Cũng giống như máy tính cá nhân và laptop, điện thoại thông minh của bạn hoàn toàn có thể trở thành nạn nhân của phần mềm độc hại (malware). Tuy nhiên, chỉ với một vài điều chỉnh bảo mật đơn giản, bạn đã có thể giữ cho chiếc smartphone của mình an toàn và hoạt động trơn tru. Với vai trò là chuyên gia bảo mật tại thuthuatmobile.net, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn cách nhận diện và phòng tránh các mối đe dọa phổ biến nhất để tối ưu hóa sự an toàn cho thiết bị di động của bạn.
1. Cảnh giác với Thông báo độc hại (Malicious Notifications)
Thông báo độc hại là một trong những cách phổ biến nhất để phần mềm độc hại xâm nhập vào điện thoại, và điều nguy hiểm nhất là chúng thường không phải là thông báo đẩy từ các ứng dụng. Thay vào đó, chúng thường xuất hiện khi bạn đang duyệt web, dưới dạng các pop-up giả mạo.
Những loại thông báo này có thể hứa hẹn nhiều điều khác nhau. Một trong những ví dụ cũ nhất là thông báo giả mạo rằng bạn đã trúng một cuộc thi nào đó. Tuy nhiên, bạn cũng nên cảnh giác với những thông báo thúc giục bạn hành động khẩn cấp, hoặc thậm chí nguy hiểm hơn là những thông báo giả mạo rằng thiết bị của bạn đã bị nhiễm phần mềm độc hại.
Hầu hết thời gian, đây chỉ là một lời nói dối để lừa bạn nhấp vào thông báo, điều này sau đó sẽ lây nhiễm phần mềm độc hại vào thiết bị của bạn. Nếu bạn đang duyệt web trên smartphone và một pop-up xuất hiện khẳng định bạn bị nhiễm trùng hoặc đã trúng thưởng, hãy lập tức đóng trang web mà không nhấp vào bất cứ thứ gì.
Cách xử lý khi nhận thông báo độc hại:
Nếu bạn liên tục nhận được các thông báo độc hại, có một vài lựa chọn để khắc phục. Đầu tiên, hãy xóa bộ nhớ cache của trình duyệt. Bạn có thể xóa bộ nhớ cache của trình duyệt trên thiết bị Android và có nhiều cách để xóa dữ liệu hệ thống và dữ liệu bộ nhớ cache khác trên iPhone. Bạn cũng nên quét điện thoại thông minh của mình bằng một ứng dụng diệt virus hoặc chống phần mềm độc hại đáng tin cậy. Malwarebytes là một trong những lựa chọn đáng tin cậy nhất và có sẵn cho cả thiết bị Android và iOS.
2. Nhận diện và phòng tránh Lừa đảo (Phishing) và Smishing
Phishing liên quan đến việc những kẻ tấn công gửi email độc hại. Mặc dù những vụ lừa đảo này đôi khi liên quan đến gian lận tài chính, các loại gian lận khác và đánh cắp dữ liệu, một số lượng lớn cũng sẽ cố gắng khiến bạn tải xuống phần mềm độc hại. Dù bạn mở những email này trên điện thoại di động hay máy tính để bàn, rủi ro là đáng kể, đó là lý do tại sao đáng để tìm hiểu các loại tấn công lừa đảo (phishing) khác nhau mà bạn nên biết.
Trong khi phishing tập trung vào email độc hại, smishing lại là về các tin nhắn văn bản độc hại (SMS). Một số dấu hiệu phổ biến của smishing bao gồm ngữ pháp kém và tin nhắn cường điệu (chẳng hạn như “anh tôi cần bạn gửi 2 triệu đô la”). Bạn có thể thấy các liên kết độc hại trong một số trường hợp, trong khi các hình thức smishing khác có thể bao gồm tệp đính kèm.
Trong thời đại hiện đại, smishing ngày càng trở nên khó phát hiện hơn. Nhiều tội phạm tận dụng AI, dẫn đến sự gia tăng của các cuộc tấn công lừa đảo được điều khiển bằng AI. Việc kiểm tra các dấu hiệu đáng ngờ, chẳng hạn như dòng “Kính gửi Khách hàng thân mến”, là rất quan trọng.
Ví dụ tin nhắn smishing lừa đảo từ số lạ
Dù thế nào đi nữa, bạn tuyệt đối không nên nhấp vào nội dung mà bạn nghi ngờ là phishing hoặc smishing.
3. Luôn cập nhật Phần mềm: Lá chắn bảo mật quan trọng
Bạn có thể đã có phần mềm lỗi thời trên điện thoại mà không hề hay biết. Điều này áp dụng cho hệ điều hành của điện thoại thông minh, cũng như các ứng dụng đã cài đặt trên thiết bị của bạn. Mặc dù dường như vô hại và cùng lắm chỉ gây bất tiện, việc không cập nhật phần mềm có thể gây ra mối đe dọa nghiêm trọng. Tóm lại, các bản vá bảo mật giúp ngăn chặn tin tặc xâm nhập vào các ứng dụng của bạn.
Tab cập nhật ứng dụng WhatsApp trên iOS
Các bản cập nhật phần mềm giúp bạn an toàn khỏi các mối đe dọa khác ngoài phần mềm độc hại. Ví dụ, chúng có thể nhanh chóng vô hiệu hóa các cuộc tấn công gần đây. Nếu bạn có iPhone, hãy bật tính năng Phản hồi Bảo mật Nhanh (Rapid Security Response) để có thêm một lớp bảo vệ. Phản hồi Bảo mật Nhanh về cơ bản tải xuống các bản cập nhật bảo mật nhỏ hơn thường xuyên hơn, giúp giải quyết các lỗ hổng nhanh hơn.
Để bật tính năng này, hãy vào Cài đặt > Cài đặt chung > Cập nhật phần mềm, chạm vào Cập nhật tự động, và bật Phản hồi bảo mật & Tệp hệ thống.
Thông báo cập nhật phiên bản iOS 18 Beta trên iPhone
Hướng dẫn bật tính năng Rapid Security Response (Phản hồi Bảo mật Nhanh) trên iPhone
Đáng tiếc là Android hiện chưa có tính năng tương tự. Tuy nhiên, bạn có thể kiểm tra phần mềm của mình bằng cách vào cửa hàng ứng dụng hoặc cài đặt điện thoại. Nếu bạn nhận thấy có bản cập nhật, hãy cập nhật ngay lập tức. Bật cập nhật tự động cũng là một ý tưởng hay cho tương lai.
4. Cẩn trọng khi Tải ứng dụng không an toàn
Ngày nay, nhiều người nghĩ rằng mọi ứng dụng trên App Store và Google Play đều an toàn để sử dụng. Tuy nhiên, dù nhiều ứng dụng là an toàn, bạn vẫn không được bảo vệ 100%. Các ứng dụng không an toàn là một mối nguy hiểm rõ ràng, nhưng các chương trình đã bị bỏ rơi (không còn được nhà phát triển hỗ trợ) cũng là một rủi ro bảo mật.
Các ứng dụng đã lâu không được cập nhật là mục tiêu hàng đầu cho phần mềm độc hại và các mối đe dọa khác, vì chúng có thể có các lỗ hổng bảo mật có thể bị khai thác để truy cập dữ liệu, tài khoản và nhiều thứ khác. Bạn nên kiểm tra thiết bị của mình để đảm bảo rằng các nhà phát triển vẫn tiếp tục phát hành các bản cập nhật cho tất cả phần mềm bạn sử dụng. Cũng nên kiểm tra kỹ các đánh giá để xác nhận rằng bất kỳ ứng dụng nào bạn tải xuống đều an toàn.
Bạn cũng nên thận trọng khi cài đặt phần mềm từ bên thứ ba trên điện thoại thông minh của mình. Các cửa hàng ứng dụng của bên thứ ba có thể không có các giao thức nghiêm ngặt tương tự như App Store và Google Play, điều này có thể khiến bạn gặp rủi ro. Apple đã chặn việc cài đặt ứng dụng từ bên ngoài (sideloading) và các cửa hàng ứng dụng bên thứ ba trong nhiều năm, cho đến tháng 3 năm 2024, trong khi Google luôn cho phép sideloading ứng dụng trên Android. Tuy nhiên, mặc dù có một số cửa hàng ứng dụng tốt hơn Google Play, quá trình sideloading ứng dụng nói chung đi kèm với một số rủi ro nghiêm trọng.
5. Tránh xa các Trang web không an toàn
Không phải tất cả các trang web đều được tạo ra như nhau, và biết cách phân biệt một trang web an toàn với một trang web không an toàn là rất quan trọng. Bạn có thể xác định các trang web tiềm ẩn mối đe dọa bằng nhiều cách, chẳng hạn như:
- Không có chứng chỉ SSL: Biểu tượng ổ khóa thường không còn hiển thị rõ ràng trong URL nữa, nhưng bạn có thể kiểm tra xem kết nối có an toàn hay không thông qua trình duyệt của mình.
- Tên miền bị viết sai chính tả: Tên miền trông giống (và thường là nổi tiếng) một trang web hoặc công ty nào đó nhưng có lỗi chính tả nhỏ.
- Thời gian tải trang kéo dài: Một trang web tải rất chậm có thể là dấu hiệu đáng ngờ.
Các trang web giả mạo là một trong những nguồn lây nhiễm phần mềm độc hại phổ biến nhất, và việc truy cập các trang web không an toàn sẽ khiến bạn tiếp xúc với các mối đe dọa bảo mật khác, chẳng hạn như phần mềm gián điệp (spyware). Tốt nhất là bạn nên tránh xa chúng bằng mọi giá. Nếu bạn vô tình truy cập một trang, hãy đóng nó ngay lập tức và xem xét kiểm tra thiết bị của mình để tìm phần mềm không mong muốn.
Việc bảo vệ điện thoại thông minh khỏi các mối đe dọa trực tuyến không còn là lựa chọn mà là một điều bắt buộc trong thời đại công nghệ hiện nay. Bằng cách luôn cập nhật phần mềm, cẩn trọng với các thông báo và tin nhắn đáng ngờ, kiểm tra kỹ lưỡng các ứng dụng và chỉ truy cập các trang web an toàn, bạn có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ bị nhiễm virus và phần mềm độc hại. Hy vọng những thông tin và hướng dẫn chi tiết từ thuthuatmobile.net sẽ giúp bạn giữ an toàn tối đa cho chiếc điện thoại của mình. Hãy chia sẻ bài viết này nếu bạn thấy hữu ích, và đừng ngần ngại để lại bình luận về những trải nghiệm bảo mật của bạn!
