Việc tạo một mật khẩu mạnh thường là bài học đầu tiên chúng ta học khi bước vào thế giới kỹ thuật số. Chúng ta được khuyên nên kết hợp chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt để giữ an toàn cho tài khoản của mình. Mặc dù đây là một lời khuyên đúng đắn, điều quan trọng là phải nhận ra rằng ngay cả những mật khẩu mạnh nhất cũng không phải là bất khả xâm phạm.
Mật khẩu “mạnh” là gì?
Một mật khẩu mạnh thường bao gồm sự kết hợp của các chữ cái, số, ký hiệu, và cả chữ hoa lẫn chữ thường. Ý tưởng là tạo ra một chuỗi ký tự khó đoán hoặc khó bị phá vỡ bằng phương pháp vét cạn (thử mọi tổ hợp ngẫu nhiên). Thông thường, mật khẩu dài (hơn 12 ký tự) được coi là mạnh hơn vì chúng làm tăng theo cấp số nhân số lượng kết hợp tiềm năng mà kẻ tấn công phải thử. Tuy nhiên, chúng tôi khuyên bạn nên đặt mục tiêu khoảng 16 ký tự, điều này sẽ tăng đáng kể độ khó cho bất kỳ ai cố gắng đoán mật khẩu của bạn.
Ví dụ về mật khẩu yếu và mật khẩu mạnh, minh họa cấu trúc an toàn hơn
Sử dụng trình quản lý mật khẩu là cách tốt nhất để tạo các mật khẩu mạnh, duy nhất mà bạn không cần phải nhớ. Chúng tôi khuyên dùng các phần mềm như NordPass, Dashlane và Proton Pass, trong khi Bitwarden cũng là một lựa chọn tuyệt vời. Với mỗi trình quản lý mật khẩu này, bạn chỉ cần nhớ một mật khẩu cực kỳ mạnh để bảo vệ kho mật khẩu của mình, điều này chắc chắn giúp cuộc sống dễ dàng hơn khi tạo ra các mật khẩu phức tạp.
6 kiểu tấn công ngay cả mật khẩu mạnh cũng không chặn được
Tuy nhiên, dù mật khẩu của bạn có phức tạp đến đâu, nó vẫn dễ bị tổn thương nếu kẻ tấn công sử dụng các phương pháp nhắm mục tiêu vượt ra ngoài việc đoán mò hay vét cạn.
Tấn công lừa đảo (Phishing Attacks)
Tấn công lừa đảo là khi kẻ tấn công lừa bạn tự nguyện cung cấp mật khẩu của mình. Thông thường, điều này liên quan đến các email hoặc trang web giả mạo trông giống hệt các trang web hợp pháp. Ngay cả khi mật khẩu của bạn là “T8$9gH@!” và cực kỳ phức tạp, việc nhập nó vào một trang đăng nhập giả mạo đồng nghĩa với việc kẻ tấn công ngay lập tức có được quyền truy cập.
Thật không may, các cuộc tấn công lừa đảo rất đa dạng, vì vậy bạn thực sự phải luôn cảnh giác và tỉnh táo khi trực tuyến hoặc mở tài khoản email của mình.
Keylogger
Keylogger là công cụ âm thầm ghi lại mọi thứ bạn gõ vào thiết bị của mình. Những công cụ độc hại này có thể là phần mềm được cài đặt thông qua mã độc hoặc thiết bị phần cứng ẩn. Nếu thiết bị của bạn bị nhiễm, một keylogger sẽ thu thập mật khẩu mạnh của bạn ngay khi bạn gõ, vượt qua độ phức tạp của nó.
May mắn thay, có một vài cách để kiểm tra xem keylogger có được cài đặt trên thiết bị của bạn hay không. Tuy nhiên, chúng không hoàn toàn tuyệt đối. Mã độc tiên tiến sẽ làm việc cực kỳ khó khăn để duy trì ẩn mình, vì vậy bạn có thể cần thử nhiều phương pháp.
Nhồi nhét thông tin đăng nhập (Credential Stuffing)
Nhồi nhét thông tin đăng nhập sử dụng các mật khẩu đã bị rò rỉ trước đó từ các vụ vi phạm dữ liệu. Nếu bạn sử dụng lại một mật khẩu (ngay cả mật khẩu mạnh) trên nhiều tài khoản, kẻ tấn công có thể thử các mật khẩu bị rò rỉ trên các nền tảng khác nhau, giành quyền truy cập ngay cả khi không cần đoán mật khẩu.
Giao diện trình quản lý mật khẩu, minh họa việc quản lý các mật khẩu riêng biệt để chống nhồi nhét thông tin đăng nhập
Việc này đòi hỏi một số công sức nhất định. Nó không đơn giản như việc ngồi trước màn hình đăng nhập với một danh sách mật khẩu và thử từng cái một. Nhưng nó làm nổi bật vấn đề khi tái sử dụng mật khẩu trên nhiều tài khoản: khi một tài khoản bị lộ, tất cả đều có nguy cơ.
Kỹ thuật xã hội (Social Engineering)
Kẻ tấn công khai thác các chiêu trò kỹ thuật xã hội tập trung vào việc thao túng con người hơn là hệ thống. Ví dụ, một người giả vờ là từ bộ phận hỗ trợ kỹ thuật có thể gọi điện và thuyết phục bạn cung cấp mật khẩu. Vì điều này dựa vào sự lừa dối, độ phức tạp của mật khẩu của bạn không còn quan trọng.
Các cuộc tấn công kỹ thuật xã hội có liên quan đến lừa đảo, ở chỗ bạn có thể không nhận ra mình đang tự tay cung cấp mật khẩu cho đến khi quá muộn. Có một vài cách để bảo vệ chống lại các cuộc tấn công kỹ thuật xã hội, nhưng biện pháp bảo vệ chính là sự cảnh giác.
Mã độc và virus đánh cắp thông tin (Malware & Infostealing Viruses)
Mã độc, như Trojan và phần mềm đánh cắp thông tin (infostealer), đặc biệt nhắm mục tiêu vào các mật khẩu được lưu trữ hoặc mật khẩu được nhập vào trình duyệt và ứng dụng. Ngay cả các mật khẩu được mã hóa đôi khi cũng có thể bị xâm phạm nếu hệ thống của bạn bị nhiễm. Nếu bạn vô tình cài đặt mã độc vào hệ thống, bạn đang tự mở ra một thế giới rắc rối.
Sự khác biệt lớn nhất giữa mã độc “cũ” và các biến thể mới hơn là khả năng ẩn mình. Mã độc hiện đại được thiết kế để duy trì ẩn, âm thầm thu thập dữ liệu của bạn để sử dụng ở nơi khác, chẳng hạn như thông tin đăng nhập ngân hàng, mật khẩu mạng xã hội của bạn, v.v. Đó là lý do tại sao mã độc đánh cắp thông tin đã trở thành một trong những vấn đề lớn nhất mà internet hiện đại phải đối mặt, vì nó không chỉ đánh cắp dữ liệu của bạn mà còn sắp đặt bạn cho các cuộc tấn công lừa đảo, lừa đảo trực tuyến và thậm chí cả các cuộc tấn công ransomware sau này.
Tấn công “nhòm trộm” hoặc qua camera (Shoulder Surfing / Camera-Based Attacks)
Đơn giản nhưng hiệu quả đáng ngạc nhiên, kẻ tấn công có thể trực tiếp quan sát bạn gõ mật khẩu hoặc thông qua camera ẩn. Dù mật khẩu của bạn có phức tạp đến đâu, việc ghi lại nó bằng hình ảnh sẽ làm mất đi sức mạnh của nó ngay lập tức. Một mật khẩu phức tạp thường khó nhớ hoặc khó ghi lại nhanh chóng, nhưng những kỹ thuật này vẫn được sử dụng rộng rãi, đặc biệt là quanh các máy ATM và những nơi tương tự.
Bảo vệ bản thân vượt ngoài mật khẩu mạnh
Tạo mật khẩu mạnh là rất quan trọng, nhưng chúng chỉ là một lớp phòng thủ. Dưới đây là cách bạn có thể tăng cường bảo vệ bản thân hơn nữa:
- Bật Xác thực đa yếu tố (MFA): MFA bổ sung một lớp bảo mật bổ sung bằng cách yêu cầu một phương thức xác minh khác ngoài mật khẩu của bạn, chẳng hạn như mã gửi đến điện thoại, địa chỉ email hoặc ứng dụng xác thực.
- Sử dụng Trình quản lý mật khẩu: Trình quản lý mật khẩu lưu trữ và tự động điền mật khẩu của bạn một cách an toàn, giảm thiểu nguy cơ bị lộ cho các trang web lừa đảo và keylogger.
- Luôn cảnh giác với Phishing: Học cách nhận biết các email và tin nhắn đáng ngờ. Khi nghi ngờ, đừng nhấp vào liên kết—hãy gõ địa chỉ web thủ công.
- Cập nhật phần mềm thường xuyên: Giữ cho các thiết bị và ứng dụng được cập nhật để giảm thiểu các lỗ hổng mà mã độc có thể khai thác.
- Bảo mật kết nối của bạn: Sử dụng VPN trên Wi-Fi công cộng và đảm bảo các trang web sử dụng HTTPS.
- Không bao giờ tái sử dụng mật khẩu: Sử dụng mật khẩu duy nhất cho mỗi tài khoản để ngăn chặn việc nhồi nhét thông tin đăng nhập. Nếu một mật khẩu bị lộ, nó sẽ không ảnh hưởng đến các tài khoản khác của bạn.
Có một mật khẩu mạnh là điều cần thiết, nhưng nó không phải là giải pháp cuối cùng. Bằng cách hiểu rõ các mối đe dọa mà mật khẩu của bạn phải đối mặt, bạn có thể thực hiện các bước để tự bảo vệ mình. Kết hợp mật khẩu mạnh mẽ với các phương pháp thực hành an ninh mạng tốt, bạn sẽ giảm đáng kể nguy cơ trở thành nạn nhân của các cuộc tấn công này.
