Bạn đang loay hoay với những bảng dữ liệu khô khan và biểu đồ Excel trông như được làm vội vàng? Đừng lo lắng! Với vai trò là chuyên gia tại thuthuatmobile.net, chúng tôi hiểu rằng việc biến dữ liệu thành thông tin trực quan, dễ hiểu là chìa khóa để truyền tải thông điệp mạnh mẽ. Dù bạn là người dùng cơ bản hay đã có kinh nghiệm, những biểu đồ mặc định của Excel đôi khi không đủ chuyên nghiệp. May mắn thay, chỉ với vài điều chỉnh tinh tế, bạn có thể biến những biểu đồ buồn tẻ thành các tác phẩm trực quan sắc sảo, tối ưu hóa khả năng truyền đạt và nâng cao giá trị thông tin của mình.
1. Bắt Đầu Với Loại Biểu Đồ Phù Hợp
Không Thiết Kế Nào Cứu Được Loại Biểu Đồ Sai Lầm
Đây không phải là một mẹo về thiết kế đồ họa, nhưng nó là nền tảng cốt lõi cho mọi mục tiêu chúng ta đang hướng tới. Việc sử dụng sai loại biểu đồ sẽ đảm bảo thất bại ngay từ đầu. Bạn không thể cứu vãn một biểu đồ đường mà đáng lẽ phải là biểu đồ cột xếp chồng. Dù có bao nhiêu phép thuật thiết kế đi chăng nữa, cũng không thể khắc phục được một biểu diễn trực quan không phù hợp với loại dữ liệu.
Hãy tìm hiểu các loại biểu đồ Excel. Nắm rõ loại nào phù hợp nhất cho việc so sánh, phân phối, thể hiện các phần của một tổng thể, hoặc xu hướng theo thời gian. Trong ví dụ này, chúng tôi sẽ so sánh iPhone 15 Pro Max và Samsung Galaxy S25 Ultra bằng biểu đồ cột xếp chồng.
2. Chọn Bảng Màu Có Chủ Đích
Bạn Có Thể Làm Tốt Hơn Màu Mặc Định
Excel luôn tự động gán các màu sắc tương phản, nhưng phần mềm này chỉ quan tâm đến khả năng phân biệt, chứ không phải tính thẩm mỹ. Hãy quyết định một bảng màu vi mô: một màu thương hiệu cho chuỗi dữ liệu chính, một màu trung tính cho đường cơ sở, và có thể thêm một màu nhấn thứ hai nếu bạn có nhiều yếu tố so sánh.
Biểu đồ cột xếp chồng được tạo trong Excel
Trong ví dụ dưới đây, chúng tôi sử dụng màu đỏ đặc trưng cho Apple và màu than chì mềm mại cho Samsung. Bạn chỉ cần nhấp chuột phải vào chuỗi dữ liệu và thay đổi màu nền để áp dụng màu sắc của riêng mình. Chỉ riêng thao tác này đã tạo ra sự khác biệt lớn về khả năng đọc và tính thẩm mỹ cho biểu đồ của bạn.
Biểu đồ cột xếp chồng với màu tùy chỉnh
3. Thêm Nhãn Dữ Liệu (Hoặc Ghi Chú)
Đừng Bắt Người Đọc Phải Đoán
Không gì làm chậm quá trình hiểu thông tin hơn việc buộc người đọc phải di chuyển mắt từ thanh biểu đồ này đến trục, rồi lại đến thanh khác để giải mã một giá trị duy nhất. Nhãn dữ liệu (Data Labels) sẽ loại bỏ sự gián đoạn này. Nhấp chuột phải vào chuỗi dữ liệu và chọn Add Data Labels (Thêm Nhãn Dữ Liệu). Nhưng đừng dừng lại ở đó – vị trí của nhãn cũng rất quan trọng.
Biểu đồ cột xếp chồng có nhãn dữ liệu
Đối với biểu đồ thanh gồm hai chuỗi dữ liệu, hãy căn chỉnh nhãn một cách hợp lý: dữ liệu phía bên trái nên chọn Inside Base (Trong Căn Cứ) và phía bên phải chọn Inside End (Trong Cuối). Điều này giúp các nhãn không chồng chéo lên nhau và tạo ra luồng thông tin trực quan hợp lý. Bạn cũng có thể định dạng nhãn. Nếu màu nền tối, hãy đặt văn bản màu trắng và in đậm để các con số nổi bật.
4. Loại Bỏ Các Trục Dư Thừa
Ít Hơn Là Nhiều Hơn
Nếu bạn đang thể hiện các giá trị tương đối hoặc phần trăm và đã thêm nhãn dữ liệu, có lẽ bạn không cần trục ngang. Tại sao phải làm cho biểu đồ trở nên lộn xộn với những con số mà người đọc sẽ không quan tâm? Chỉ cần nhấp vào trục và nhấn Delete. Biểu đồ trực quan gọn gàng sẽ luôn thắng thế.
Biểu đồ cột xếp chồng với nhãn dữ liệu được căn chỉnh
5. Sử Dụng Nhãn Thủ Công Cho Danh Mục
Tiết Kiệm Không Gian Với Hộp Văn Bản
Các nhãn trên trục dọc thường chiếm nhiều không gian và không phải lúc nào cũng thêm giá trị. Thay vào đó, hãy sử dụng hộp văn bản (Text Boxes) làm nhãn tùy chỉnh, đặt trực tiếp phía trên mỗi thanh. Để bắt đầu, hãy xóa trục dọc.
Biểu đồ cột xếp chồng không có danh mục
Sau đó, vào Insert (Chèn) > Text Box (Hộp Văn Bản) và vẽ một hộp văn bản lên trên một thanh. Tuy nhiên, đừng gõ trực tiếp tên danh mục vào đó. Sử dụng dữ liệu tĩnh là một sai lầm cơ bản trong Excel. Thay vào đó, hãy nhấp vào hộp văn bản, gõ = vào thanh công thức, và chọn ô dữ liệu liên quan từ bảng dữ liệu của bạn để liên kết nó.
Từ đây, hãy nhân đôi hộp văn bản bằng cách giữ phím Ctrl và kéo nó qua các thanh còn lại. Nhấp vào từng hộp văn bản và cập nhật nội dung tương ứng. Lặp lại thủ thuật này cho tiêu đề biểu đồ để mỗi từ hiển thị đều liên kết với dữ liệu thực tế.
Biểu đồ cột xếp chồng với danh mục ở trên
6. Loại Bỏ “Rác” Biểu Đồ (Chart Junk)
Biểu Đồ Sạch Là Biểu Đồ Rõ Ràng
Biểu đồ được tạo ra để cung cấp thông tin, nhưng quá nhiều thông tin lại làm mất đi mục đích ban đầu. Hãy nhìn vào biểu đồ của bạn, xác định các thành phần chính và xóa bỏ phần còn lại. Trong trường hợp này, các đường lưới là không cần thiết; vì các thanh đã có nhãn dữ liệu, bạn không cần chúng. Nhấp vào dấu + nhỏ bên cạnh biểu đồ, bỏ chọn Gridlines (Đường Lưới), và “nhiễu” thị giác sẽ giảm đi ngay lập tức.
Biểu đồ cột xếp chồng không có đường lưới
7. Thay Đổi Phông Chữ
Aptos Không Đủ Chuyên Nghiệp
Phông chữ mặc định của Excel, Aptos, đã quá phổ biến và không có gì nổi bật. Hãy chọn một phông chữ sạch sẽ và hiện đại hơn — Bahnschrift là một lựa chọn tuyệt vời và đã được cài đặt sẵn. Chọn các thành phần của biểu đồ (tiêu đề, nhãn, văn bản trục, v.v.), sau đó thay đổi phông chữ. Đây là một thay đổi nhỏ nhưng nâng cấp đáng kể cá tính của biểu đồ.
Biểu đồ cột xếp chồng với phông chữ tùy chỉnh
8. Thêm Nền Tinh Tế
Làm Nổi Bật Biểu Đồ Của Bạn
Đây là một tùy chọn, nhưng rất hiệu quả. Một nền tinh tế giúp tách biệt biểu đồ của bạn khỏi phần còn lại của trang tính hoặc slide. Chọn biểu đồ và vào Format Chart Area (Định Dạng Vùng Biểu Đồ) > Fill (Tô Màu) > Solid Fill (Tô Đầy). Chọn một màu xám rất nhạt (cho chủ đề sáng) hoặc màu xám rất đậm (cho giao diện tối). Tránh màu trắng hoàn toàn hoặc đen tuyền — chúng quá gắt. Hãy chọn màu sắc tạo độ tương phản mà không làm lu mờ biểu đồ.
Biểu đồ cột xếp chồng với nền tinh tế
Dưới đây là so sánh giữa biểu đồ Excel mặc định ban đầu và biểu đồ sau khi áp dụng những thủ thuật này. Bạn sẽ nhận thấy rõ ràng một trong số đó trông chuyên nghiệp và ấn tượng hơn đáng kể.
| Biểu đồ mặc định của Excel | Biểu đồ sau khi tối ưu |
|---|---|
| Biểu đồ cột xếp chồng với nền tinh tế |
9. Không Bao Giờ, Tuyệt Đối Không Dùng 3D
Chiều Sâu Giả Giết Chết Dữ Liệu Thật
Không có cách nào hay để nói về điều này: biểu đồ 3D trong Excel là một thảm họa thiết kế. Chúng làm sai lệch dữ liệu của bạn, thêm chiều sâu giả tạo và làm chuyển hướng sự tập trung khỏi các giá trị thực tế. Chúng là một di vật từ đầu những năm 2000 — khi mà các hiệu ứng vát cạnh, gradient và đổ bóng được coi là tiên tiến.
Biểu đồ cột xếp chồng 3D trong Excel
Vấn đề với biểu đồ 3D không chỉ là chúng trông lỗi thời. Vấn đề cốt lõi là chúng thể hiện sai dữ liệu một cách cơ bản. Các thanh trong biểu đồ 3D trông có vẻ rộng hơn hoặc cao hơn so với thực tế, điều này khiến việc so sánh giá trị trở nên khó khăn hơn. Hãy kiên định với các biểu đồ phẳng, 2D. Chúng gọn gàng hơn, dễ diễn giải hơn và trung thực hơn với dữ liệu.
Các cài đặt mặc định của Excel luôn tồn tại để bị ghi đè. Hãy đón nhận sự thật đó, làm theo các mẹo trên, và biểu đồ tiếp theo của bạn sẽ trông có chủ đích, chứ không phải ngẫu nhiên. Bằng cách áp dụng những thủ thuật này, bạn không chỉ nâng cao tính thẩm mỹ mà còn tăng cường khả năng truyền tải thông tin của biểu đồ, biến dữ liệu thô thành những câu chuyện trực quan mạnh mẽ. Hãy bắt tay vào thực hành ngay hôm nay và chia sẻ thành quả của bạn với cộng đồng thuthuatmobile.net nhé!
