Trong kỷ nguyên số hóa, việc quản lý mật khẩu là một thách thức không nhỏ. Windows, hệ điều hành phổ biến nhất thế giới, cung cấp một công cụ tích hợp sẵn mang tên Credential Manager (Trình quản lý thông tin đăng nhập). Nhiều người dùng có thể nhầm lẫn về chức năng thực sự của nó và liệu nó có thể đóng vai trò như một trình quản lý mật khẩu (password manager) toàn diện hay không. Bài viết này của thuthuatmobile.net sẽ đi sâu phân tích Windows Credential Manager, làm rõ vai trò của nó và chỉ ra lý do tại sao nó không phải là giải pháp thay thế cho các trình quản lý mật khẩu chuyên dụng mà bạn đang tìm kiếm.
Windows Credential Manager thực sự làm gì?
Đúng như tên gọi, Credential Manager là một công cụ quản lý mật khẩu được tích hợp sẵn trong hệ điều hành Windows, nhưng nó tập trung vào việc lưu trữ các thông tin đăng nhập ở cấp độ hệ thống. Cụ thể, nó lưu trữ tên người dùng và mật khẩu cho các kết nối chia sẻ mạng, các phiên Remote Desktop, và một số ứng dụng Windows nhất định.
Công cụ này được thiết kế để xử lý các thông tin đăng nhập trong môi trường Windows, đặc biệt hữu ích trong các thiết lập mạng hoặc môi trường văn phòng. Tuy nhiên, nó không được tạo ra để quản lý hàng tá tài khoản cá nhân mà hầu hết người dùng hiện đại sử dụng hàng ngày, và những hạn chế của nó khiến nó không phù hợp để trở thành một trình quản lý mật khẩu đầy đủ tính năng.
Bạn có thể truy cập Credential Manager bằng cách gõ “Credential Manager” vào thanh tìm kiếm của Windows và chọn kết quả phù hợp nhất, hoặc điều hướng qua Control Panel > User Accounts > Credential Manager.
Tại sao Windows Credential Manager không thể thay thế Trình quản lý mật khẩu chuyên dụng?
Mặc dù Windows Credential Manager nghe có vẻ giống một công cụ quản lý mật khẩu tiện lợi, nhưng có nhiều lý do khiến nó không thể được sử dụng theo cùng một cách với các giải pháp chuyên dụng.
Tương thích đa nền tảng yếu kém
Hầu hết các trình quản lý mật khẩu chuyên dụng hiện nay, dù là mã nguồn mở miễn phí như KeePass hay dịch vụ trả phí như Bitwarden hoặc 1Password, đều cung cấp khả năng đồng bộ hóa liền mạch trên nhiều nền tảng. Từ Windows, macOS, Linux đến iOS, Android và các tiện ích mở rộng trình duyệt, bạn có thể lưu một mật khẩu trên điện thoại khi mua sắm trực tuyến và nó sẽ tự động đồng bộ lên máy tính xách tay của bạn. Sự đồng bộ tức thì này diễn ra thông qua các dịch vụ đám mây được mã hóa, hoạt động trên mọi nền tảng có thể tưởng tượng được.
Giao diện ứng dụng quản lý mật khẩu NordPass trên máy tính, minh họa khả năng tương thích đa nền tảng.
Các trình quản lý mật khẩu hàng đầu thậm chí còn tiến xa hơn. Ngoài các ứng dụng gốc cho các nền tảng khác nhau, chúng còn cung cấp tiện ích mở rộng trình duyệt cho Chrome, Firefox, Safari và Edge. Bạn thậm chí có thể chia sẻ mật khẩu với các thành viên gia đình, và họ sẽ nhận được thông báo và quyền truy cập an toàn mà không cần bạn phải gửi qua tin nhắn.
Trong khi đó, Windows Credential Manager được tích hợp chặt chẽ vào hệ điều hành Windows và không cung cấp hỗ trợ gốc bên ngoài môi trường Windows. Nó không có ứng dụng riêng, bạn không thể đồng bộ hóa mật khẩu hoặc chia sẻ chúng với bất kỳ ai khác.
Rủi ro bảo mật và Điểm yếu tập trung
Các trình quản lý mật khẩu chuyên dụng hoạt động dựa trên nguyên tắc zero-knowledge (không lưu trữ kiến thức). Điều này có nghĩa là ngay cả khi kẻ tấn công xâm nhập máy chủ của công ty, mật khẩu của bạn vẫn an toàn vì chúng được mã hóa bằng mật khẩu chính (master password) mà chỉ mình bạn biết.
Các trình quản lý mật khẩu tốt cũng giả định rằng thiết bị của bạn có thể bị mất hoặc bị xâm nhập. Đó là lý do tại sao chúng yêu cầu bạn nhập mật khẩu chính hoặc sử dụng xác thực sinh trắc học trước khi hiển thị bất kỳ thông tin đăng nhập nào đã lưu. Một số thậm chí còn cung cấp chế độ du lịch, tạm thời xóa các mật khẩu nhạy cảm khỏi thiết bị của bạn khi di chuyển qua biên giới.
Mô hình bảo mật của Credential Manager khá đơn giản: nếu bạn đã đăng nhập vào Windows, bạn có toàn quyền truy cập. Nhấp vào bất kỳ mật khẩu nào, nhấn “Show”, và nó hiện ra dưới dạng văn bản thuần túy. Mặc dù yêu cầu xác thực một lần, nhưng điều này cung cấp rất ít bảo vệ nếu ai đó đã biết mật khẩu đăng nhập Windows của bạn.
Tính năng hạn chế so với các Trình quản lý chuyên dụng
Một trình quản lý mật khẩu chuyên dụng làm được nhiều hơn là chỉ lưu trữ và đồng bộ hóa mật khẩu của bạn một cách an toàn trên các thiết bị. Bạn có thể sử dụng nó để tạo mật khẩu mạnh chỉ bằng một cú nhấp chuột, quét web đen để tìm kiếm thông tin đăng nhập bị lộ của bạn với các cảnh báo tự động về bất kỳ vi phạm nào, và thậm chí thúc đẩy các biện pháp bảo mật tốt nhất bằng cách gắn cờ các mật khẩu yếu hoặc tái sử dụng và nhắc nhở bạn khắc phục chúng.
Màn hình chính của LastPass, một trình quản lý mật khẩu chuyên dụng với nhiều tính năng bảo mật nâng cao.
Hỗ trợ xác thực hai yếu tố (2FA) được tích hợp vào hầu hết mọi trình quản lý mật khẩu chuyên dụng. Cùng với thông tin đăng nhập của bạn, chúng có thể lưu trữ mã TOTP, mã dự phòng và khóa khôi phục—tất cả trong một kho bảo mật được mã hóa. Nhiều trình quản lý còn cảnh báo các trang web lừa đảo (phishing), tự động điền thông tin thanh toán một cách an toàn và cho phép bạn lưu các ghi chú bảo mật cho những thứ như mật khẩu Wi-Fi, khóa cấp phép hoặc các thông tin nhạy cảm khác.
Credential Manager chỉ lưu trữ mật khẩu—và đó là tất cả. Nó không cung cấp các tính năng như tạo mật khẩu, cảnh báo vi phạm hoặc phân tích bảo mật. Nó sẽ không cảnh báo bạn nếu bạn đang sử dụng thông tin đăng nhập yếu như “password123” cho tài khoản ngân hàng của mình, và nó cũng không thể lưu trữ hoặc tạo mã xác thực hai yếu tố.
Tùy chọn khôi phục cơ bản
Khả năng dự phòng là một phần cốt lõi của hầu hết các trình quản lý mật khẩu chuyên dụng. Nếu bạn quên mật khẩu chính, bạn có thể sử dụng mã khôi phục hoặc dựa vào một liên hệ khẩn cấp để giúp bạn lấy lại quyền truy cập.
Nếu một thiết bị bị đánh cắp, bạn có thể thu hồi quyền truy cập từ xa từ bất kỳ trình duyệt nào. Tất cả dữ liệu của bạn được tự động sao lưu vào bộ nhớ đám mây được mã hóa, vì vậy ngay cả khi thiết bị chính của bạn gặp sự cố, mật khẩu của bạn vẫn an toàn và có thể truy cập được.
Giao diện tùy chọn khôi phục tài khoản LastPass, minh họa các giải pháp dự phòng của trình quản lý mật khẩu.
Các trình quản lý mật khẩu cũng giúp dễ dàng xuất dữ liệu của bạn. Bạn có thể dễ dàng xuất kho dữ liệu của mình sang một trình quản lý mật khẩu khác. Bạn cũng có thể thiết lập quyền truy cập khẩn cấp được kích hoạt sau một khoảng thời gian chờ.
Credential Manager lưu trữ mật khẩu của bạn cục bộ và liên kết chúng với tài khoản Windows của bạn trên thiết bị cụ thể đó. Nếu bạn quên mật khẩu Windows hoặc máy tính của bạn bị lỗi, thông tin đăng nhập đã lưu của bạn có khả năng bị mất. Mặc dù bạn có thể sử dụng các công cụ dòng lệnh để sao lưu thông tin đăng nhập của mình, nhưng tệp sao lưu chỉ giới hạn ở các hệ thống Windows.
Tích hợp trình duyệt và khả năng tự động điền gần như không có
Bất kỳ trình quản lý mật khẩu tốt nào cũng nên hoạt động mượt mà với trình duyệt của bạn, và tự động điền là một phần lớn của phương trình đó. Nó tiết kiệm thời gian bằng cách điền tên người dùng, mật khẩu, chi tiết thanh toán và các trường biểu mẫu khác chỉ bằng một cú nhấp chuột.
Các tiện ích mở rộng trình quản lý mật khẩu cũng xác minh URL của trang web trước khi điền thông tin đăng nhập, giúp ngăn chặn các cuộc tấn công lừa đảo. Một số có thể tạo và tự động điền địa chỉ email tạm thời để bảo vệ quyền riêng tư của bạn, và một số khác cảnh báo bạn nếu bạn đang nhập mật khẩu trên một trang HTTP không an toàn.
Hỗ trợ trình duyệt của Credential Manager gần như không tồn tại. Ngay cả Microsoft Edge, trình duyệt của chính công ty, cũng không dựa vào nó và sử dụng hệ thống mật khẩu riêng của mình. Trình duyệt duy nhất thực sự hoạt động với Credential Manager là Internet Explorer, nhưng nó không được hỗ trợ trong phiên bản Windows 11 mới nhất.
Kết luận
Windows Credential Manager, dù là một phần thiết yếu của hệ điều hành Windows, nhưng nó không phải là một sự thay thế cho một trình quản lý mật khẩu chuyên dụng, và nó cũng không tự nhận là như vậy. Nó được xây dựng để xử lý xác thực cấp hệ thống trong Windows, không phải để quản lý hàng chục tài khoản cá nhân mà chúng ta dựa vào hàng ngày.
Nếu bạn quan tâm đến sự tiện lợi, khả năng truy cập đa nền tảng và bảo mật mạnh mẽ hơn, hãy sử dụng một trình quản lý mật khẩu chuyên dụng được xây dựng cho thế giới web hiện đại.
Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về việc quản lý mật khẩu cá nhân và các giải pháp bạn đang sử dụng bên dưới phần bình luận!
