Việc cài đặt lại Windows 11 là một cách tuyệt vời để giữ cho chiếc PC của bạn luôn hoạt động mượt mà và nhạy bén. Tuy nhiên, mỗi lần thực hiện thao tác này, một số tính năng quan trọng sẽ được đặt lại về mặc định của Microsoft — bao gồm cả những tính năng có thể khiến bạn mất quyền truy cập vĩnh viễn vào dữ liệu của mình. Để đảm bảo hệ thống của bạn không chỉ nhanh mà còn an toàn và được cấu hình tối ưu sau khi cài mới, có 6 bước thiết yếu bạn cần thực hiện ngay lập tức. Đây là những thiết lập quan trọng mà thuthuatmobile.net khuyên bạn nên làm để có trải nghiệm Windows 11 tốt nhất, tránh các rủi ro tiềm ẩn và tối ưu hiệu năng.
6. Sao Lưu Khóa Khôi Phục BitLocker Của Bạn
Kể từ Windows 11 phiên bản 24H2, tính năng Mã hóa Thiết bị (Device Encryption) sẽ tự động được bật khi bạn cài đặt sạch và đăng nhập bằng tài khoản Microsoft. Điều này chỉ ảnh hưởng đến các bản cài đặt mới hoặc PC mới có 24H2 được cài đặt sẵn, không áp dụng cho các bản nâng cấp. Bạn có thể kiểm tra trạng thái này bằng cách truy cập Cài đặt > Quyền riêng tư & bảo mật > Mã hóa thiết bị.
Mặc dù việc mã hóa tự động rất tốt cho bảo mật, nhưng có một điều cần lưu ý: Microsoft lưu trữ khóa khôi phục của bạn trên đám mây, và điều này có thể không rõ ràng trong quá trình thiết lập. Nếu hệ thống của bạn gặp sự cố, vấn đề khởi động hoặc trải qua những thay đổi phần cứng đáng kể, Windows sẽ yêu cầu khóa 48 chữ số này để mở khóa các tệp của bạn.
Trong hầu hết các trường hợp, bạn chỉ cần đăng nhập bằng tài khoản Microsoft của mình để lấy lại khóa. Tuy nhiên, nếu bạn không thể truy cập tài khoản của mình – có thể bạn quên mật khẩu, mất quyền truy cập vào xác thực hai yếu tố hoặc tài khoản của bạn bị xâm phạm – bạn sẽ cần một bản sao lưu. Nếu không có khóa, dữ liệu của bạn sẽ mất vĩnh viễn.
Để tìm và sao lưu khóa khôi phục BitLocker của bạn, hãy đăng nhập vào tài khoản Microsoft trực tuyến và điều hướng đến mục Thiết bị > Quản lý khóa BitLocker. Bạn sẽ thấy danh sách các khóa khôi phục liên kết với các thiết bị của mình. Mỗi khóa có một ID khớp với ID mà máy tính của bạn hiển thị khi yêu cầu khóa. Chúng tôi khuyên bạn nên in khóa này và cất giữ ở nơi an toàn, hoặc lưu vào một ổ USB và giữ nó riêng biệt với máy tính. Bạn cũng có thể chụp ảnh bằng điện thoại – chỉ cần đảm bảo rằng nó được sao lưu ở đâu đó.
Giao diện tài khoản Microsoft hiển thị danh sách các khóa khôi phục BitLocker đã lưu
Nếu bạn không muốn sử dụng tính năng mã hóa thiết bị, bạn có thể tắt nó bằng cách gạt công tắc trong Cài đặt > Quyền riêng tư & Bảo mật > Mã hóa thiết bị. Hãy nhớ rằng làm như vậy là đánh đổi bảo mật lấy sự tiện lợi, và trên các hệ thống hiện đại, sự khác biệt về hiệu năng do mã hóa thường là không đáng kể.
5. Kích Hoạt Chức Năng Bảo Vệ Hệ Thống Để Tạo Điểm Khôi Phục
Bảo vệ Hệ thống (System Protection) là “cỗ máy thời gian” tích hợp sẵn của Windows dành cho các tệp và cài đặt hệ thống của bạn. Khi có sự cố xảy ra – chẳng hạn như cập nhật driver làm hỏng âm thanh, hoặc cài đặt chương trình làm hỏng các tệp hệ thống – bạn có thể sử dụng một điểm khôi phục để hoàn tác các thay đổi và đưa PC của mình về trạng thái hoạt động bình thường trước đó.
Giao diện lựa chọn điểm khôi phục hệ thống trong Windows 11 để hoàn tác thay đổi
Windows tắt tính năng này theo mặc định để tiết kiệm không gian đĩa, đặc biệt là trên các thiết bị có bộ nhớ hạn chế. Mặc dù chúng tôi hiểu lý do, nhưng điều này khiến bạn không có “lưới an toàn” nào. Ngay cả khi bạn đã tuân thủ một chiến lược sao lưu phù hợp cho PC Windows 11 của mình, việc bật Bảo vệ Hệ thống là một cách tuyệt vời để hoàn tác các thay đổi không mong muốn làm hỏng máy tính của bạn.
Trước khi bạn có thể tạo một điểm khôi phục hệ thống, bạn cần bật Bảo vệ Hệ thống. Để thực hiện việc này, hãy nhấp vào Start, gõ Xem các cài đặt hệ thống nâng cao (View advanced system settings), và mở nó từ kết quả tìm kiếm. Trong hộp thoại Thuộc tính Hệ thống (System Properties), mở tab Bảo vệ Hệ thống (System Protection).
Cài đặt Bảo vệ Hệ thống trong thuộc tính hệ thống Windows để bật tính năng tạo điểm khôi phục
Chọn ổ đĩa hệ thống của bạn (thường là C:), nhấp vào Cấu hình (Configure), và chọn Bật bảo vệ hệ thống (Turn on system protection). Chúng tôi thường đặt nó sử dụng khoảng 5-10% không gian ổ đĩa của mình – đủ cho nhiều điểm khôi phục mà không chiếm quá nhiều dung lượng lưu trữ. Nhấp vào Áp dụng (Apply) để lưu các thay đổi.
Bây giờ hãy tạo điểm khôi phục đầu tiên của bạn: trong hộp thoại Thuộc tính Hệ thống, nhấp vào Tạo (Create), đặt tên cho điểm khôi phục của bạn, và nhấp vào Tạo một lần nữa. Mặc dù thao tác này tạo một điểm khôi phục thủ công, bạn cũng nên xem hướng dẫn của chúng tôi về cách tạo và sử dụng điểm khôi phục trong Windows 11 để tìm hiểu về cách lên lịch tự động và các mẹo quản lý khác.
4. Cập Nhật Windows Và Cài Đặt Driver Mới Nhất
Windows Update sẽ bắt đầu nhắc nhở bạn gần như ngay lập tức sau khi cài đặt sạch, nhưng hóa ra, những bản cập nhật đầu tiên đó lại rất quan trọng. Chúng thường bao gồm các bản vá bảo mật, cập nhật driver và các bản sửa lỗi cho những vấn đề phát sinh kể từ khi bạn tạo phương tiện cài đặt.
Đi tới Cài đặt > Windows Update và cài đặt tất cả các bản cập nhật đang chờ xử lý. Tiếp tục chạy Windows Update cho đến khi không còn bản cập nhật nào nữa. Điều này thường mất ít nhất hai lần cập nhật với các lần khởi động lại xen kẽ. Đừng bỏ qua bước này với suy nghĩ bạn sẽ làm sau – chúng tôi đã thấy quá nhiều người gặp phải các vấn đề kỳ lạ mà một bản cập nhật đơn giản có thể ngăn chặn.
Trang Windows Update trong Settings, nơi người dùng quản lý và cài đặt các bản cập nhật hệ thống
Sau khi các bản cập nhật Windows hoàn tất, đã đến lúc cập nhật các driver mà Windows Update đã bỏ qua. Đặc biệt là driver đồ họa của bạn cần được chú ý. Windows cài đặt các driver hiển thị cơ bản hoạt động, nhưng chúng rất tệ cho hiệu năng. Để cập nhật driver đồ họa của bạn trong Windows 11, hãy truy cập trang web của NVIDIA hoặc AMD và tải xuống các công cụ driver chính thức của họ. Điều này sẽ đảm bảo bạn nhận được các driver mới nhất được tối ưu hóa cho card đồ họa cụ thể của bạn.
Trong khi bạn đang thực hiện các công việc dọn dẹp này, hãy dành vài phút để gỡ bỏ các phần mềm rác (bloatware) của Windows được cài đặt sẵn. Ngay cả các bản cài đặt sạch cũng bao gồm các ứng dụng như Candy Crush và nhiều dịch vụ của Microsoft mà bạn có thể không bao giờ sử dụng.
3. Thay Đổi Cài Đặt Nguồn Điện Để Tối Ưu Hiệu Năng
Cài đặt nguồn điện mặc định của Windows khá bảo thủ – quá bảo thủ nếu bạn muốn hệ thống của mình hoạt động tốt nhất. Trên một bản cài đặt mới, Windows thường mặc định ở chế độ Cân bằng (Balanced mode), nghe có vẻ hợp lý nhưng lại tiết lưu CPU và các thành phần khác để tiết kiệm điện.
Hãy vào Cài đặt > Hệ thống > Nguồn & pin và mở rộng phần Chế độ nguồn. Đối với máy tính để bàn và máy tính xách tay khi cắm sạc, hãy chuyển sang Hiệu suất tốt nhất (Best performance). Đúng vậy, nó sử dụng nhiều điện hơn, nhưng hệ thống của bạn sẽ cảm thấy nhạy bén hơn đáng kể. Đối với máy tính xách tay dùng pin, bạn có thể muốn giữ chế độ Cân bằng hoặc thậm chí Tiết kiệm pin tốt nhất (Best power efficiency), tùy thuộc vào nhu cầu của bạn.
Ngoài ra, hãy kiểm tra cài đặt Tiết kiệm năng lượng (Energy Saver settings) khi bạn ở đó. Theo mặc định, nó sẽ kích hoạt ở mức 20% pin, điều này có thể quá mạnh nếu bạn đang ở gần bộ sạc. Chúng tôi đã tìm thấy những cài đặt Windows 11 này giúp tối đa hóa thời lượng pin laptop mà không phải hy sinh quá nhiều hiệu năng.
2. Tắt Các Thông Báo Không Cần Thiết
Các bản cài đặt Windows 11 mới đi kèm với thông báo được bật ở mức tối đa. Mọi ứng dụng đều muốn thông báo cho bạn điều gì đó, từ tin tức cập nhật đến các mẹo về tính năng mà bạn sẽ không bao giờ sử dụng. Sau vài ngày, tiếng ping liên tục trở nên khó chịu.
Đi tới Cài đặt > Hệ thống > Thông báo và bắt đầu dọn dẹp. Hãy tắt ngay Hiển thị trải nghiệm chào mừng Windows (Show me the Windows welcome experience) và Nhận các mẹo và đề xuất (Get tips and suggestions) – đây chỉ là quảng cáo trá hình dưới dạng “mẹo hữu ích”. Sau đó, duyệt qua danh sách ứng dụng bên dưới và tắt thông báo cho bất kỳ ứng dụng nào không thiết yếu. Chúng tôi giữ thông báo cho các ứng dụng liên lạc, lịch và công cụ bảo mật, nhưng mọi thứ khác đều bị tắt tiếng.
Cài đặt thông báo Windows 11 để quản lý và tắt thông báo ứng dụng không mong muốn
Đây chỉ là những điều cơ bản trong việc kiểm soát thông báo. Để có các tùy chọn nâng cao hơn như thiết lập hồ sơ Trợ giúp lấy nét (Focus Assist), chọn danh bạ ưu tiên và tạo quy tắc dựa trên thời gian, hãy xem hướng dẫn chi tiết của chúng tôi về cách kiểm soát thông báo Windows 11.
1. Đánh Giá Lại Cài Đặt Quyền Riêng Tư Của Bạn
Cài đặt quyền riêng tư mặc định của Microsoft, nói một cách dễ hiểu, khá “rộng rãi” với việc thu thập dữ liệu của họ. Một bản cài đặt mới sẽ tự động bật hầu hết mọi thứ: dữ liệu chẩn đoán, trải nghiệm tùy chỉnh, theo dõi ID quảng cáo, v.v. Mặc dù một số dữ liệu này giúp cải thiện Windows, nhưng bạn có thể muốn giảm bớt nó.
Hãy vào Cài đặt > Quyền riêng tư & bảo mật và xem xét từng phần. Trong mục Chung (General), chúng tôi tắt mọi thứ ngoại trừ Cho phép các trang web hiển thị nội dung liên quan đến vị trí của tôi (Let websites show me locally relevant content). Trong mục Chẩn đoán & phản hồi (Diagnostics & feedback), chuyển từ Dữ liệu chẩn đoán tùy chọn (Optional diagnostic data) sang Chỉ dữ liệu chẩn đoán bắt buộc (Required diagnostic data only).
Đừng quên về quyền ứng dụng nữa – camera, microphone, vị trí, và nhiều quyền khác – bạn nên xem xét ứng dụng nào có quyền truy cập vào cái gì. Bạn sẽ ngạc nhiên khi thấy có bao nhiêu ứng dụng yêu cầu quyền mà chúng thực sự không cần.
Những bước này sẽ biến một bản cài đặt Windows 11 cơ bản thành một hệ thống được cấu hình đúng, an toàn và hiệu quả hơn. Đúng vậy, sẽ mất khoảng 20-30 phút để thực hiện hết mọi thứ, nhưng đó là thời gian đáng giá. Bạn sẽ tránh được các vấn đề tiềm ẩn như mất quyền truy cập vào các tệp được mã hóa, tận hưởng hiệu năng tốt hơn và yên tâm khi biết hệ thống của mình có thể phục hồi sau các sự cố.
Trong khi đó, có rất nhiều cách khác để cải thiện trải nghiệm Windows 11 của bạn, bao gồm cả các bản sửa lỗi cho những tính năng khó chịu nhất của Windows 11. Bản thân tương lai của bạn sẽ cảm ơn bạn vì đã dành thời gian để làm cho hệ thống của mình tốt hơn ngay bây giờ. Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về những mẹo này và các tùy chỉnh bạn thường làm sau khi cài lại Windows 11!
