WhatsApp, ứng dụng nhắn tin hàng đầu thế giới, vừa đón nhận một tính năng mới đầy ấn tượng: Meta AI sẽ tự động đọc các tin nhắn chưa đọc của bạn và đưa ra một bản tóm tắt nhanh chóng. Meta quảng bá đây là một tính năng tùy chọn, hoạt động trên nền tảng đám mây nhưng vẫn đảm bảo quyền riêng tư nhờ “Xử lý Riêng tư” (Private Processing). Nghe có vẻ tiện lợi, nhưng điều này cũng có nghĩa là Meta AI về mặt kỹ thuật sẽ “đọc” các cuộc trò chuyện của bạn, dù chúng có được mã hóa hay không.
Meta AI Tóm Tắt Tin Nhắn Đã Đến Với WhatsApp
Tính năng tóm tắt tin nhắn đã được triển khai cho một số người dùng tại Hoa Kỳ. Khi bạn mở một cuộc trò chuyện có tin nhắn chưa đọc, ngoài bộ đếm thông thường, bạn sẽ thấy một huy hiệu AI kèm dòng chữ “Summarize Privately” (Tóm tắt Riêng tư) nhấp nháy. Chạm vào đó, huy hiệu sẽ mở rộng thành một bản tóm tắt dạng gạch đầu dòng các tin nhắn chưa đọc của bạn.
Tính năng tóm tắt tin nhắn sử dụng khuôn khổ Xử lý Riêng tư của Meta, trong đó các phép tính AI được thực hiện bên trong một Môi trường Thực thi Tin cậy (Trusted Execution Environment – TEE) được hỗ trợ bởi phần cứng trên các máy chủ đám mây của Meta. Trong môi trường biệt lập này, các tin nhắn chưa đọc của bạn sẽ được giải mã, tóm tắt bởi Meta AI, sau đó bị loại bỏ ngay lập tức – được cho là không bao giờ được nhìn thấy bởi bất kỳ ai tại Meta hoặc lưu trữ trong bất kỳ cơ sở dữ liệu nào.
Mặc dù mã hóa đầu cuối vẫn bảo vệ tin nhắn của bạn trong quá trình truyền tải, việc kích hoạt Xử lý Riêng tư sẽ tạm thời gỡ bỏ mã hóa đó bên trong môi trường TEE an toàn để AI có thể “đọc” các cuộc trò chuyện. Bên ngoài môi trường biệt lập này, mọi thứ vẫn được mã hóa. Ít nhất là theo lời Meta.
Hình ảnh động mô tả tính năng Meta AI tóm tắt tin nhắn chưa đọc trên WhatsApp, hiển thị huy hiệu "Summarize Privately".
Mã Hóa, Nhưng Có Bị Lộ? Lo Ngại Về Dữ Liệu và Lịch Sử Bảo Mật Của Meta
Việc xử lý AI trên nền tảng đám mây luôn gây ra những nghi ngại về bảo mật. Giả sử rằng bản thân Meta không thu thập dữ liệu, thì ngay cả một môi trường biệt lập “chống thấm” cũng có thể bị hack hoặc bị buộc cung cấp dữ liệu theo pháp lý.
Mặc dù Meta tuyên bố không bao giờ lưu trữ các bản tóm tắt của bạn, lịch sử sao lưu của WhatsApp cho chúng ta thấy quyền riêng tư không phải là ưu tiên hàng đầu. Cho đến tháng 9 năm 2021, các bản sao lưu trò chuyện trên WhatsApp không được mã hóa khi lưu trữ lên iCloud và Google Drive, nghĩa là bất kỳ ai có quyền truy cập vào các dịch vụ đám mây đó hoặc nhận được lệnh triệu tập đều có thể đọc toàn bộ kho lưu trữ trò chuyện của bạn.
Đây không phải là lần đầu tiên AI của Meta gặp trục trặc về quyền riêng tư. Cách đây không lâu, trợ lý AI của WhatsApp đã tự tin cung cấp số điện thoại riêng tư của một người dùng cho một người lạ hoàn toàn khi được hỏi thông tin về chuyến tàu. Khi bị chất vấn, AI đã lảng tránh, nói dối về các số “hư cấu” và từ chối trách nhiệm.
Ngay cả khi AI không tích trữ tin nhắn thực tế của bạn, nó vẫn âm thầm thu thập siêu dữ liệu (metadata); nó theo dõi những cuộc trò chuyện bạn yêu cầu tóm tắt, tần suất bạn sử dụng tính năng này và trong ngữ cảnh nào bạn yêu cầu tóm tắt. Mô hình sử dụng này là “vàng” để phân tích hành vi, phác họa mọi thứ từ những drama gia đình bạn quan tâm nhất đến những cuộc trò chuyện công việc bạn đang “ghost”.
“Tùy Chọn” – Một Ảo Ảnh Trong Triển Khai Tính Năng AI?
Meta khẳng định các bản tóm tắt AI này là tùy chọn (opt-in), nhưng chúng ta đều biết cách các tính năng mới được triển khai trong thực tế. Một ngày nào đó, bạn nhận thấy một huy hiệu AI nhỏ trong các cuộc trò chuyện của mình; ngày hôm sau nó nhấp nháy liên tục mỗi khi bạn mở ứng dụng. Các tùy chọn kiểm soát chi tiết lại nằm sâu ba menu, vì vậy hầu hết mọi người sẽ chỉ nhấp vào “Chấp nhận” và tự hỏi tại sao ứng dụng của họ lại cảm thấy khác lạ. Thực chất, nó chỉ tùy chọn trên danh nghĩa.
Giao diện Meta AI trên WhatsApp hiển thị câu trả lời về khái niệm lạm phát, minh họa khả năng tương tác của AI.
Mô phỏng Meta AI trên WhatsApp cung cấp thông tin về các điểm tham quan nổi bật tại Paris, thể hiện tính đa năng của AI.
Tương tự, sẽ là ngây thơ nếu nghĩ rằng tính năng này chỉ dừng lại ở việc tóm tắt: một khi cơ sở hạ tầng đã được thiết lập, Meta có thể lồng ghép các tính năng như phản hồi thông minh, dịch trực tiếp hoặc phân tích chéo các cuộc trò chuyện dưới vỏ bọc “giúp đỡ”. Nó sẽ dần dần mở rộng tính năng ban đầu thành một bộ công cụ giám sát AI đầy đủ.
Và gác lại vấn đề quyền riêng tư – chúng ta đang làm gì với tư cách là con người? Bạn sẽ đọc một bản tóm tắt AI về cuộc trò chuyện riêng tư của mình, sử dụng AI để viết phản hồi, sau đó AI của bạn bè lại tóm tắt tin nhắn của AI bạn và viết một tin nhắn mới, để bạn có thể đọc bản tóm tắt đó? Đến một lúc nào đó, đó chỉ là các bot nói chuyện với các bot trong khi chúng ta lướt qua các bản tóm tắt.
Kết Luận
Tính năng tóm tắt tin nhắn bằng Meta AI trên WhatsApp hứa hẹn mang lại sự tiện lợi đáng kể, giúp người dùng nhanh chóng nắm bắt nội dung cuộc trò chuyện mà không cần đọc từng tin nhắn. Tuy nhiên, đằng sau sự tiện lợi này là những lo ngại sâu sắc về quyền riêng tư, đặc biệt khi Meta AI cần giải mã tin nhắn của bạn để xử lý, dù là trong một môi trường được bảo vệ. Lịch sử bảo mật của Meta và khả năng thu thập siêu dữ liệu của AI càng làm tăng thêm mối bận tâm. Trước khi bật tính năng này, hãy tự hỏi liệu sự tiện lợi có đáng để đánh đổi bằng việc Meta AI có thêm cơ hội “nhìn trộm” vào các cuộc trò chuyện của bạn hay không. Tin tưởng quyền riêng tư của mình vào một công ty có lịch sử bảo mật “đáng ngờ” không phải là một quyết định dễ dàng – dù các lối tắt đó có vẻ hấp dẫn đến mấy.
Bạn nghĩ sao về tính năng này và liệu bạn có sử dụng nó không? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới!
