Máy tính cá nhân của bạn đã cũ, những tác vụ hàng ngày trở nên ì ạch, khởi động Windows mất vài phút và mở ứng dụng thì phải chờ đợi? Đừng vội nghĩ đến việc sắm một chiếc PC hoàn toàn mới! Thay vì chi tiêu một khoản lớn, giải pháp hiệu quả và tiết kiệm hơn nhiều lại nằm ở việc nâng cấp bộ nhớ lưu trữ. Một ổ cứng SSD NVMe tốc độ cao có thể biến chiếc máy tính “già nua” của bạn thành một cỗ máy nhanh nhạy, khởi động chỉ trong vài giây và phản hồi tức thì, mang lại trải nghiệm sử dụng mượt mà không ngờ. Đây chính là chìa khóa để hồi sinh chiếc PC cũ mà không cần thay đổi toàn bộ hệ thống.
PC Của Bạn Chậm Không Phải Do “Già”—Mà Là Do Ổ Cứng
Nếu bạn đang sử dụng một chiếc PC được sản xuất vào khoảng năm 2018 hoặc 2019, thì tuổi đời của nó có thể không phải là vấn đề chính. Hầu hết các máy tính được xây dựng sau năm 2015 đều được trang bị đủ sức mạnh xử lý cho các tác vụ hàng ngày, bao gồm duyệt web, xem phim trực tuyến, làm việc văn phòng và thậm chí là chơi game cơ bản.
Vấn đề thực sự có thể nằm ở ổ đĩa lưu trữ của bạn. Trong khi CPU và RAM của bạn “ngồi đợi”, ổ cứng HDD truyền thống hoặc SSD SATA cũ kỹ của bạn đang phải vật lộn để theo kịp. Điều này tạo ra một “nút thắt cổ chai” khiến toàn bộ hệ thống của bạn trở nên ì ạch, mặc dù các linh kiện khác vẫn hoàn toàn đủ khả năng hoạt động.
Khi bộ nhớ lưu trữ chậm, mọi thứ đều trở nên chậm chạp. Máy tính của bạn mất nhiều thời gian để khởi động, và việc khởi chạy ứng dụng hay chuyển đổi giữa các chương trình đòi hỏi sự kiên nhẫn.
Người dùng thường nghĩ rằng bộ vi xử lý của họ đã lỗi thời hoặc cần thêm RAM, nhưng lại bỏ qua khả năng rằng ổ đĩa lưu trữ không thể cung cấp dữ liệu đủ nhanh. Ổ cứng HDD truyền thống là thủ phạm tồi tệ nhất, nhưng ngay cả các ổ SSD SATA cũ, khi so sánh với ổ NVMe, cũng có thể tạo ra những độ trễ đáng chú ý.
Đây là lý do tại sao việc nâng cấp ổ đĩa lưu trữ có thể có tác động ngang bằng, nếu không muốn nói là lớn hơn, so với việc nâng cấp RAM. Trong khi một CPU mới có thể tăng tốc các tác vụ cụ thể, thì bộ nhớ lưu trữ nhanh hơn sẽ cải thiện mọi thứ bạn làm trên máy tính.
Tại Sao NVMe Vượt Trội So Với SSD SATA Hiện Tại Của Bạn?
Nếu bạn đang sử dụng SSD SATA, bạn có thể nghĩ rằng mình đã có được hiệu suất tốt nhất, nhưng thực tế không phải vậy.
Ổ đĩa NVMe kết nối trực tiếp với CPU thông qua các làn PCIe, bỏ qua các kết nối SATA cũ. Điều này loại bỏ tầng trung gian, tạo ra một đường dẫn dữ liệu nhanh hơn rất nhiều. Trong khi SATA có tốc độ tối đa khoảng 600 MB/s, ngay cả các ổ NVMe cơ bản cũng dễ dàng đạt 3.500 MB/s, và một ổ NVMe PCIe 4.0 có thể đọc dữ liệu ở tốc độ 7000 MB/s.
Biểu đồ CrystalDiskMark hiển thị kết quả tốc độ đọc và ghi của ổ SSD NVMe, minh họa hiệu suất vượt trội so với SSD SATA.
Tuy nhiên, những con số tốc độ thô không nói lên toàn bộ câu chuyện. Sự khác biệt thực sự nằm ở độ trễ (latency), tức là tốc độ mà ổ đĩa của bạn phản hồi các yêu cầu tệp nhỏ. Đây mới là điều bạn thực sự nhận thấy trong quá trình sử dụng hàng ngày.
Khi bạn nhấp vào một ứng dụng, máy tính của bạn thực hiện hàng trăm yêu cầu tệp nhỏ. NVMe xử lý các tác vụ này gần như ngay lập tức, trong khi các ổ SATA tạo ra những độ trễ nhỏ tích lũy theo thời gian. Kết quả là hiệu suất nhanh nhạy hơn trên tất cả các tác vụ liên quan đến lưu trữ của bạn.
Ổ NVMe cũng sử dụng ít tài nguyên hệ thống hơn vì chúng không phụ thuộc vào bộ điều khiển SATA. Ngoài ra, khi phần mềm trở nên đòi hỏi nhiều hơn, NVMe mang lại cho bạn không gian để phát triển. Nếu bạn không chắc liệu máy tính của mình có hỗ trợ NVMe hay không, hãy kiểm tra xem khe cắm NVMe trông như thế nào để xem bo mạch chủ của bạn có cổng kết nối phù hợp không.
Không Cần Chọn Ổ NVMe Đắt Tiền Nhất Để Đạt Hiệu Suất Tốt Nhất
Đừng để bị cuốn vào các chiến dịch quảng cáo. Bạn không cần ổ NVMe nhanh nhất hoặc đắt tiền nhất để thấy sự cải thiện đáng kể. Thay vào đó, lựa chọn tối ưu nhất là một ổ M.2 PCIe 4.0 X4 dung lượng 1TB, vì ổ NVMe 1TB thường có giá mỗi gigabyte thấp nhất.
Một người đàn ông đang cầm trên tay ổ cứng SSD Samsung 990 Pro NVMe, đại diện cho dòng sản phẩm SSD hiệu năng cao.
Bạn thường có thể tìm thấy một ổ đĩa như vậy từ một thương hiệu uy tín, với giá dao động từ 60 đến 100 USD. Những ổ đĩa này mang lại hiệu suất tuyệt vời mà không có các tính năng cao cấp không cần thiết mà bạn sẽ không bao giờ sử dụng. Dưới đây là giải thích về các thông số kỹ thuật chính của M.2 PCIe 4.0 X4 1TB:
- M.2: Loại đầu nối vật lý và yếu tố hình thức (thiết kế nhỏ gọn, giống thanh RAM).
- PCIe: Giao thức giao tiếp kết nối với bo mạch chủ của bạn.
- 4.0: Thế hệ PCIe (các phiên bản mới hơn có băng thông cao hơn).
- X4: Sử dụng bốn làn PCIe để truyền dữ liệu (tối đa cho các ổ đĩa tiêu dùng).
- 1TB: Dung lượng lưu trữ (1.000 GB).
Phiên bản PCIe quyết định tốc độ dữ liệu có thể truyền giữa ổ đĩa và bo mạch chủ của bạn. Một ổ PCIe 4.0 sẽ nhanh hơn ổ PCIe 3.0 nếu bo mạch chủ của bạn hỗ trợ nó. Dưới đây là phân tích tốc độ của các phiên bản PCIe khác nhau:
- PCIe 3.0 X4: Chuẩn cũ hơn, tốc độ tối đa khoảng 3.500 MB/s.
- PCIe 4.0 X4: Chuẩn được sử dụng phổ biến nhất hiện nay, tốc độ tối đa khoảng 7.000 MB/s.
- PCIe 5.0 X4: Chuẩn mới nhất, tốc độ tối đa khoảng 14.000 MB/s (đắt tiền, lợi ích thực tế tối thiểu).
Ổ đĩa M.2 có nhiều kích cỡ khác nhau, với các con số chỉ chiều rộng và chiều dài tính bằng milimét. Có bốn yếu tố hình thức M.2 phổ biến:
- 2242: Kích thước nhỏ gọn (rộng 22mm, dài 42mm).
- 2260: Phiên bản ngắn hơn (rộng 22mm, dài 60mm).
- 2280: Phổ biến nhất (rộng 22mm, dài 80mm).
- 22110: Phiên bản dài hơn (rộng 22mm, dài 110mm, hiếm gặp ở PC tiêu dùng).
Hầu hết các bo mạch chủ máy tính để bàn và laptop đều sử dụng yếu tố hình thức 2280, vì vậy đây là lựa chọn an toàn nhất của bạn trừ khi bạn cần một ổ đĩa ngắn hơn.
Tuy nhiên, nếu bạn mua ổ dung lượng lớn hơn 1TB, hãy cân nhắc một bộ tản nhiệt, vì các ổ đĩa lớn hơn sẽ tạo ra nhiều nhiệt hơn trong các tác vụ chuyên sâu. Do đó, một tản nhiệt M.2 NVMe giúp duy trì nhiệt độ ổn định, cho phép bạn đạt được hiệu suất tốt hơn từ SSD NVMe của mình.
Ngoài dung lượng, hãy bỏ qua các mẫu “gaming” hoặc “pro” trừ khi bạn có nhu cầu cụ thể. Những ổ đĩa này thường có giá cao hơn 50% chỉ để đổi lấy những cải thiện nhỏ mà bạn sẽ không nhận thấy trong quá trình sử dụng hàng ngày. Sự khác biệt giữa một ổ đĩa tầm trung tốt và một ổ cao cấp là không đáng kể đối với các tác vụ thông thường.
Quan trọng hơn, điều quan trọng là hiệu suất ổn định trên các kích thước tệp khác nhau và hoạt động đáng tin cậy theo thời gian. Một ổ đĩa tầm trung tốt từ Samsung, Western Digital, hoặc Crucial sẽ phục vụ bạn tốt hơn một mẫu quá đắt.
Khi Nào Nâng Cấp NVMe Là Lựa Chọn Tối Ưu Nhất?
Nâng cấp này hoạt động tốt nhất trong các tình huống cụ thể. Nếu PC của bạn từ năm 2016 trở đi và cảm thấy ì ạch mặc dù có thông số kỹ thuật khá, thì ổ NVMe có thể sẽ giải quyết vấn đề của bạn.
Các máy tính vẫn đang chạy ổ cứng truyền thống (HDD) sẽ thấy sự cải thiện rõ rệt nhất. Nếu bạn chuyển từ HDD sang NVMe, sự khác biệt có thể là “một trời một vực” khi thời gian khởi động giảm từ vài phút xuống vài giây và các ứng dụng khởi chạy gần như ngay lập tức.
Phần tốt nhất là bạn không cần phải cài đặt lại mọi thứ từ đầu. Bạn có thể sao chép (clone) ổ cứng hiện có sang SSD mới và giữ nguyên tất cả các chương trình và tệp của mình.
Laptop đặc biệt lý tưởng cho việc nâng cấp này vì bạn thường không thể dễ dàng nâng cấp CPU hoặc thêm RAM. Việc thay thế NVMe mang lại cho bạn một sự tăng cường hiệu suất đáng kể mà không phức tạp như việc thay đổi phần cứng lớn.
Khe cắm SSD trong laptop Tecno Megabook T1, minh họa vị trí lắp đặt ổ cứng NVMe M.2 để nâng cấp.
Khi Nào Bạn Nên Ưu Tiên Các Nâng Cấp Khác?
Một số tình huống đòi hỏi các ưu tiên khác trước tiên. Các hệ thống cũ hơn từ trước năm 2016 thường thiếu hoàn toàn khe cắm M.2, khiến việc nâng cấp này trở nên bất khả thi. Trong khi đó, các PC có dưới 8GB RAM có lẽ nên nâng cấp bộ nhớ trước khi nâng cấp lưu trữ, vì bạn sẽ gặp phải các nút thắt cổ chai ở những nơi khác.
Và nếu máy tính của bạn đã chạy ổ NVMe, bạn sẽ không thấy nhiều cải thiện. Điều tương tự cũng đúng với các CPU lỗi thời, chúng có thể gặp khó khăn ngay cả với bộ nhớ lưu trữ nhanh hơn, vì bộ xử lý trở thành yếu tố hạn chế.
Tuy nhiên, nếu bạn có ngân sách eo hẹp, đừng bỏ qua việc nâng cấp SSD SATA—nó vẫn mang lại lợi ích lớn so với ổ cứng truyền thống. Với dưới 100 USD, bạn có thể biến một chiếc máy tính ì ạch thành một thứ gì đó phản hồi nhanh nhạy và hiện đại trở lại. Đôi khi, những nâng cấp đơn giản nhất thực sự tạo ra sự khác biệt lớn nhất.
