khôi phục đó trong khi vẫn bảo toàn chức năng của nó.
Chúng tôi thường ưu tiên NIUBI Partition Editor cho loại công việc này. Ứng dụng này miễn phí cho mục đích sử dụng tại nhà và sẽ cho phép bạn dễ dàng sắp xếp lại các phân vùng theo các bước sau:
- Mở trình chỉnh sửa phân vùng để xem bố cục của tất cả các ổ đĩa và phân vùng của bạn.
- Nhấp chuột phải vào phân vùng bạn muốn di chuyển và chọn Resize/Move Volume.
- Trong giao diện đồ họa, kéo phân vùng đến vị trí mới của nó.
- Nhấp vào OK và sau đó Apply để thực hiện các thay đổi.
Bản chất trực quan của công cụ này giúp các thao tác phức tạp trở nên dễ dàng hơn, cho bạn thấy chính xác điều gì sẽ xảy ra trước khi bạn cam kết thực hiện bất kỳ thay đổi nào.
Tải xuống: NIUBI Partition Editor
Quản lý phân vùng ổ đĩa không nhất thiết phải phức tạp. Các công cụ tích hợp sẵn của Windows xử lý hiệu quả hầu hết các tác vụ cơ bản, trong khi các tùy chọn của bên thứ ba cung cấp sự linh hoạt hơn cho các thao tác phức tạp. Luôn sao lưu dữ liệu quan trọng trước khi thực hiện bất kỳ thay đổi nào để bạn có thể tự tin tối ưu hóa không gian lưu trữ mà không mạo hiểm với các tệp của mình.
