Trong thế giới công nghệ hiện đại, cụm từ “HDR” (High Dynamic Range) đã trở nên quá quen thuộc, xuất hiện trên hầu hết các mẫu TV và màn hình mới. Tuy nhiên, đừng vội tin vào những lời quảng cáo hào nhoáng, đặc biệt khi bạn đang mua sắm với ngân sách eo hẹp. Nhãn dán “HDR Ready” hay “HDR10+” trên một chiếc TV giá rẻ có thể mang ý nghĩa hoàn toàn khác so với những gì bạn mong đợi. Bài viết này sẽ giúp bạn giải mã công nghệ HDR, hiểu rõ những yếu tố then chốt tạo nên chất lượng HDR thực sự và cung cấp các mẹo để bạn có được trải nghiệm HDR tốt nhất mà không cần “đốt” quá nhiều tiền.
“HDR” trên TV giá rẻ: Chỉ là chiêu trò marketing?
Khi bạn thấy chữ “HDR” được dán trên bao bì của một chiếc TV hoặc màn hình giá rẻ, đừng quá phấn khích. Thông thường, đây chỉ là một khẩu hiệu marketing hơn là một tính năng có ý nghĩa. Về mặt kỹ thuật, chiếc TV đó có thể hỗ trợ chuẩn HDR10 hoặc thậm chí Dolby Vision trên giấy tờ, nhưng trên thực tế, trải nghiệm xem có thể rất đáng thất vọng và đôi khi gây hiểu lầm nghiêm trọng.
Vấn đề cốt lõi nằm ở chỗ, HDR chuẩn không chỉ đơn thuần là khả năng tương thích với một định dạng. HDR thực sự liên quan đến cách nội dung hiển thị trên màn hình. Để đạt được điều đó, thiết bị cần có bộ xử lý đủ mạnh, khả năng ánh xạ tông màu (tone mapping) chính xác và một màn hình có thể thể hiện được dải độ sáng và màu sắc mở rộng mà HDR hứa hẹn. Hầu hết các mẫu TV giá rẻ đơn giản là không có đủ sức mạnh phần cứng hoặc phần mềm thông minh để xử lý tốt điều này.
Điều khó chịu nhất là hiện không có hệ thống xếp hạng tiêu chuẩn nào buộc các nhà sản xuất phải công bố khả năng thể hiện HDR thực tế của sản phẩm. Nếu bạn đã xem nội dung HDR trên chiếc TV giá rẻ của mình và nghĩ “Tôi không thấy có gì đặc biệt,” thì rất có thể bạn đang không thực sự nhìn thấy HDR chuẩn. Bạn chỉ đang thấy một phiên bản mờ nhạt của những gì đáng lẽ ra phải có, và đó chính xác là điều mà các nhà sản xuất TV đang dựa vào việc bạn không nhận ra.
Logo HDR 4K trên màn hình hiển thị cảnh đường phố đêm với ánh sáng rực rỡ, minh họa sự khác biệt của công nghệ HDR
Độ sáng đỉnh và Độ tương phản: Yếu tố quyết định chất lượng HDR thực sự
Độ sáng đỉnh (Peak Brightness) – Nits là bao nhiêu là đủ?
Trong một cảnh HDR lý tưởng—ví dụ như một con tàu vũ trụ đang bay về phía một ngôi sao chói lóa—bạn sẽ thấy sự khác biệt rõ ràng giữa bóng tối của không gian và ánh sáng cực mạnh của ngôi sao. Nhưng nếu TV của bạn chỉ đạt tối đa khoảng 300 hoặc 400 nits (đơn vị đo độ sáng), thì “ánh sáng chói lóa” đó có thể chỉ trông giống như một đốm trắng sáng hơn một chút. Để đạt được hiệu ứng HDR phù hợp, bạn cần ít nhất 600 đến 1.000 nits độ sáng đỉnh. Nếu thấp hơn, các điểm sáng sẽ mất đi sự nổi bật, màu sắc trở nên nhạt nhòa và toàn bộ hình ảnh có thể trông phẳng lặng.
Độ tương phản (Contrast) và Công nghệ làm mờ cục bộ (Local Dimming)
Sau đó là độ tương phản, yếu tố quan trọng về việc TV của bạn có thể hiển thị màu đen sâu bên cạnh các điểm sáng rực rỡ tốt đến mức nào. Các tấm nền LCD giá rẻ với đèn nền chiếu cạnh (edge-lit backlighting) không thể tạo ra khả năng kiểm soát ánh sáng chính xác cần thiết cho HDR thực sự. Nếu TV của bạn không thể làm tối các khu vực cụ thể một cách chính xác trong khi vẫn giữ độ sáng ở các khu vực khác (một tính năng gọi là “làm mờ cục bộ” hay “local dimming”), bạn đang bỏ lỡ một nửa phương trình HDR. Các lựa chọn tốt nhất trong phân khúc ngân sách thường sử dụng ít nhất một dạng làm mờ cục bộ với nhiều vùng, mặc dù chúng sẽ không thể sánh được với độ chính xác ở cấp độ từng pixel của các công nghệ như OLED, QLED hoặc QNED.
Một cách thực tế để đánh giá xem chiếc TV “HDR” của bạn có đang mang lại trải nghiệm như quảng cáo hay không là xem một cảnh đêm có đèn đường hoặc bầu trời đầy sao. Nếu các điểm sáng bị tràn đáng kể vào các vùng tối hoặc toàn bộ cảnh trông xám xịt đồng đều, khả năng tương phản của TV bạn đang bị hạn chế.
Gam màu rộng (Wide Color Gamut) – Mang màu sắc sống động đến màn hình của bạn
Một mảnh ghép khác của bức tranh HDR thường bị bỏ qua – đặc biệt ở các TV giá rẻ – là khả năng hỗ trợ gam màu rộng (Wide Color Gamut – WCG). Các TV dải động tiêu chuẩn (SDR) bị giới hạn trong không gian màu Rec.709 hoặc sRGB, chỉ bao phủ một dải màu tương đối hẹp. Ngược lại, nội dung HDR thường được sản xuất trong không gian màu DCI-P3 rộng hơn nhiều và đôi khi nhắm đến tiêu chuẩn Rec.2020 thậm chí còn rộng hơn, mặc dù rất ít màn hình tiêu dùng có thể tái tạo hoàn toàn không gian màu này.
Người đàn ông dùng kính lúp kiểm tra màn hình TV, tượng trưng cho việc phân tích kỹ lưỡng gam màu rộng và chất lượng hình ảnh HDR
Đó là lý do tại sao những video demo về cá nhiệt đới hoặc vườn hoa mà bạn thường thấy trong các showroom TV trông sống động hơn nhiều trong HDR chuẩn. Bạn thực sự đang nhìn thấy những màu sắc mà các màn hình cũ không thể tái tạo, như màu đỏ rực rỡ, xanh lá cây tươi tốt và xanh dương sâu thẳm. Những màu sắc này mang lại cảm giác phong phú và chân thực hơn nhiều so với những gì SDR có thể mang lại.
Nếu bạn tò mò muốn biết liệu màn hình của mình có thực sự đang phát huy hết khả năng HDR và hiển thị dải màu rộng hay không, hãy thử kết nối nó với PC của bạn qua cổng HDMI và truy cập trang web Wide-Gamut.com/test. Đây là một bài kiểm tra đơn giản và sẽ cho bạn biết liệu màn hình của bạn có thực sự đáp ứng được yêu cầu hay chỉ đang “làm màu”.
Bí quyết sở hữu trải nghiệm HDR ấn tượng với ngân sách hợp lý
Trải nghiệm HDR chất lượng trong một ngân sách hạn hẹp hoàn toàn có thể thực hiện được. Bạn chỉ cần biết những thông số kỹ thuật nào thực sự quan trọng và những thông số nào chỉ là chiêu trò tiếp thị. Như đã đề cập ở trên, bạn sẽ muốn một chiếc TV có thể đạt ít nhất 600 đến 1.000 nits độ sáng đỉnh, hỗ trợ làm mờ cục bộ (local dimming) và bao phủ một gam màu rộng, lý tưởng nhất là gần với DCI-P3.
Ngoài ra, bạn cần hiệu chỉnh TV của mình cho chế độ HDR. Nhiều TV giá rẻ có chế độ HDR mặc định thường đẩy độ bão hòa và độ sáng lên mức không tự nhiên. Một vài thao tác hiệu chỉnh nhanh chóng, bằng cách sử dụng các cài đặt sẵn như chế độ “Cinema” hoặc “Movie”, hoặc tự điều chỉnh các thông số, có thể tạo ra sự khác biệt lớn. Hãy thử giảm độ sáng một chút, giảm độ sắc nét và giảm độ bão hòa màu để có được hình ảnh tự nhiên hơn, ít “hoạt hình” hơn.
Bạn cũng nên sử dụng nội dung và nguồn phát HDR chất lượng. Bởi vì HDR chỉ tốt khi nội dung bạn cung cấp cho nó cũng tốt. Các nền tảng phát trực tuyến như Netflix và Disney+ cung cấp các tựa phim HDR, nhưng hãy đảm bảo tốc độ internet và thiết bị phát trực tuyến của bạn hỗ trợ phát HDR đúng cách. Nếu bạn là một game thủ, các máy console thế hệ mới như PS5 hoặc Xbox Series X có hỗ trợ HDR, nhưng bạn sẽ cần kiểm tra cài đặt đầu vào của TV để bật chế độ HDR. Hãy nhớ rằng, HDR trên một chiếc TV giá rẻ sẽ không thể khắc phục được nội dung được sản xuất kém chất lượng, vì vậy hãy ưu tiên các phương tiện truyền thông HDR được đánh giá cao.
Hãy chú ý đến ánh sáng phòng. Ánh sáng môi trường xung quanh có thể làm giảm tác động của HDR. Nếu bạn đang xem trong một căn phòng sáng, ngay cả một chiếc TV HDR khá tốt cũng sẽ khó gây ấn tượng. Hãy cố gắng kiểm soát môi trường của bạn: làm mờ đèn hoặc xem trong phòng tối hơn để cho các điểm sáng thực sự nổi bật.
Theo quan điểm của tôi, bí quyết tốt nhất để có được HDR chất lượng trong ngân sách có lẽ là sự kiên nhẫn. Giá TV giảm đáng kể trong các đợt giảm giá lớn như Black Friday hay cuối năm, và các mẫu tầm trung của năm trước thường có hiệu suất vượt trội so với các lựa chọn giá rẻ của năm nay. Một chút nghiên cứu và chờ đợi đúng đợt giảm giá có thể giúp bạn sở hữu một chiếc TV với hiệu suất HDR tốt hơn đáng kể mà không cần chi tiêu nhiều hơn.
HDR không chỉ là một nhãn dán trên vỏ hộp; nó là sự kết hợp của nhiều yếu tố công nghệ phức tạp. Bằng cách hiểu rõ về độ sáng đỉnh, độ tương phản, gam màu rộng và cách tối ưu hóa trải nghiệm xem, bạn hoàn toàn có thể thưởng thức những hình ảnh sống động và chân thực mà công nghệ HDR mang lại, ngay cả khi ngân sách có hạn.
Hãy chia sẻ ý kiến hoặc kinh nghiệm của bạn về việc tối ưu hóa HDR trên các thiết bị TV và màn hình giá rẻ trong phần bình luận bên dưới nhé!
