Trong kỷ nguyên số, việc tiếp xúc với màn hình thiết bị đã trở thành một phần không thể tránh khỏi của cuộc sống hàng ngày, từ công việc, học tập đến giải trí. Điều này đặt ra một thách thức lớn cho sức khỏe đôi mắt của chúng ta. Nhận thức được vấn đề này, hầu hết các nhà sản xuất thiết bị hiện đại đều tích hợp sẵn các tính năng bảo vệ mắt như một giải pháp mặc định. Nhưng liệu những tính năng tích hợp sẵn này có thực sự tạo ra sự khác biệt đáng kể? Để tìm câu trả lời, chúng tôi đã thực hiện một thử nghiệm kéo dài 21 ngày, chỉ dựa vào các tính năng bảo vệ mắt có sẵn trên thiết bị của mình. Mục tiêu là đánh giá xem chúng có thực sự giảm thiểu mỏi mắt, cải thiện chất lượng giấc ngủ và điều chỉnh thói quen sử dụng màn hình kỹ thuật số hay không.
Bộ Công Cụ Bảo Vệ Mắt Kỹ Thuật Số
Trong suốt quá trình thử nghiệm, chúng tôi đã sử dụng ba tính năng chính có sẵn trên các thiết bị cá nhân để đảm bảo mắt được bảo vệ tối đa.
Đầu tiên, “Eye Comfort Shield” trên điện thoại thông minh Samsung của chúng tôi luôn được bật. Tính năng này hoạt động liên tục, giúp giảm lượng ánh sáng xanh phát ra từ màn hình và điều chỉnh nhiệt độ màu của màn hình để trở nên ấm hơn. Tương tự, “Night Light” trên laptop HP chạy Windows 11 cũng được kích hoạt vĩnh viễn. Giống như Eye Comfort Shield, Night Light điều chỉnh hiển thị sang tông màu ấm hơn, nhưng chúng tôi đã cài đặt để nó duy trì tông màu ấm này suốt cả ngày.
Vào ban đêm, chúng tôi bổ sung một lớp bảo vệ mắt nữa bằng cách kích hoạt “Chế độ đơn sắc” (Grayscale Mode) trên thiết bị Samsung Galaxy của mình. Với sự hỗ trợ của Bixby Routines, chúng tôi đã thiết lập để màn hình tự động chuyển sang hoàn toàn đơn sắc (đen trắng) ngay khi đến giờ đi ngủ.
Mặc dù các tính năng này có tên gọi cụ thể trên thiết bị của chúng tôi, chức năng tương tự cũng được cung cấp rộng rãi dưới nhiều tên gọi khác nhau trên các thương hiệu và hệ điều hành khác. Ví dụ, thay vì Eye Comfort Shield trên hầu hết các thiết bị Samsung, người dùng Mac, iPhone hoặc iPad sẽ tìm thấy “Night Shift”. Tùy thuộc vào thiết bị, bạn cũng có thể bắt gặp các tên gọi khác như “Blue Light Filter” (Bộ lọc ánh sáng xanh).
Màn hình cài đặt tính năng Night Shift trên máy tính Mac điều chỉnh nhiệt độ màu ấm hơn.
Ngay cả khi thiết bị của bạn không tích hợp sẵn các tính năng này, vẫn có những ứng dụng bên thứ ba như Twilight (được đánh giá là một trong những ứng dụng lọc ánh sáng xanh tốt nhất) và f.lux, có thể mang lại hiệu quả tương tự trên cả điện thoại và máy tính.
Trong suốt quá trình thử nghiệm, chúng tôi đã liên tục theo dõi ba yếu tố chính: Mẫu hình giấc ngủ, mức độ thoải mái tổng thể của mắt, và cách những thay đổi này ảnh hưởng đến thói quen sử dụng màn hình của chúng tôi.
Ấn Tượng Ban Đầu Sau Vài Ngày
Trước thử nghiệm này, chúng tôi đã thử nhiều loại kính lọc ánh sáng xanh khác nhau. Có rất nhiều lựa chọn trên thị trường, từ các loại phổ biến đến những loại được bác sĩ khuyên dùng. Vì không có bất kỳ vấn đề về thị lực nào, chúng tôi luôn gặp khó khăn trong việc đeo kính đủ lâu để đánh giá hiệu quả của chúng. Kính thường gây cảm giác cồng kềnh, giống như đang đội một vật nặng trên đầu, và cuối cùng chúng tôi thường chỉ để chúng vắt trên tóc thay vì sử dụng đúng cách để bảo vệ mắt.
Ngược lại, việc sử dụng các tính năng chống ánh sáng xanh tích hợp sẵn là một trải nghiệm liền mạch và không gây căng thẳng, đặc biệt đối với người không thường xuyên đeo kính. Sau khi được kích hoạt, các tính năng này hoạt động ngầm mà không đòi hỏi bất kỳ phụ kiện vật lý bổ sung nào.
Tuy nhiên, cần một thời gian để làm quen với những tính năng này. Đối với những người đã quen với màn hình sáng và màu trắng tinh, việc chuyển sang tông màu ấm hơn và hình ảnh đơn sắc có thể gây cảm giác lạ lẫm ban đầu. Lúc đầu, mọi thứ trông có vẻ không tự nhiên, nhưng chúng tôi dần dần thích nghi – trong khả năng có thể – sau vài ngày. Việc nhận thấy sự giảm rõ rệt tình trạng mỏi mắt trong những ngày đầu đó đã tạo động lực cho chúng tôi tiếp tục thực hiện chương trình.
Tuy nhiên, Chế độ đơn sắc mới là yếu tố thay đổi cuộc chơi lớn nhất. Khi ở chế độ đơn sắc, các nền tảng mạng xã hội trở nên kém hấp dẫn hơn đáng kể, điều này tự nhiên giúp giảm thời gian sử dụng màn hình vào ban đêm.
Ngoài ra, các video Netflix tự động ngừng hiển thị hình ảnh (chỉ còn tiếng) ngay khi tính năng đơn sắc được kích hoạt vào giờ đi ngủ đã cài đặt trước. Tất cả những thay đổi này đã góp phần đáng kể vào việc cải thiện thói quen ngủ của chúng tôi.
Đánh Đổi Giữa Sự Thoải Mái Và Độ Rõ Nét
Việc sử dụng các tính năng tích hợp này đã giảm đáng kể sự căng thẳng cho đôi mắt của chúng tôi. Chúng thậm chí còn giúp chúng tôi đi vào giấc ngủ sớm hơn và bảo vệ mắt khỏi áp lực bổ sung, vì việc sử dụng thiết bị vào ban đêm trở nên khó khăn hơn nhiều. Tuy nhiên, sự thoải mái mới này đi kèm với một cái giá.
Đến tuần thứ ba của thử nghiệm, chúng tôi nhận thấy rằng màn hình trắng sáng đã trở nên khó chịu đựng hơn nhiều. Sau khi dành phần lớn thời gian sử dụng các thiết bị đã được lọc, việc chuyển sang các thiết bị không lọc – ví dụ như theo dõi các slide của giảng viên trong lớp học – trở nên khó khăn. Mắt chúng tôi đau hơn nhiều so với trước khi bắt đầu sử dụng các tính năng này.
Mặc dù ánh sáng ấm rất tuyệt vời để đọc vào ban ngày hoặc đêm khuya, nhưng nó lại kém hiệu quả hơn trong môi trường rất sáng. Độ tương phản giảm thường khiến chúng tôi phải nheo mắt nhiều hơn, trớ trêu thay lại dẫn đến tình trạng mỏi mắt lớn hơn và làm mất đi toàn bộ mục đích của các tính năng này.
Các tác vụ đòi hỏi độ chính xác hình ảnh cao, chẳng hạn như chỉnh sửa ảnh, là một thách thức khác. Chúng tôi đã phải tắt các tính năng này vì các cài đặt mạnh mẽ mà chúng tôi đã chọn làm biến dạng màu sắc, khiến mọi thứ trông quá vàng. Kết quả cũng khác nhau tùy thuộc vào thiết bị của chúng tôi. Chúng tôi nhận thấy rằng các thiết bị có màn hình OLED xử lý các điều chỉnh này tốt hơn so với các thiết bị có màn hình LCD.
Điện thoại với các ứng dụng chỉnh sửa ảnh, minh họa thách thức về màu sắc khi bật chế độ bảo vệ mắt.
Chế độ đơn sắc và tông màu ấm thường không phù hợp cho hầu hết các hoạt động đòi hỏi nhiều hơn là chỉ đọc văn bản, chẳng hạn như phát video độ phân giải cao.
Bài Học Và Khuyến Nghị Từ Trải Nghiệm
Chúng tôi bắt đầu thử nghiệm này với hy vọng tìm ra một giải pháp dứt khoát cho tình trạng mỏi mắt dai dẳng mà chúng tôi đã cố gắng khắc phục bằng vô số cặp kính lọc ánh sáng xanh. Tuy nhiên, điều chúng tôi khám phá ra là các tính năng tích hợp sẵn này không phải là một giải pháp “một kích cỡ cho tất cả”. Mặc dù hữu ích, chúng sẽ không hoàn toàn giải quyết mọi khó chịu liên quan đến màn hình của bạn. Trên thực tế, việc sử dụng quá tích cực ngay từ đầu đã mang lại những thách thức riêng.
Đôi mắt của chúng tôi có lẽ sẽ tốt hơn nếu chúng tôi sử dụng các tính năng này một cách chọn lọc – cho một số tác vụ nhất định nhưng không phải tất cả – điều chỉnh cường độ bộ lọc tùy thuộc vào tình huống, và bổ sung chúng bằng các chiến lược khác để tránh mỏi mắt, như quy tắc 20-20-20 (nhìn vật cách 20 feet trong 20 giây mỗi 20 phút).
Nếu bạn đang cân nhắc sử dụng các bộ lọc này, hãy thử nghiệm các cài đặt để tìm ra sự cân bằng phù hợp với nhu cầu của mình. Đừng mong đợi chúng sẽ loại bỏ hoàn toàn tình trạng mỏi mắt của bạn.
Mặc dù mục tiêu chính của chúng tôi là giảm mỏi mắt, nhưng chúng tôi đã phát hiện ra một lợi ích bất ngờ: cải thiện thói quen ngủ. Thông thường, chúng tôi sẽ dành cả đêm để lướt YouTube hoặc xem Netflix, thường là quá 1 giờ sáng, trước khi chìm vào giấc ngủ. Trong suốt thử nghiệm 21 ngày này, chúng tôi gần như luôn tuân thủ giờ đi ngủ, điều này đã cải thiện rõ rệt chất lượng giấc ngủ. Bạn cũng có thể trải nghiệm những lợi ích bất ngờ tương tự nếu bạn thử các tính năng này.
Một điều chắc chắn là: các cài đặt miễn phí, tích hợp sẵn này cực kỳ hiệu quả cho việc chăm sóc mắt kỹ thuật số cơ bản. Trong khi nhiều người đánh giá thấp lợi ích của bộ lọc ánh sáng xanh, chúng tôi thấy sự thoải mái của mắt được cải thiện và sự cám dỗ “cuộn trang không ngừng” giảm đi rất rõ ràng.
Khi được sử dụng một cách có chủ đích, các tính năng bảo vệ mắt tích hợp sẵn trên thiết bị của chúng ta có thể tạo ra sự khác biệt thực sự. Cho dù mục tiêu của bạn là giảm mỏi mắt, cải thiện giấc ngủ hay hạn chế nghiện màn hình, những công cụ này rất đáng để khám phá. Và điều tuyệt vời nhất là? Chúng đã có sẵn ngay trong tầm tay bạn.
